Όπως γράφαμε σε προηγούμενο άρθρο (Η κινητικότητα στα Βόρεια σύνορα μας) μετά από ένα σύντομο και αφύσικο διάλειμμα η ιστορική αστάθεια της Χερσονήσου του Αίμου επανέρχεται φυσιολογικά. Οι εθνικοί ανταγωνισμοί, οξυνόμενοι από την έλλειψη αρχιτεκτονική ασφαλείας , τα έντονα εθνοτικά προβλήματα και τις δημογραφικές ανισορροπίες, δημιουργούν το ίδιο γνώριμο σκηνικό έντασης που χαρακτηρίζει την περιοχή εδώ και αιώνες.
Η Τουρκία, στο πλαίσιο της φιλοδοξίας της για ηγεμονική παρουσία στην περιοχή, επιδιώκει τη στρατηγική επιρροή επί των χωρών αυτών, ιδίως με την Αλβανία, και μάλλον πιο συγκυριακά με τα Σκόπια, αφού και ιστορικά θεωρεί το χώρο δικό της πεδίο δράσεως, και θεωρεί ότι η επιρροή σε Αλβανία-Σκόπια-Βουλγαρία αποτελεί σημαντικό μοχλό πιέσεως στον μέχρι πρότινος στρατηγικό της αντίπαλο, τηνΕλλάδα.
Η τουρκική αυτή προσπάθεια ,με την οποία θα ασχοληθούμε σήμερα είναι πολυεπίπεδη και μεθοδική. Στις αρχές της δεκαετίας του '90 η οικονομική και πολιτική καχεξία του αλβανικού κράτους, καθώς και η ανάγκη του για ανασυγκρότηση σε όλους τους τομείς, προσέφερε στην Τουρκία μια μοναδική ευκαιρία παρέμβασης στην περιοχή, βοηθώντας μεσοπρόθεσμα στην ανάπτυξη ενός νέου παράγοντα, εχθρικού προς την Ελλάδα (του αλβανικού) και τη στρατηγική του σύζευξη μαζί του..Με απλά λόγια: οι Τούρκοι θέλουν τους δικούς τους Κούρδους στα δυτικά μας.. Πριν μπούμε σε λεπτομέρειες, ας ανατρέξουμε σε μερικά πρόχειρα στοιχεία:
- Ο αλβανικός πληθυσμός ανέρχεται σήμερα σε 3,5 εκατομμύρια περίπου, αλλά είναι εξαιρετικά δυναμικός δημογραφικά (αύξηση 0,5% ετησίως, μέσος όρος ηλικίας τα 29 χρόνια), και σε 20-25 χρόνια θα είναι συγκρίσιμος αριθμητικά με τον ελληνικό, και μάλιστα σαφώς νεώτερος.
- Η Αλβανία διατηρεί επισήμως αξιώσεις κατά της Ελλάδας για την επιστροφή των "Τσάμηδων" στην Ελλάδα, ενώ σε ανεπίσημους χάρτες εμφανίζεται η Θεσπρωτία ("Τσαμουριά") ως τμήμα της "Μεγάλης Αλβανίας" και έχουν εμφανιστεί πυρήνες "Απελευθερωτικού Στρατού Τσαμουριάς" (UCC). Επιπλέον, η ερήμωση των χωριών της γειτονικής Πίνδου και η εποίκηση τους από Αλβανούς μετανάστες δημιουργεί συνθήκες προβολής μειονοτικού θέματος σε βάθος χρόνου, σε μια ευρεία και αρκετά δυσπρόσιτη γεωγραφική περιοχή της χώρας μας. Μια περιοχή στα "νώτα" της ελληνοτουρκικής γραμμής αντιπαράθεσης - όπως π.χ. είναι και το Κουρδιστάν...
