Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2010

ΝΑΤΟϊκός μανδύας για λύση στο Αιγαίο


Περαιτέρω πιέσεις προς την Αθήνα προδικάζονται μέσω «εντατικοποίησης» των προσπαθειών της Ουάσιγκτον, για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών στο Αιγαίο, γιατί -όπως εξηγείται σε ημιεπίσημη αμερικανική έκθεση- κινδυνεύουν από ανεπιθύμητες περιπλοκές τα ευρύτερα αμερικανο-ΝΑΤΟϊκά γεωπολιτικά συμφέροντα.

Βερσμπάου – Ράσμουσεν Οι σχετικές υποδείξεις γίνονται σε έκθεση της χρηματοδοτούμενης από το αμερικανικό Πεντάγωνο εταιρείας RAND, στην οποία επισημαίνεται η αυξημένη στρατηγική σημασία της Τουρκίας για τα αμερικανικά συμφέροντα – στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή, στον Καύκασο / Κεντρική Ασία και Περσικό- κι αποφαίνεται πως σε όλες αυτές τις περιοχές «η συνεργασία της Τουρκίας είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της αμερικανικής πολιτικής».

«Σε μια περίοδο που το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις στη συνοχή του και στην αποστολή του στο Αφγανιστάν και στον μετα-σοβιετικό χώρο, το τελευταίο πράγμα που χρειάζονται οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια διχάζουσα κρίση στο Αιγαίο», αναφέρεται στην έκθεση της RAND που κατ’ ουσίαν αναζητεί τρόπους βελτίωσης των αμερικανο-τουρκικών σχέσεων.

Πίεση για Αγκυρα

Εξ αντικειμένου αυτό σημαίνει πως η Ουάσιγκτον θα πρέπει να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της Αγκυρας στα ζητήματα του ενδιαφέροντός της προκειμένου να διασφαλίσει την τουρκική συνεργασία, και αυτό είναι διάχυτο στην έκθεση της RAND, η οποία μιλάει και για «παρασκηνιακή» και όχι δημόσια πίεση στην Ευρώπη για να δεχθεί τη γείτονα στους κόλπους της.

Γίνεται, συνεπώς, αντιληπτό πως η προτεινόμενη αυξημένη παρέμβαση της Ουάσιγκτον και στο Αιγαίο θα περνά πρωτίστως μέσα από την ικανοποίηση των τουρκικών συμφερόντων και οι πιέσεις θα κατευθύνονται προς Αθήνα.

Η γενόμενη, δε, συνάρτηση επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών στο Αιγαίο με τα αμερικανο-ΝΑΤΟϊκά συμφέροντα παραπέμπει εμμέσως πλην σαφώς σε υπό ΝΑΤΟϊκό μανδύα εξεύρεση λύσης στο Αιγαίο, κάτι που, κατά πληροφορίες της «Ε», έχει μετ’ επιτάσεως εισηγηθεί η αμερικανο-ΝΑΤΟϊκή πολιτική ηγεσία στην Αθήνα.

Οπως λέγεται εγκύρως, κατά την παρουσία του στην Αθήνα τον Νοέμβριο, για την τακτική συνάντηση της Υψηλού Επιπέδου Συμβουλευτικής Επιτροπής (HLCC) ο Αμερικανός υφυπουργός Αμυνας Βερσμπάου «χειρίστηκε» τα ελληνοτουρκικά στο Αιγαίο ως «διμερή ζητήματα» και πρότεινε ΝΑΤΟϊκή λύση.

Κατά τον κ. Βερσμπάου, θα ήταν επιθυμητό για το «καλό της Συμμαχίας» να βρεθεί διευθέτηση ΝΑΤΟϊκή που να ελαχιστοποιεί τα προβλήματα, ώστε να υπάρχει εύρυθμη λειτουργία του ΝΑΤΟ, και με αυτό το σκεπτικό οι ασκήσεις στο Αιγαίο να μπουν κάτω από ΝΑΤΟϊκό μανδύα.

Κάτι, τέτοιο, βέβαια, όπως λέγεται εγκύρως, θα έθετε την επίλυση των διαφορών στο Αιγαίο κάτω από ΝΑΤΟϊκή κάλυψη κι έτσι, θα ανέθετε στη Συμμαχία ντε φάκτο ρόλο μεσολαβητή.

