Μια από τις πιο κρίσιμες φάσεις της σύγχρονης ιστορίας της διέρχεται η Τουρκία με τον πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν να αγωνίζεται σε πολλά μέτωπα χωρίς να είναι σίγουρο αν θα είναι ο νικητής. Για πολλοστή φορά αποδείχτηκε ότι δεν υπάρχει μια Τουρκία αλλά πολλές με έντονη αντιπαλότητα μεταξύ τους.
Υπάρχει η Τουρκία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Ουδείς μπορούσε μέχρι πριν μετρικούς ακόμη μήνες να διανοηθεί ότι στρατηγοί αλλά και εν αποστρατεία αρχηγοί όπλων θα οδηγούνταν σε κρατητήρια και θα υποβάλλονταν σε εξαντλητικές ανακρίσεις για να διαπιστωθεί κατά πόσο σχεδίαζαν πραξικόπημα για να ανατρέψουν τη νόμιμα εκλελεγμένη κυβέρνηση της χώρας.
Η Τουρκία των στρατιωτικών
Νωπές είναι ακόμη στη μνήμη πολλών Τούρκων τα τρία πραξικοπήματα (1960-1971-1980) αλλά και το μίνι πραξικόπημα του Φεβρουαρίου του 1997 το οποίο ανάγκασε σε παραίτηση τον ισλαμιστή Ερμπακάν. Οι στρατηγοί είναι -ή νομίζουν ότι είναι- οι θεματοφύλακες της παρακαταθήκης του Ατατούρκ και θεωρούν υποχρέωση να παρεμβαίνουν σε κάθε πράξη ή παράλειψη της εκάστοτε κυβέρνησης. Δεν είναι τυχαίο που από τους 11 Προέδρους της Τουρκικής Δημοκρατίας από το 1923 μέχρι σήμερα, oι έξι ήταν στρατηγοί. Ο ένστολος αξιωματικός έχαιρε σεβασμού, εκτίμησης και εκμεταλλεύονταν στο έπακρο την ασυλία του.
Η Τουρκία της εκλεγμένης κυβέρνησης
Μέχρι τελευταία οι εκάστοτε πρωθυπουργοί άγονταν και φέρονταν από τις ένοπλες δυνάμεις και κυρίως από το ισχυρό Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας. Ο Ερντογάν θέλησε να βάλει κάποια τάξη στο «αποφασίζουμε και διατάσσουμε» των στρατηγών και από ό,τι δείχνουν τα πράγματα, το πέτυχε ή τουλάχιστον όλα δείχνουν ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο. Δεν πέρασε απαρατήρητο το γεγονός ότι ενώ συνελήφθησαν δεκάδες αξιωματικοί, οι συνάδελφοί τους όχι μόνο αποτόλμησαν πραξικόπημα αλλά αρκέστηκαν σε μια ανακοίνωση μερικών μόνο αράδων. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι οι στρατηγοί λένε λίγα και ενεργούν ως επί το πλείστον, όταν τους δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία, τίποτε δεν αποκλείεται. Ακόμη και πραξικόπημα, αν και οι ίδιοι το έχουν αποκλείσει επανειλημμένα. Πολύ σοβαρό το μέτωπο κατά των στρατιωτικών όταν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι οι περί τον Ερντογάν πολιτικοί εκφράζονται πλέον χωρίς περιστολή όπως ο βουλευτής του κόμματός του Αβνί Ντογάν ο οποίος δήλωσε: «Του λοιπού θα φακελώνουμε εμείς, όλους αυτούς που εδώ και σαράντα χρόνια μάς φακέλωναν». Είναι επίσης σοβαρό επειδή ο στρατός δεν ελέγχει μόνο τις ένοπλες δυνάμεις αλλά και την οικονομία του τόπου. Είναι μεγαλομέτοχος σε πολλές επιχειρήσεις ικανές να κλονίσουν το οικονομικό οικοδόμημα της χώρας.