- Στην Ελλάδα ζουν σήμερα επισήμως (βάσει της απογραφής του 2001) 443.550 Αλβανοί πολίτες (ενδεχομένως πολύ περισσότεροι αν προστεθούν οι μη καταγεγραμμένοι και τα παιδιά που γεννήθηκαν έκτοτε), η μεγάλη πλειονότητα των οποίων θα λάβει την ελληνική ιθαγένεια, σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο του ΠΑΣΟΚ. Το αποτέλεσμα θα είναι η δημιουργία ενός συμπαγούς εθνικού "μπλοκ" ψηφοφόρων, ικανού να καθορίζει πλειοψηφίες και να εκβιάζει καταστάσεις...
- Οι δυνατότητες που παρέχει στην Τουρκία η στρατηγική συνεργασία με την Αλβανία δεν περιορίζονται στη χρήση κρίσιμων εγκαταστάσεων όπως η βάση υποβρυχίων (βλέπε παρακάτω).. Έχουν επεκταθεί εξ αρχής σε κεκαλυμμένες επιχειρήσεις κατά της Ελλάδας, όπως ήταν οι αλβανικές επιδρομές στην Κέρκυρα με σφραγίδα ξένης μυστικής υπηρεσίας. Ανάλογες υπόνοιες προκάλεσε και η εμπλοκή Αλβανών υπηκόων στις πυρκαγιές του 2007/2009 και στα γεγονότα του Δεκεμβρίου 2008.
Τα θεμέλια μιας στενής συνεργασίας
Η πρώτη επίσκεψη Τούρκου Α/ΓΕΕΘΑ στη γειτονική χώρα έλαβε χώρα στα Τίρανα τον Νοέμβρη του 1991 και σηματοδότησε την έναρξη επαφών υψηλόβαθμων αξιωματούχων τον δύο χωρών, με σκοπό την διεύρυνση της διμερούς συνεργασίας -και- στον στρατιωτικό τομέα. Την επίσκεψη ακολούθησε η υπογραφή της πρώτης σημαντικής συμφωνίας στην Άγκυρα στις 24 Ιουλίου 1992, η οποία και έθεσε τις βάσεις για τις περαιτέρω εξελίξεις. Κατά την επίσκεψη του τότε Αλβανού ΥΠΑΜ Σαφέτ Ζουλάλι στην Τουρκία, του επετράπη η είσοδος σε στρατιωτικά εργοστάσια, κέντρα διοίκηση και στρατόπεδα (ακόμα και σε Νατοικές εγκαταστάσεις) παρά το γεγονός ότι η Αλβανία δεν ήταν ακόμα μέλος του ΝΑΤΟ, με την σημειολογία της κίνησης να είναι προφανής.. Ως επισφράγισμα της συμφωνίας, ένα μήνα αργότερα το τουρκικό αντιτορπιλικό FRAM Ι Maresal Fevzi Cakmak (πρώην USS Charles H. Roan ) επισκέφτηκε το λιμάνι του Δυρραχίου (28/8/92). Το γεγονός θεωρήθηκε από την Αλβανική κοινή γνώμη ως σημαντικό δείγμα της δέσμευσης της Τουρκίας σε ότι αφορά την ασφάλεια του Αλβανικού κράτους και ως τέτοιο έγινε δεκτό με πανηγυρικό κλίμα . Επρόκειτο για την "πρώτη επίσκεψη Τουρκικού πολεμικού πλοίου στην Αλβανία από την εποχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας" όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά τα Αλβανικά ΜΜΕ.