Οπως σημειώνεται από ενημερωμένο παράγοντα, οι Αμερικανοί που προσεγγίζουν τις διαφορές στο Αιγαίο με τις βολικά απλοποιημένες υποδείξεις του στιλ «βρείτε τα», φέρεται να εξεπλάγησαν όταν άκουσαν στην Αθήνα πως τα ζητήματα αυτά, αν και εκ του ασφαλούς χαρακτηρίζονται ελληνοτουρκικά, δεν είναι διμερή γιατί οι κρατικές υποστάσεις Ελλάδας και Τουρκίας διέπονται από συνθήκες που έχουν συνομολογηθεί και λειτουργούν erga omnes (έναντι πάντων) κι έχουν καθολική ισχύ και όχι διμερή.

Συνεπώς, δεν είναι αποδεκτή η κατά την αμερικανική αντίληψη διμερής διευθέτηση, γιατί αυτό (σ.σ. όπως γίνεται εμφανές και με το πνεύμα της έκθεσης της RAND) εκ των πραγμάτων θα σήμαινε υποχωρήσεις για την Ελλάδα και πολύ περισσότερο διευθετήσεις ΝΑΤΟϊκές προς όφελος πρωτίστως των αμερικανικών και ΝΑΤΟϊκών συμφερόντων.

Ας σημειωθεί πως, σύμφωνα με άλλες πληροφορίες της «Ε», στην ίδια λογική φέρεται να ‘χει κινηθεί και σε συνεννόηση με την Ουάσιγκτον ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Ράσμουσεν, ο οποίος εν χορώ με τους Αμερικανούς (Βερσμπάου) υπαινίσσονται και υποδεικνύουν έναν «οδικό χάρτη» («road map») στα ελληνοτουρκικά ζητήματα του Αιγαίου.

Εξάλλου, στην αμερικανική έκθεση αναφέρεται πως «παρά το γεγονός ότι οι τουρκοελληνικές σχέσεις έχουν σημαντικά βελτιωθεί από το 1999, οι διαφορές στο Αιγαίο εξακολουθούν να καταστρέφουν τις διμερείς σχέσεις κι αποτελούν απειλή για τη σταθερότητα στην Αν. Μεσόγειο».

Κίνδυνος εμπλοκής

«Μέχρις ότου οι διαφορές αυτές επιλυθούν, υπάρχει κίνδυνος πως κάποιο επεισόδιο (όπως το 2006) θα μπορούσε να κλιμακωθεί εκτός ελέγχου και να οδηγήσει σε σύγκρουση, όπως σχεδόν συνέβη για τις βραχονησίδες Ιμια/Καρντάκ τον Φεβρουάριο του ‘96», σημειώνεται.

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα «οι Ην. Πολιτείες θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους να κάνουν την Ελλάδα και την Τουρκία να επιλύσουν τις διαφορές τους στο Αιγαίο», λέγεται από τη RAND και σημειώνεται πως ο αριθμός των παραβιάσεων και επεισοδίων έχει αυξηθεί σε επικίνδυνο βαθμό τα τελευταία χρόνια (σ.σ. παρέχονται στοιχεία αναχαιτίσεων τουρκικών αεροσκαφών που ανέρχονται σε 161 φορές το πρώτο εξάμηνο του 2009 και ελληνικών παραπόνων για υπερπτήσεις τουρκικών αεροσκαφών πάνω από κατοικημένα νησιά).

Από Αμερικανό παράγοντα με διαχρονική αντίληψη των πραγμάτων σημειώνεται πως με την τακτική αυτή η Αγκυρα προσπαθεί να εξωθήσει την Αθήνα σε υπό ΝΑΤΟϊκό μανδύα διάλογο και συνεννόηση, γιατί γνωρίζει πως εκεί θα βρει «ανταπόκριση» λόγω της χρησιμότητάς της στους Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκούς.

Ας σημειωθεί ότι προ μηνών αμερικανικοί κύκλοι διέψευδαν κατηγορηματικά πως η Ουάσιγκτον προέβη σε διαβήματα προς την Αγκυρα για να σταματήσει τις υπερπτήσεις της πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά και έσπευσαν να διαβεβαιώσουν τις τουρκικές αρχές (σ.σ. ο πρέσβης τους στην Αγκυρα Τζέφρι) ,πως ουδέποτε ο Φιλ Γκόρντον, υφ. Εξωτερικών για ευρωπαϊκά, είχε προβεί σε σχετικές δηλώσεις (σ.σ. ένα άλλο δείγμα της «αγωνίας» τους να μην «παρεξηγηθούν» από τους Τούρκους).

