ΤΟΥΡΚΙΑ / ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Ο αγωγός Ναμπούκο αρχίζει από την Τουρκία και, περνώντας μέσω της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Ουγγαρίας, καταλήγει στην Αυστρία. Κατά την άποψη του Mitschek, η πλέον σημαντική υπεροχή του έγκειται στο ότι εξασφαλίζει φυσικό αέριο από διάφορες πηγές. Θα μπορεί να μεταφέρει φυσικό αέριο τόσο από το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν και το Καζακστάν, όσο και από το Ιράν, το Ιράκ και την Αίγυπτο.

Σε αυτό, ακριβώς, το σημείο να σταθούμε και να ακούσουμε την άποψη του ειδικού επί θεμάτων ενέρ-γειας, του οικονομολόγου Mehmet Öğütçü. Ο ίδιος εργάσθηκε στον ΟΟΣΑ και τώρα είναι διοικητικό στέ-λεχος σε πολυεθνική εταιρεία ενέργειας στο Λονδίνο. Αυτός κάνει και το «συνήγορο του διαβόλου». Ο ίδιος επισημαίνει: «Όσον αφορά τον αγωγό Ναμπούκο, όλοι συμφωνούν ότι δεν υπάρχει στον ορίζοντα φυσικό αέριο». Αναφερόμενος δε σε όσα είπε ο Αυστριακός, αναφέρει: «Στο φυσικό αέριο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η λογική του ράβε-ξήλωνε. Απαιτείται μια εγγύηση 20 - 25 ετών».

Κατά την άποψή του, στο θέμα του Ναμπούκο, στον οποίο μέτοχος είναι και η τουρκική εταιρεία BOTAŞ, πρώτα έγιναν οι διακυβερνητικές συνομιλίες και μετά οι ενδιαφερόμενοι βγήκαν προς αναζήτηση πιστώσεων. Ας εξετάσουμε μία-μία την κατάσταση των χωρών παραγωγής:

Η προτεραιότητα του Τουρκμενιστάν σε φυσικό αέριο είναι η Ρωσία. Επειδή δεν υπάρχουν επενδύσεις, τα αποθέματα του Τουρκμενιστάν παραμένουν ως έχουν, δηλαδή η χώρα αυτή δεν αποτελεί δεδομένο. Μετά έχουμε την Κίνα, η οποία υποσχέθηκε 40 δις. κυβικά μέτρα. Η παραγωγή του Καζακστάν μόλις που φθάνει στα 14 με 15 δις. κυβικά μέτρα. Δίνει και στη Ρωσία, ενώ και στο εσωτερικό του έχει μεγάλη κατανάλωση. Κατά τον Öğütçü, η μόνη ελπίδα του Ναμπούκο είναι το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο υποσχέθηκε τη διοχέτευση 8 - 9 δις. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου από την περιοχή του Şahdeniz. Όμως, με-τά από την υπόσχεση αυτή, ο Πρόεδρος της ρωσικής Gazprom, Miller, άρχισε την περιοδεία του στη χώρα αυτή λέγοντας: «Δώστε σε εμάς το φυσικό αέριο».

Όσον αφορά το Ιράν, αν και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο σε αποθέματα φυσικού αερίου, εντούτοις δεν μπορεί να κάνει επενδύσεις. Μάλιστα, και το φυσικό αέριο, το οποίο πωλεί στην Τουρκία, το αγοράζει από το Τουρκμενιστάν, μεταπωλώντας το με μεγάλο κέρδος. Ο Öğütçü λέει: «Το Ιράν, ακόμη και αν παράγει φυσικό αέριο, δεν θα ήθελε ο Ναμπούκο να κερδίσει χρήματα. Θα επιθυμούσε να τραβήξει την Τουρκία στη δική του γραμμή».

Όσον αφορά το Ιράκ, στην παρούσα ταραχώδη κατάσταση δεν είναι δυνατή μια προμήθεια φυσικού αερίου. Για όλους αυτούς τους λόγους, ο ίδιος δεν βλέπει την πραγματοποίηση του Ναμπούκο τουλάχιστον στο «εγγύς μέλλον». Πάντως, και από την παρουσίαση του Mitschek έγινε φανερό ότι δεν έχει εξασφαλισθεί κάποια προσέγγιση μεταξύ Τουρκίας – Ναμπούκο. Ένα μέρος των προβλημάτων πηγάζει από τη διαφορετική νομοθεσία που ισχύει στην Τουρκία και στην Ε.Ε., ενώ ένα άλλο μέρος έχει κλειδώσει από τα δίκαια αιτήματα της Τουρκίας όσον αφορά την ποσότητα και τη χρήση του φυσικού αερίου.

Ο Öğütçü χαρακτηριστικά αναφέρει: «Η Τουρκία είναι μια χώρα, της οποίας οι ανάγκες για φυσικό αέριο αυξάνουν. Η Ευρώπη με τον Ναμπούκο σκέπτεται τη δική της ασφάλεια ως προς το φυσικό αέριο. Έτσι, και η Τουρκία πρέπει να σκεφθεί τον εαυτό της. Η Ευρώπη μας λέει: “Πάρε το φυσικό αέριο από την Ανατολή και παράδωσέ το σε εμάς στη Δύση. Λάβε και τα χρήματα της διέλευσης”. Αυτό μπορεί να είναι αρκετό»; Το μεγαλύτερο μέρος του αγωγού θα περνά από την Τουρκία, η οποία, ως εκ τούτου, θα αντιμετωπίσει περιβαλλοντικά προβλήματα, ενώ και οι σχέσεις της με τη Ρωσία και το Ιράν θα «συννεφιάσουν». Ο ίδιος αναρωτιέται: «Αξίζει»; Παράλληλα, δεν πιστεύει ότι ο Ναμπούκο θα συμβάλει και τα μέγι-στα στην ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε.. Χαρακτηριστικά αναφέρει: «Εάν υπήρχε κάτι τέτοιο, αυτό θα ίσχυε και για την Ουκρανία».

Πώς, λοιπόν, η Τουρκία μπορεί να βγει κερδισμένη από τον Ναμπούκο; Ο ίδιος τονίζει: «Εάν παραμείνει στην Τουρκία ένα σημαντικό μέρος του φυσικού αερίου και η Τουρκία μετατραπεί σε μια περιφερειακή αγορά φυσικού αερίου, τότε θα βγούμε κερδισμένοι». Τα παζαρέματα για τον Ναμπούκο συνεχίζονται και μένει να δούμε αν η Τουρκία θα μπορέσει να πάρει αυτά τα οποία επιθυμεί.

Πάντως, ο Öğütçü επισημαίνει και το εξής: «Εάν μεταξύ Υπουργείου Ενέργειας, Υπουργείου Εξωτερικών, BOTAŞ και TPAO δεν υπήρχαν διαφορές απόψεων, τότε τα πράγματα ίσως να ήταν ακόμη ευκολότερα»…