Στις 18 Νοεμβρίου του ιδίου έτους, ξεκίνησε επίσημα η παρουσία Τούρκων αξιωματικών στο Αλβανικό ΥΠΑΜ οι οποίοι άρχισαν να οργανώνουν το Αλβανικό στράτευμα με βάση τα Νατοϊκά πρότυπα. Στις αρχικές φάσεις της συνεργασίας το μεγαλύτερο βάρος, όπως ήταν φυσικό, δόθηκε σε θέματα εκπαίδευσης με Τούρκους αξιωματικούς να αναλαμβάνουν την εκπαίδευση Αλβανικών μονάδων και το Τουρκικό ΥΠΑΜ να προσφέρει απλόχερα υποτροφίες φοίτησης Αλβανών στρατιωτικών σε Τουρκικές στρατιωτικές ακαδημίες. Παράλληλα ξεκίνησε και η παροχή οικονομικής βοήθειας για το εκσυγχρονισμό των Αλβανικών ενόπλων δυνάμεων, η οποία την περίοδο των ταραχών του 1997 είχε φτάσει στα επίπεδα των 70-80 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως για να εκτιναχθεί στα 120 εκατομμύρια δολάρια το 2001.
Η κατάρρευση των “πυραμίδων” το 1997 αποδείχθηκε κομβικό σημείο για την τουρκική παρέμβαση στην Αλβανία. Οι εκτεταμένες ταραχές που ακολούθησαν έδωσαν το τελειωτικό χτύπημα στις ήδη παραπαίουσας Αλβανικές κρατικές δομές, ενώ εκατοντάδες στρατιωτικές εγκαταστάσεις ανα την χώρα λεηλατήθηκαν και άλλες καταστράφηκαν ολοσχερώς. Αυτή ήταν και η ευκαιρία που περίμεναν οι Τούρκοι για να εδραιώσουν την ήδη έντονη παρουσία τους στην γειτονική χώρα.
Αλβανικές βάσεις για πλοία του Τουρκικού Ναυτικού
Ένας από τους πρώτους τομείς στους οποίους έσπευσε να "εξαργυρώσει" την υποστήριξη της η Άγκυρα ήταν η εξασφάλιση ασφαλούς αγκυροβολίου για τα σκάφη του Τουρκικού Ναυτικού και μάλιστα σε προνομιακές θέσεις σε μικρή απόσταση από το στρατηγικής σημασίας στενό του Οτραντο, μόλις βορείως ναυτικών δρόμων εξαιρετικά σημαντικών για τα ελληνικά συμφέροντα.
Με τις ταραχές του 1997 το μεγαλύτερο μέρος των εγκαταστάσεων των Αλβανικών ενόπλων δυνάμεων λεηλατήθηκε ή καταστράφηκε ολοσχερώς. Την ίδια τύχη είχε και μια εκ των κύριων ναυτικών βάσεων του Αλβανικού Ναυτικού -η βάση του Αυλώνα ή Πασά λιμάνι- η οποία καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό και πολλά από τα σκουριασμένα σκάφη που ελλιμενίζονταν εκεί βυθίστηκαν. Η ναυτική βάση Αυλώνα (Πασαλιμάνι) κατασκευάστηκε το 1957 αρχικά ως βάση υποβρυχίων με σοβιετική βοήθεια με σκοπό να φιλοξενήσει 12 υποβρύχια και έχοντας μικτό αλβανικό/σοβιετικό προσωπικό υπό την διοίκηση της Μόσχας. Με την απομάκρυνση του Χότζα από τους Σοβιετικούς το 1961 η σοβιετική βοήθεια έπαψε να υφίσταται. Την ίδια περίοδο με την κατασκευή της κύριας βάσης του Πασαλιμάνι, οι σοβιετικοί κατασκεύασαν περίπου 40 χμ νοτιότερα στην περιοχή της Χειμάρας, την υπόγεια βάση υποβρυχίων του Πόρτο Παλέρμο η οποία πολλές φορές συγχέεται με το Πασαλιμάνι.