Read more...

Ερντογάν: Η Αγκυρα να χρησιμεύσει ως κέντρο ανταλλαγής ιρανικού ουρανίου


Η Τουρκία θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως κέντρο ανταλλαγής του ιρανικού ουρανίου, προκειμένου να συμβάλει στη διευθέτηση της κρίσης που αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, δήλωσε ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε στη Ντόχα από κοινού με τον πρωθυπουργό του Κατάρ σεΐχη Χαμάντ Μπεν Γιάσεμ Αλ Θάνι, είπε χαρακτηριστικά: «Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) έχει ανακοινώσει ότι η Τουρκία θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως κέντρο για την ανταλλαγή ουρανίου, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει συμφωνία. Εάν επιλεγεί η Τουρκία, θα πράξει αυτό που θα της ζητηθεί».

Ο Τούρκος πρωθυπουργός τόνισε ότι η χώρα του καταβάλλει εδώ και μήνες προσπάθειες για έξοδο από την κρίση που αφορά τα πυρηνικά του Ιράν.

Ο πρωθυπουργός του Κατάρ δήλωσε ότι η χώρα του «έχει εμπιστοσύνη στην Τουρκία και στην ικανότητά της να παίξει ένα ρόλο στο θέμα αυτό».

Επισημαίνεται ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου αναμένεται την ερχόμενη εβδομάδα στο Ιράν στο πλαίσιο των προσπαθειών για την εξεύρεση μιας διπλωματικής λύσης στην κρίση.

Η επίσκεψη του Ερντογάν στο Κατάρ συμπίπτει με την περιοδεία της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον στη Ντόχα και στο Ριάντ, η οποία μεταβαίνει στην περιοχή σε μία προσπάθεια να εξασφαλίσει την υποστήριξη των χωρών αυτών στην ιδέα ενίσχυσης των κυρώσεων κατά της Τεχεράνης.

Στην ομιλία της στο Παγκόσμιο Αμερικανο-Ισλαμικό Φόρουμ, η Αμερικανίδα υπουργός ζήτησε από το Ιράν να ξανασκεφτεί την «επικίνδυνη» πυρηνική του πολιτική, τονίζοντας ότι η στάση της Τεχεράνης αφήνει στην διεθνή κοινότητα μικρά περιθώρια επιλογής από το να επιβάλλει «βαρύτερα μέτρα».

Το Ιράν ανακοίνωσε την περασμένη Τρίτη ότι ξεκίνησε την παραγωγή ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 20%, αψηφώντας τις αντιδράσεις των δυτικών δυνάμεων, οι οποίες υποπτεύονται ότι η Τεχεράνη επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων, κάτι που η ίδια αρνείται συστηματικά.

Την ίδια ώρα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπένιαμιν Νετανιάχου προετοιμάζεται για την επίσκεψή του στη Μόσχα, όπου αναμένεται να πιέσει τον πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ ότι χρειάζεται να επιβληθούν επειγόντως στο Ιράν κυρώσεις που θα το «εξουθενώσουν».

«Το Ισραήλ πιστεύει ότι πρέπει να ασκηθεί έντονη πίεση στο Ιράν», είπε ο Νετανιάχου, μιλώντας στη διάρκεια του εβδομαδιαίου υπουργικού συμβουλίου, πριν αναχωρήσει για τη Μόσχα.

Το Ισραήλ, που θεωρείται ότι διαθέτει το μοναδικό πυρηνικό οπλοστάσιο στη Μέση Ανατολή, υποστηρίζει ότι ένα Ιράν με πυρηνικά όπλα θα αποτελούσε θανάσιμη απειλή για το εβραϊκό κράτος.

Read more...