Η Τουρκία των Δικαστών
Το Δικαστικό Σώμα μαζί με τους στρατηγούς θεωρούνται από την κοινή γνώμη ως τα πλέον έμπιστα σώματα. Όσα θα ήθελε να πράξει ο στρατός και για ευνόητους λόγους τα αποφεύγει, τα αναθέτει στη δικαστική εξουσία, η οποία δρα αναλόγως. Όσες κυβερνήσεις έμπαιναν στο στόχαστρο προς ανατροπή, «για το καλό (!) του τουρκικού έθνους» αλλά χωρίς πραξικόπημα, οι ανώτατοι Δικαστές προθυμοποιούνταν να αναλάβουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο είτε απαγορεύοντας λειτουργία κομμάτων, είτε παρεμβάλλοντας εμπόδια σε άτομα να διεκδικήσουν ανώτατα αξιώματα. Ακόμη δεν στέγνωσε το μελάνι από τις περιπέτειες του Ερντογάν και του Γκιουλ με τη δικαστική εξουσία. Το έτος 2008 το αποκαλούμενο «προπύργιο του Κεμαλισμού», το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας, παρ’ ολίγο να διατάξει το κλείσιμο του Κόμματος Δικαιοσύνης-Ανάπτυξης του Ταγίπ Ερντογάν.
Υπάρχουν όμως και άλλες Τουρκίες που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πολιτική και κοινωνικοοικονομική ζωή του τόπου.
Ακόμη και οι ένοπλες δυνάμεις θεωρούνται Αρσακιάδες μπροστά στη δράση και συνωμοσίες του παρακράτους. Μέλη της ήταν και είναι εν ενεργεία και εν αποστρατεία αξιωματικοί, άνθρωποι του υποκόσμου, γκρίζοι λύκοι, πολιτικοί. Είναι αυτοί που σχεδιάζουν και υλοποιούν σχέδια εν αγνοία της εκάστοτε κυβέρνησης. Κάποτε το ρόλο αυτό τον είχε αναλάβει το Γραφείο Ειδικού Πολέμου. Στρατολογούσε εθνικιστές, εγκληματίες… και δραστηριοποιούνταν χωρίς να είναι υπόλογο σε κανέναν αν και ο κορμός
Η Τουρκία του παρακράτους
του ήταν οι ένοπλες δυνάμεις. Σήμερα εμφανίστηκαν παρακρατικές οργανώσεις όπως η Σουσουρλούκ, η Εργκενεκόν, η Βαρυοπούλα και τα αμέτρητα παρακλάδια αυτών.
Η ισχυρότατη Τουρκία των ισλαμιστών
Για χρόνια καταδιώκονταν και εξευτελίζονταν από το κοσμικό κράτος. Όποιος στρέφονταν εναντίον τους θεωρούνταν κεμαλιστής και φιλοπρόοδος. Διάφοροι νόμοι του τουρκικού κράτους τούς απαγόρευαν να ασκήσουν όπως, όπου και όποτε ήθελαν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Χλεύαζαν τις γυναίκες των ισλαμιστών για τη μαντίλα. Οι νεαρές μαντιλοφορούσες απαγορευόταν να εισέλθουν στα πανεπιστήμια. Ακόμη, και για την εγγραφή τους στα πανεπιστήμια, έπρεπε να συνοδεύουν την αίτηση εγγραφής με τέσσερις φωτογραφίες οι οποίες θα ήταν χωρίς μαντίλα. Έτσι οι κοπέλες, για να μην αφαιρέσουν τη μαντίλα, αναγκάζονταν να φωτογραφηθούν με περούκα. Η πρώτη φορά που κάπως ανάσαναν οι ισλαμιστές ήταν επί πρωθυπουργίας Ερμπακάν. Η καταπίεση τόσων δεκαετιών ήταν αυτή που εκτόξευσε στα ύψη τα ποσοστά του Ερντογάν. Ακόμη και σήμερα για πολλές από τις Τουρκίες οι ισλαμιστές αποτελούν κόκκινο πανί. Ας μη μας διαφεύγει ότι στα σχέδια των τελευταίων παρακρατικών οργανώσεων ήταν, μεταξύ άλλων, και η επίθεση με βόμβες κατά τεμενών.