Δράττοντας την ευκαιρία η Τούρκοι προσφέρθηκαν να επισκευάσουν την ναυτική βάση ,την μικρή ναυπηγική μονάδα που φιλοξενεί καθώς και την Ναυτική ακαδημία που καταστράφηκε ολοσχερώς την άνοιξη του 1997, απελευθερώνοντας άμεσα για αυτό τον σκοπό το ποσό των 7 εκ δολλαρίων. Η επίσημη συμφωνία υπεγράφη τον Μάρτη του 1998 ανάμεσα στον Αλβανό Α/ΓΕΝ Ρόμπερτ Μπάλι και τον Τούρκο ομόλογο του Σαλίμ Δερβίσογλου, κατά την επίσκεψη Αλβανικής αντιπροσωπίας στην Άγκυρα. Μετά το πέρας των συνομιλιών ο Αλβανός Α/ΓΕΝ είχε ξεχωριστές συναντήσεις με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας, όσο και με τον υπαρχηγό ΓΕΕΘΑ Τσεβίκ Μπίρ με της γνωστές παράτες και εγκάρδιους λόγους.
Οι εργασίες αποκατάστασης ξεκίνησαν άμεσα από τουρκικό απόσπασμα 60 περίπου ατόμων και μετά από διάστημα 2 μηνών αντιπροσωπία Τούρκων αξιωματικών συνοδευόμενη από τον πρέσβη στα Τίρανα Αχμέτ Ρεφάχ Οκτσούν, παρέδωσε υλική βοήθεια και επισκέφτηκε την ανακατασκευαζόμενη βάση. Το εγχείρημα κόστισε τελικά περισσότερα από 10 εκ δολάρια, , πόσο αρκετά μικρό αν αναλογιστούμε τα οφέλη -άμεσα και μεσοπρόθεσμα- για την Άγκυρα..Η μικρή ναυπηγική μονάδα στο Πασαλιμάνι αγοράστηκε προσφάτως από την ολλανδική Damen Shipyards ,στα πλαίσια της συμφωνίας αγοράς 4 περιπολικών Damen Stan patrol 4207 απο το Αλβανικό Ναυτικό, το οποίο εξετάζει και τουρκικές σχεδιάσεις όπως τα MRTP-33 για τον ίδιο σκοπό.
Τα πλοία του τουρκικού ναυτικού απολαμβάνουν ανάλογων διευκολύνσεων και στα υπόλοιπα λιμάνια των Αλβανών, όπως αυτό του Δυρραχίου το οποίο επισκέφτηκε προσφάτως το τουρκικό υποβρύχιοΤCG Dolunay (S-352) τύπου U-209/1200 (Τουρκικό υποβρύχιο στο Δυρράχιο) , μετά το πέρας της ανθυποβρυχιακής άσκησης του ΝΑΤΟ Noble Manta 2010. Όπως είχαμε αναφέρει και στο παρελθόν η Άγκυρα φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο πώλησης 1-2 υ/β της κλάσης αυτής σε "μη-κατονομαζόμενη χώρα" αξιωματικοί της οποίας έχουν λάβει κατάλληλη ναυτική εκπαίδευση στην Τουρκία..
45 χμ νοτιότερα της βάσης του Πασαλιμάνι βρίσκεται η υπόγεια βάση υποβρυχίων της Χειμάρας (Πόρτο Παλέρμο) η οποία κατασκευάστηκε από τους σοβιετικούς την δεκαετία του ΄50. Η συγκεκριμένη βάση σήμερα έχει αφεθεί στην τύχη της, καθώς οι κτιριακές εγκαταστάσεις χορταριάζουν και δεν υπάρχει καμία σοβαρή περίφραξη. Φιλοξενούνται επι μονίμου βάσεως 1-2 μικρά περιπολικά του αλβανικού ναυτικού, ενώ εκτιμάται ότι το εσωτερικό της υπόγειας βάσης είναι στην ίδια άσχημη κατάσταση. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του Αλβανικού τύπου η κυβέρνηση εξετάζει την μετατροπή της σε τουριστικό αξιοθέατο καθώς τα απαιτούμενα ποσά για την αποκατάσταση της καθιστούν ένα τέτοιο εγχείρημα απαγορευτικό. Πάντως ακόμα και υπο τις παρούσες συνθήκες θεωρητικά η υπόγεια σήραγγα θα μπορούσε να φιλοξενήσει υποβρύχιο των διαστάσεων ενός U-209, κρατώντας το μακρυά απο αδιάκριτα μάτια..