Γιατί δε δημοσιοποιείται η απαντητική επιστολή Παπανδρέου στον Τούρκο ομόλογό του;


Ενημέρωση για το περιεχόμενο των επιστολών Παπανδρέου - Ερντογάν έκανε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Δ. Δρούτσας στον πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας Αντώνη Σαμαρά, στη συνάντηση που είχαν χθες. Ωστόσο, ο υπεύθυνος του τομέα Εξωτερικών του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης Δ. Αβραμόπουλος που συμμετείχε στη συνάντηση δήλωσε ότι οι επιστολές Παπανδρέου-Ερντογάν "δεν επεδόθησαν, απλώς ανεγνώσθησαν", παρά τις διαβεβαιώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου Γ. Πεταλωτή ότι θα "επιδοθούν μόνο στους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων και έκτοτε θα δημοσιοποιηθούν". Γιατί δε δημοσιοποιείται η απαντητική επιστολή Παπανδρέου στον Τούρκο ομόλογό του για ένα ύψιστης εθνικής σημασίας ζήτημα; Αυτή είναι η αξιοπιστία και η απόλυτη διαφάνεια που ευαγγελιζόταν ο κ. Παπανδρέου προεκλογικά;


Read more...

Από τη Συνθήκη της Λωζάνης στη Χάγη: Οι παγίδες που κρύβει ο Ελληνοτουρκικός διάλογος


Tου Χρήστου Ιακώβου, διευθυντή του Κυπριακού Κέντρου Μελετών (KYKEM)

Μετά την πρόσφατη ανταλλαγή επιστολών των πρωθυπουργών Ελλάδος και Τουρκίας, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις εισήλθαν σε μία νέα φάση κινητικότητας. Η Τουρκία στοχεύει σε μία διαπραγμάτευση εφ’ όλης της ύλης ενώ η Ελληνική κυβέρνηση επιμένει στη λογική που καθόρισε η απόφαση στο Ελσίνκι το 1999, δηλαδή σε περίπτωση που οι διερευνητικές επαφές δεν καταλήξουν να παραπεμφθούν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Η Τουρκική επιδίωξη τακτικής, μέσω μιας διαπραγμάτευσης εφ’ όλης της ύλης, είναι να νομιμοποιήσει διεθνώς τις μονομερείς της διεκδικήσεις αφού αποτελεί κανόνα όταν οι μονομερείς διεκδικήσεις γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης μετατρέπονται διεθνώς σε πολιτικά νομιμοποιημένες διμερείς διαφορές. Επομένως η Τουρκική πλευρά έχει μόνο να κερδίσει από αυτή τη μορφή διαλόγου.

Από την άλλη η Ελλάδα, έχοντας εγκλωβιστεί στις διακηρύξεις του πρωθυπουργού της, θα προκαλούσε διπλωματικό κόστος να αρνηθεί σήμερα το διάλογο. Αυτό στο οποίο στοχεύει η Ελληνική πλευρά, πέραν της προσπάθειας να κατευνάσει την αυξημένη επιθετικότητα της Τουρκίας, είναι να αναγκάσει την Άγκυρα, μέσω της διαδικασίας του διαλόγου να αποδεχθεί την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Το ερώτημα στρατηγικής, όμως, που προκύπτει από αυτήν την υπόθεση είναι κατά πόσο η Χάγη θα μπορούσε να αποτελέσει σταθερή επιδίωξη ή ακόμη υποκατάστατο της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στις ελληνοτουρκικές διαφορές.