Η Τουρκία της αντιπολίτευσης
Προκειμένου να πετύχει τους στόχους της και τις τρικλοποδιές στην κυβέρνηση χρησιμοποιεί τις άλλες Τουρκίες ή αυτές τη χρησιμοποιούν για να πετύχουν τα σχέδιά τους. Σήμερα τα αντιπολιτευόμενα κόμματα συνεργάζονται πλήρως και τις ένοπλες δυνάμεις (Ο εχθρός του εχθρού μου, είναι φίλος μου).
Ο Ερντογάν κληρονόμησε πολλά μέτωπα, πολλές πληγές των προηγούμενων κυβερνήσεων. Προσπάθησε να επιλύσει προβλήματα όπως το αρμενικό, το κουρδικό, να αποκαταστήσει τις σχέσεις με την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, τη Συρία. Προσποιείται ότι επιθυμεί την επίλυση του Κυπριακού. Ίσως και να είναι ειλικρινής στις προθέσεις του πλην όμως γνωρίζει και το τίμημα ενός σωστού και επιβεβλημένου ανοίγματος προς την Κυπριακή Δημοκρατία θα είναι πολύ βαρύ για τον ίδιο και το κόμμα του. Χωρίς να κάνει το παραμικρό θετικό βήμα στο Κυπριακό, κατηγορήθηκε και κατηγορείται από τους εθνικιστές και κυρίως τους Τ/κ εθνικιστές, τον Ραούφ Ντενκτάς κ.α. Για χρόνια τώρα παραμένει στα λόγια και όχι στα έργα και επαναλαμβάνει το γνωστό «Είμαστε ένα βήμα μπροστά».
Πολλοί οπαδοί του κοσμικού κράτους επικρίνουν μεν την απροκάλυπτη ανάμιξη του στρατού στην πολιτική ζωή του τόπου αλλά τους φοβίζει και η ισχύ του Ερντογάν. Όλες οι δημοσκοπήσεις τον παρουσιάζουν ως τον αδιαμφισβήτητο ηγέτη της Τουρκίας με το κόμμα του να παραμένει πρώτο στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων αν και μείωσε τα ποσοστά του από τις προηγούμενες αναμετρήσεις του 2003 και 2007. Σήμερα ελέγχει την Προεδρία της Δημοκρατίας, τη Βουλή, τον κρατικό μηχανισμό.
Πολλά λέγονται και ακούγονται για τη δράση του ισλαμιστή Φετχουλάχ Γκιούλεν. Πρόκειται για έναν ισχυρό άνδρα ο οποίος ίδρυσε δικό του θρησκευτικό τάγμα, ένα διεθνές κοινωνικοθρησκευτικό κίνημα, και υποστηρίζει τον Ερντογάν. Με τα εκατομμύρια που διαθέτει (ζει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ) ίδρυσε σχολεία σε πολλές χώρες και σήμερα ελέγχει την τουρκική αστυνομία αλλά και μερίδα του στρατού και των δικαστών.
Δημοψήφισμα και απειλή για πρόωρες
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης δήλωσε ότι αν δεν επιτευχθεί συμφωνία με τα υπόλοιπα κόμματα για την εξασφάλιση των 2/3 του κοινοβουλίου που απαιτείται για την αναθεώρηση, θα διενεργηθεί δημοψήφισμα. Όλα δείχνουν ότι η χώρα οδηγείται προς δημοψήφισμα καθ’ ό,τι η αξιωματική αντιπολίτευση, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα του Μπαϊκάλ, το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης του Μπαχτσελί αλλά και το φιλοκουρδικό, θέτουν κάποιους όρους για να υποστηρίξουν την πρόταση του Κόμματος Δικαιοσύνης-Ανάπτυξης. Το φιλοκουρδικό για παράδειγμα απαιτεί όπως μειωθεί το εκλογικό μέτρο, το Ρεπουμπλικανικό την κατάργηση της ασυλίας. Αν τα 367 από το 550 μέλη της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης ψηφίσουν υπέρ της αναθεώρησης, η αναθεώρηση μπορεί να πραγματοποιηθεί με την έγκριση του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Σε περίπτωση που δεν εξασφαλιστούν οι 367, τότε θα διενεργηθεί δημοψήφισμα και πάλι όμως απαιτείται η πλειοψηφία των 330.
Η προσφυγή στην ετυμηγορία του λαού είναι μεν μια δημοκρατική πράξη αλλά εγκυμονεί και κινδύνους. Ο Ερντογάν θα πρέπει να έχει ζυγίσει για καλά τη δύναμή του καθ’ ό,τι η αντιπολίτευση θα εκμεταλλευτεί το δημοψήφισμα και θα δημιουργήσει προεκλογική ατμόσφαιρα ερμηνεύοντας ένα αποτέλεσμα που τη συμφέρει ως ψήφο κατά της Κυβέρνησης απαιτώντας στη συνέχεια πρόωρες εκλογές.
Όσο και αν ο Ερντογάν δήλωσε ότι το όποιο αποτέλεσμα δεν θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές είναι σίγουρο ότι θα επιδιώξει να αναθεωρήσει άρθρα αρεστά στην πλειοψηφία του λαού προκειμένου να υπερψηφιστούν όχι μόνο από τους οπαδούς του αλλά από ψηφοφόρους και άλλων κομμάτων.
Μεγάλο στοίχημα η τροποποίηση του συντάγματος
Σήμερα ο Ερντογάν θέλει να αναθεωρήσει μερικά άρθρα του τουρκικού Συντάγματος. Πρόκειται για ένα Σύνταγμα που φέρει έντονα τη σφραγίδα του πραξικοπήματος του 1980.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός διατείνεται ότι θέλει ένα σύγχρονο Σύνταγμα με το οποίο να αναγνωρίζονται συνδικαλιστικά δικαιώματα στους δημοσίους υπαλλήλους, εκσυγχρονισμό των προνοιών για τις γυναίκες και τα παιδιά, την κατάργηση των διακρίσεων σε βάρος τους, την κατάργηση των υπερεξουσιών που αναγνωρίζονταν στις ένοπλες δυνάμεις βάσει των οποίων ασκούσαν επιρροή στην πολιτική ζωή της χώρας. Κυρίως ενδιαφέρεται για κατάργηση ή περιορισμό των εξουσιών του Ανωτάτου Συμβουλίου Δικαστών και Εισαγγελέων τα μέλη του οποίου αποφασίζουν για το κλείσιμο ενός κόμματος. Ένας στόχος της αναθεώρησης είναι η αύξηση των μελών του Συμβουλίου αυτού από 7 που είναι σήμερα σε 21. Σύμφωνα με το προσχέδιο της αναθεώρησης, για την απόφαση του γενικού Εισαγγελέα να προσφύγει στη Δικαιοσύνη για κλείσιμο ενός κόμματος θα πρέπει να προηγείται έγκριση της Εθνοσυνέλευσης.
Όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Συντάγματος της Εθνοσυνέλευσης Μπουρχάν Κουζού ενώ τα τελευταία 50 χρόνια στην Ευρώπη απαγορεύτηκε η λειτουργία 3-4 κομμάτων, στην Τουρκία ο αριθμός τους έφθασε τα 25. Χαρακτήρισε την ευχέρεια που έχει ο Γενικός Εισαγγελέας για τα κόμματα ως Δαμόκλειο Σπάθη.
Read more...