Ο παράγοντας Αεροπορία
Στον αεροπορικό τομέα η τουρκική εμπλοκή στην “αναγέννηση” της ανύπαρκτης Αλβανικής αεροπορίας υπήρξε -και είναι ακόμα- καθοριστικής σημασίας. Μπορεί να αποτελέσματα να μην είναι εμφανή ακόμα όμως οι βάσεις έχουν τεθεί απο πολύ νωρίς με την ενεργή εμπλοκή αξιωματικών της τουρκικής αεροπορίας οι οποίοι συμβάλλουν τα μέγιστα στον τομέα εκπαίδευση προωθώντας την μετατροπή της μουσειακής Αλβανικής αεροπορίας σε μια μικρή μεν – νατοικών στάνταρ δε – αεροπορική δύναμη, η οποία σταδιακά θα αποκτήσει αεροσκάφη σταθερής πτέρυγας και να επεκτείνει τον στόλο ελικοπτέρων με τον οποίο επιχειρεί αυτή την στιγμή.
Ακριβώς όπως και στον τομέα των ναυτικών εγκαταστάσεων η τουρκική πλευρά επιδίωξε απο πολύ νωρίς να “βάλει πόδι” κατα το κοινώς λεγόμενο στα αεροπορικά πράγματα, προσφέρωντας στην πρόθυμη αλβανική κυβέρνηση την ανακατασκεύη και αναβάθμιση της αεροπορικής βάσης του Κucove 110 χιλιόμετρα νοτίως της πρωτεύουσας των Τιράνων (ανάλογες διευκολύνσεις προσέφερε και η Γερμανία η οποία ανέλαβε την αεροπορική βάση της Zadrima). Οι εργασίες αφορούσαν κατασκεύη κτιρίου τέρμιναλ κτίριου διοίκησης και ελέγχου, ανακατασκευή των 2 διαδρόμων αποπροσγείωσης, πύργου ελέγχου, πίστα άπρον, τηλεπικοινωνιακών εγκαταστάσεων, εγκατάσταση νέας περίφραξηςκ.α , σύμφωνα με τα διεθνή στάνταρ. H ολοκλήρωση των εργασιών αναβάθμισης της βάσης ανακοινώθηκε στα Τουρκικά ΜΜΕ to 2005 παρά το γεγονός ότι η τουρκική εταιρία Biltec S.a είχε ολοκληρώσει τις σχετικές εργασίες ήδη απο τα τέλη του 2002..
Τα εγκαίνια της καινούργιας βάσης έκανε ο ΑλβανόςΥΠΑΜ Παντελής Μάικο συνοδευόμενος απο τον τότε Τούρκο Α/ΓΕΑ Ιμπραίμ Φιρτίνα ο οποίος προσφάτως συνελήθφη στα πλαίσια ερευνών για την προσπάθεια πραξικοπήματος εναντίον της τουρκικής κυβέρνησης. Ο Φιρτίνα θεωρείται απο τους σκληροπυρηνικούς του στρατιωτικού κατεστημένου και είχε έρθει στο προσκήνιο στο παρελθόν λόγω των εμπρηστικών του δηλώσεων περι κατάριψης ελληνικών μαχητικών που θα “εμποδίσουν” τις βόλτες των τούρκων στο Αιγαίο. Κατα την επίσκεψη εκείνη έγιναν δηλώσεις για την πιθανή τουρκική βοήθεια στην κατασκευή υποδομών επισκευής αεροσκαφών και της αναβάθμησης του “στρατιωτικού πανεπιστημίου Σκεντέρμπεη”
Ξεχωριστή μνεία θα έπρεπε να γίνει και στο Εργοστάσιο Αεροπλάνων της Kucova το οποίο κατασκεύαζε ανταλλακτικά και κινητήρες για τις Κινέζικες εκδόσεις των MiG στις αρχές της δεκαετίας του 80, καθώς το καθεστώς Χότζα σε μια προσπάθεια να το διατηρήσει σε λειτουργία είχε αποκτήσει μηχανήματα από την Σουηδία για αυτόν τον σκοπό. Τελικώς περιήλθε ουσιαστικά σε απραξία μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 00, όταν η Βell ανέλαβε να το διαμορφώσει ώς επισκευαστικό κέντρο ελικοπτέρων. (Απο το αεροδρόμιο επιχειρούν ΑΒ-205 της Αλβανικής αεροπορίας) Αυτό σημαίνει ό,τι το ΝΑΤΟ και ειδικότερα η Τουρκία, έχει την δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τις υποδομές αυτές για μετασταθμεύσεις α/φων και προσωπικού, τόσο σε ασκήσεις όσο και σε περιόδους κρίσεων.