Το ερώτημα αυτό φέρει στην επιφάνεια δύο ζητήματα: α) την επανεξέταση της Συνθήκης της Λωζάνης, η οποία σημάδεψε καθοριστικά τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις και β) αν το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης αποτελεί ασφαλή επιλογή για την Ελλάδα.
Σε ό,τι αφορά το πρώτο ερώτημα. Με τη Συνθήκη της Λωζάνης, στα 143 άρθρα της και στα 18 πρωτόκολλα που τη συνοδεύουν ρυθμίστηκε μία ευρεία γκάμα θεμάτων μεταξύ των οποίων κάποια αφορούν τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αν και διεθνώς η Συνθήκη πέρασε στη λήθη, η Ελλάδα και η Τουρκία, αποτελούν την εξαίρεση και επικαλούνται τη συνθήκη με συστηματική συνέπεια. Τα σημεία αμοιβαίου ενδιαφέροντος για τις δύο χώρες σε σχέση με τη συνθήκη είναι δύο. Α) το άρθρο 12 το οποίο ξεκαθαρίζει το καθεστώς των νησιών του Βορείου Αιγαίου τα οποία μετά το 1923 περιήλθαν υπό Ελληνική κυριαρχία καθώς επίσης προσδιορίζει και τα όρια της Τουρκίας στο Αιγαίο, ορίζοντας ότι τα νησιά που ευρίσκονται σε μικρότερη απόσταση των τριών μιλίων από την ασιατική παραμένουν υπό Τουρκική κυριαρχία και το άρθρο 15 το οποίο αφορά τα Δωδεκάνησα τα οποία τότε είχαν περιέλθει κάτω από Ιταλική κυριαρχία. Β) Το πρωτόκολλο έξι της συνθήκης το οποίο αφορά την Ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινούπολης και τη Μουσουλμανική μειονότητα της Δυτικής Θράκης, όπου το νομικό πλαίσιο προστασίας των δύο μειονοτήτων καθορίστηκε με τα άρθρα 38-45 της Συνθήκης. Θα μπορούσε κανείς να αναφέρει και το άρθρο 14 της Συνθήκης που προβλέπει το καθεστώς διοικητικής αυτονομίας της Ίμβρου και της Τενέδου το οποίο όμως δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
Το 1996, κατά την κρίση των Ιμίων, η Τουρκία επικαλέσθη την Συνθήκη για να ισχυρισθεί ότι υπάρχουν γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο επί των βραχονησίδων που δεν αναφέρονται ονομαστικά στη Συνθήκη.
Σε σχέση με το δεύτερο σημείο αμοιβαίου ενδιαφέροντος, αμφότερες οι χώρες, σύμφωνα με τη Συνθήκη, έχουν καταστεί οι θεματοφύλακες των δύο μειονοτήτων γεγονός που δημιουργεί μία αμοιβαιότητα ως προς την αντιμετώπιση των μειονοτήτων. Αν κρίνει κανείς, μετά από 85 χρόνια, η αμοιβαιότητα δεν μπόρεσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά ως προς τη συρρίκνωση και σταδιακή εξαφάνιση της Ελληνικής μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη ούτε προέτρεψε την Ελλάδα να συμπεριφερθεί όπως το Τουρκικό κράτος στα Σεπτεμβριανά του 1955. Μπορεί κανείς εντοπίσει στοιχεία πλημμελούς εφαρμογής της Συνθήκης της Λωζάνης από την Ελλάδα σε σχέση με τη Μουσουλμανική μειονότητα, σε καμία όμως περίπτωση η Ελλάδα δεν επεδίωξε να μιμηθεί τις πρακτικές της Τουρκίας στην αντιμετώπιση των μειονοτήτων.
Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι παρά την κατάφωρη παραβίαση των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη η Ελλάδα δεν έκανε ποτέ χρήση της δυνατότητας προσφυγής στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης, όπως προβλεπόταν στο άρθρο 44 της συνθήκης της Λωζάνης.
Σε ότι αφορά το θέμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, που αποτελεί ζήτημα άμεσου Ελληνικού ενδιαφέροντος, στη Συνθήκη της Λωζάνης δεν γίνεται αναφορά γι’ αυτό και επομένως δεν μπορεί να γίνει επίκληση της Συνθήκης για την προστασία του καθεστώτος και της περιουσίας του.
Στην πραγματικότητα σήμερα, η επίκληση της Συνθήκης της Λωζάνης «νομιμοποιεί» την Τουρκία να είναι ο μοναδικός προστάτης της Μουσουλμανικής μειονότητας και κατ’ επέκταση να παρεμβαίνει στα εσωτερικά της Ελλάδας, παρουσιάζοντας την Αθήνα ότι παραβιάζει στοιχειώδη άρθρα του Συντάγματος περί σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επιπλέον, η Τουρκία θα συνεχίσει να επικαλείται συνεχώς τη Συνθήκη σε ό,τι αφορά την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Βορείου Αιγαίου. Σε τελική ανάλυση, λανθασμένες πρακτικές του παρελθόντος έφεραν τα πράγματα σε τέτοιο σημείο όπου η επίκληση της Συνθήκης της Λωζάνης να ευνοεί μόνο την Τουρκία.

Read more...

Αναγνώστες

About This Blog

  © Blogger templates ProBlogger Template by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP