Άρωμα εκλογών με φόντο το Αιγαίο
Μια καταλυτικού τύπου εξέλιξη συνόδευσε την αιφνιδιαστική αλλαγή της στρατιωτικής ηγεσίας των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. Σε μια περίεργη χρονική στιγμή για τις εξελίξεις στο Αιγαίο, και την Κύπρο, λίγο πριν την άφιξη στην Αθήνα του νέου Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ κ. Ρασμούνσεν και ενώ καλλιεργείται μεθοδικά το κλίμα πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, η Άγκυρα κατήργησε μονομερώς το μορατόριουμ Παπούλια - Γκιλμάζ.
Το εν λόγω μορατόριουμ, ως γνωστόν, εδώ και πολλά χρόνια διέπει ως δικλείδα ασφαλείας τις διμερείς σχέσεις στο Αρχιπέλαγος. Η ενέργεια αυτή επιβεβαιώνει με δραματικό τρόπο την πλέον πρόσφατη έκθεση του State Department για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στην οποία προβλέπεται το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο, ακόμη και εντός του 2009.
Το παρασκήνιο σε αυτήν την νέα «θερμή περίοδο» στα διμερή ζητήματα με την Τουρκία είναι έντονο. Αρκεί η ανάγνωση ενός χαρακτηριστικού για τον τρόπο που σκέπτεται η Άγκυρα, δημοσιεύματος στην εφημερίδα «Hurriyet» για να κατανοήσει κανείς πως οι ερμηνείες, αλλά και οι αναγνώσεις μπορεί να είναι πολλαπλές και πάντως πολύπλοκες. Η δημοσίευση έγινε δύο εικοσιτετράωρα πριν την αλλαγή ηγεσίας στο ελληνικό Πεντάγωνο και αποτέλεσε βασικό σημείο αναφοράς, τόσο στο Μαξίμου, όσο και στην «Ιπποκράτους». Η διακίνηση του δημοσιεύματος στα πολιτικά, διπλωματικά και στρατιωτικά γραφεία στην Αθήνα ήταν χαρακτηριστική της σπουδαιότητας που έδωσαν οι παράγοντες - κλειδιά στην ελληνική πρωτεύουσα για τις εκτιμήσεις στις οποίες έχουν καταλήξει οι κυβερνητικοί κύκλοι στην Άγκυρα. Ο συγγραφέας του άρθρου είναι και γνώστης των ζητημάτων και καλά ενημερωμένος για τις διαθέσεις του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων της Τουρκίας.
Ο τίτλος του άρθρου ήταν «Παρασκήνια στην κρίση Καράαντα»* και το περιεχόμενο του έχει ως εξής:
«Χθες φτάσαμε στα πρόθυρα ενός συμβάντος, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια δεύτερη κρίση Ιμίων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Τούρκοι δημοσιογράφοι τέθηκαν για λίγο διάστημα υπό κράτηση, όταν προσπάθησαν να απαθανατίσουν στο νησί Καράαντα τους Έλληνες στρατιώτες, των οποίων η παρουσία εκεί απαγορεύεται βάσει των διεθνών συμφωνιών. Ο τρόπος, με τον οποίο ήρθε στο φως το γεγονός, καθώς και η εξέλιξή του, έφεραν στο νου μια άλλη κρίση βραχονησίδων, που είχε οδηγήσει τις δύο χώρες στα πρόθυρα του πολέμου. Όμως, το Τουρκικό ΥΠΕΞ και το Γενικό Επιτελείο προέβλεψαν τη σκοπιμότητα της Αθήνας και κατ’ αυτό τον τρόπο αποτράπηκε μια μεγάλη προβοκάτσια. Άραγε, μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας μπορεί να βιωθεί μια νέα κρίση παρόμοια με εκείνη των Ιμίων; Οι εντυπώσεις μου από τους διαδρόμους του Τουρκικού ΥΠΕΞ είναι ότι η Άγκυρα δεν έχει καμία τέτοια πρόθεση. Επικρατεί, όμως, το ίδιο κλίμα στην Αθήνα; Αυτό είναι δύσκολο να το πει κανείς. …Η είδηση ότι τοποθετήθηκαν εκεί δυνάμεις ασφαλείας βγήκε πρώτα στον ελληνικό Τύπο. Φαίνεται ότι η κυβέρνηση της Αθήνας θέλησε να ενημερωθεί η τουρκική κοινή γνώμη από την εξέλιξη αυτή. Πίσω από τη συμπεριφορά αυτή της Αθήνας υπάρχει η «πολιτική πρόκλησης», την οποία έχουμε αποστηθίσει εδώ και χρόνια. Όσον αφορά την αιτία, αυτή είναι ξεκάθαρη. Η κυβέρνηση Καραμανλή βρίσκεται σε δύσκολη θέση εδώ και μακρό χρονικό διάστημα. Λέγεται ότι θα διεξαχθούν πρόωρες εκλογές. Σε ένα τέτοιο κλίμα, ένα γνωστό όνομα στο κόμμα της ΝΔ, του οποίου ηγέτης είναι ο Καραμανλής, παίζει για την πρωθυπουργία. Αυτό το γνωστό όνομα είναι της Ελληνίδας ΥΠΕΞ, κ. Ντόρας Μπακογιάννη, η οποία τον τελευταίο καιρό έχει σκληρύνει το ύφος της έναντι της Τουρκίας, εάν συγκρίνουμε με προηγούμενες δηλώσεις της. Οι πληροφορίες, που καταφτάνουν από την Αθήνα, δείχνουν προς την κατεύθυνση ότι πίσω από τη διαρροή στα ΜΜΕ της είδησης περί παρουσίας Ελλήνων στρατιωτών στο νησί Καράαντα, υπάρχει το επιτελείο της Μπακογιάννη. Γιατί, άραγε, η Μπακογιάννη να χρειάστηκε κάτι τέτοιο; Διότι, όταν στην Ελλάδα γίνεται λόγος για εκλογές, κερδίζει βαθμούς στην ελληνική κοινή γνώμη «ο φόβος για την Τουρκία» ή «η αγριάδα προς την Τουρκία». Η Μπακογιάννη, διαρρέοντας στον Τύπο τα περί εγκατάστασης δυνάμεων σε νησίδα που είναι υπό ελληνική κυριαρχία μέσα στη μύτη της Τουρκίας, πάτησε το κουμπί για προβοκάτσια. Θέλει, στην περίπτωση που ξεσπάσει κρίση, να προβεί πρώτα σε «νταηλίκι» και στη συνέχεια να παίξει το ρόλο της «φιλειρηνικής». Το Τουρκικό ΥΠΕΞ και το Αρχηγείο του Γενικού Επιτελείου παρακολουθούν στενά την κινητικότητα στο Καράαντα. Η Άγκυρα, η οποία πληροφορείται ακόμη και για πετούμενο πουλί στην Αθήνα που λέει ο λόγος, δεν προτίθεται να περιπέσει σε αυτά τα παιχνίδια των πρόωρων εκλογών, που παίζονται στην Ελλάδα. Οι ενδιαφερόμενες Αρχές στην Άγκυρα έχουν μια παράκληση προς τα τουρκικά ΜΜΕ: «Η νησίδα αυτή είναι υπό την κυριαρχία της Ελλάδας. Η Ελλάδα, πλην βαρέως οπλισμού, μπορεί να τοποθετεί εκεί ελαφρά όπλα. Μην δημιουργείτε το κλίμα κρίσης που θέλει η Αθήνα. Μην τσιμπάτε στο δόλωμα που σας πετούν». Όμως, εμείς απλά προειδοποιούμε...».
Ποιοι και γιατί ανησυχούν στην Αθήνα
Είναι προφανές πως η αιφνιδιαστική αλλαγή της στρατιωτικής ηγεσίας θα μπορούσε να εκληφθεί ως κίνηση εκτόνωσης των πιέσεων που ασκήθηκαν κατά την τελευταία περίοδο από το ΝΑΤΟ την Ουάσιγκτον και την Άγκυρα για την διακοπή της αποστολής ενόπλων τμημάτων στις βραχονησίδες. Είναι χαρακτηριστικό πώς κύκλοι προσκείμενοι στην Ντόρα Μπακογιάννη επαναλάμβαναν μετά τις αλλαγές στο στράτευμα πως η προηγούμενη ηγεσία υπό τον στρατηγό Γράψα «οδηγούσε την χώρα σε εμπλοκή στο Αιγαίο» και ο νοών νοήτω. Εν τούτοις δύο εικοσιτετράωρα μετά τις αλλαγές από το ΚΥΣΕΑ, δεν ήταν λίγοι οι στρατιωτικοί παρατηρητές στην Αθήνα που εκτιμούσαν πως η νέα διοίκηση στο ελληνικό Πεντάγωνο «είναι σε θέση να διαχειριστεί ή να αποσοβήσει ένα θερμό επεισόδιο». Ο αμερικανικός παράγων «καλωσόρισε» την νέα στρατιωτική ηγεσία με ασυνήθιστη θέρμη. Το ΝΑΤΟ έσπευσε να υπενθυμίσει πως «Η επίλυση των διαφορών στο Αιγαίο και το Κυπριακό αποτελούν κυρίαρχα θέματα στην Ατζέντα της Συμμαχίας. Όμως η ελληνική πραγματικότητα κυριαρχείται από άλλα χαρακτηριστικά αυτήν την περίοδο, το σημαντικότερο εκ των οποίων είναι το ζήτημα των πρόωρων εκλογών. Με λίγα λόγια η ελληνοτουρκική διένεξη, η κατάργηση του Μορατόριουμ στο Αιγαίο μετά από μακρά περίοδο θετικής συνεισφοράς του στα διμερή ζητήματα και η ένταση στην ακτογραμμή της Δωδεκανήσου εντάσσονται αντικειμενικά και εκ των πραγμάτων στο πλαίσιο των προεκλογικών σχεδιασμών, κατ’ αρχήν της Κυβέρνησης και σε δεύτερο βαθμό από την Αντιπολίτευση. Η τουρκική διπλωματία και κυρίως η τουρκική στρατιωτική διπλωματία έχει αποδείξει στο παρελθόν ότι κινείται με μεθοδικότητα και εντός των σχεδιασμών στους οποίους έχει καταλήξει και που είναι κατά κανόνα μακροπρόθεσμου χαρακτήρα. Η διατήρηση της έντασης είναι δηλαδή επιλογή. Ωστόσο Δυτικοί διπλωμάτες στην ελληνική πρωτεύουσα εκφράζουν την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο οι αντιδράσεις της ελληνικής πλευράς να έχουν περισσότερη εξάρτηση από τους προεκλογικούς φόβους της κυβέρνησης παρά από μία στρατηγική επιλογή. Ήδη, δημοσιεύματα στον ελληνικό Τύπο, εικάζουν πως ενδεχομένως ο Κώστας Καραμανλής να επιδιώκει την χρησιμοποίηση της έντασης στο Αιγαίο ως πολιτικό ατού ,όπως ενήργησε και στην υπόθεση των Σκοπίων με την τακτική που ακολούθησε στη Σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι. Η προοπτική αυτή είναι που ανησυχεί τους εχέφρονες. Ιδιαίτερα όταν σε λίγες εβδομάδες τα τουρκικά ερευνητικά σκάφη, αναμένεται να σαλπάρουν για το νοτιοανατολικό Αιγαίο για υποθαλάσσιες πετρελαϊκές αναζητήσεις. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις οι πρόωρες εκλογές θα διεξαχθούν στην περίοδο από τα τέλη Σεπτεμβρίου 2009 έως τα τέλη Φεβρουαρίου 2010. Είναι πολύ μεγάλο το χρονικό διάστημα για να αντέξει το νευρικό σύστημα των αρμοδίων στην καθημερινή ένταση που αναμένεται να κλιμακωθεί στις θερμές θάλασσες του Αρχιπελάγους.
* Καράαντά (Μαυρονήσι): Έτσι αποκαλούν οι Τούρκοι την νησίδα Ρω.
+DTP_LOGO.jpg){kind=logo}