Το έτος 2005 ενω αμέσως πριν την απόσυρση των λιγοστών Αλβανικών MiG-15/17/19/21 (των Κινεζικών τους αντιτύπων για την ακρίβεια) η Τουρκία προσέφερε με την μορφή leasing 26 μαχητικά F-5 με κόστος ενοικίασης 100 δολάρια ΗΠΑ το μήνα έκαστο, με την προϋπόθεση να εκσυχρονιστούν από την ΤΑΙ σε επίπεδο F-52000. To κόστος της αναβάθμισης αυτής θα ήταν χρήματα της Τουρκικής στρατιωτικής βοήθειας προς την Αλβανία, γεγονός που οδήγησε την Αλβανία στο να απορρίψει την πρόταση αυτή. Η Αλβανική αεροπορία είχει δεχθεί επίσης πρόταση από την Γερμανία για παραχώρηση προκεχωρημένων εκπαιδευτικών Alpha Jet τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως ελαφρά μαχητικά. Ούτε και αυτή η πρόταση προχώρησε, επίσης για οικονομικούς λόγους.
Καλλιεργώντας τις διμερείς σχέσεις της με την Αλβανική αεροπορία (Αλβανική Ταξιαρχία Αέρος) η Τουρκία εκπαιδεύει κάθε χρόνο τόσο Αλβανούς δόκιμους χειριστες, όσο και ιπτάμενους αξιωματικούς σε όλους τους τύπους α/φων που διαθέτει, συμπεριλαμβανομένων και F-16 σε μια προσπάθεια να διατηρήσει τόσο μια φιλική προδιάθεση προς την πλευρά της, όσο και να προωθήσει την πώληση/εκμίσθωση F-16 Block30, αναλαμβάνοντας φυσικά την αναβάθμισή τους. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο ίσως φαντάζει μακρινό, το έδαφος όμως για τέτοιου είδους καταστάσεις καλλιεργείται συστηματικά από το 1998.
Η έστω και μικρή πιθανότητα παρουσίας τουρκικών αεροπορικών δυνάμεων σε αλβανικά αεροδρόμια θα μπορούσε να δώσει την δυνατότητα στην Τουρκία στην καλύτερη περίπτωση να διασπάσει τον αποκλειστικά ανατολικό προσανατολισμό της ΠΑ και στην χειρότερη να καταφέρει αιφνιδιαστική ενέργεια από Βορειοδυτικά. Αφού τονίσουμε ότι το δεύτερο ενδεχόμενο είναι πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί υπο της παρούσες συνθήκες (μιας και η Ελλάδα συμμετέχει στην επιτήρηση του Αλβανικού εναερίου χώρου..), ωστόσο δεν θα ήταν αφελές να αποκλειστεί η πιθανότητα η σταδιακή πολιτική ευθυγράμιση Τουρκίας-Αλβανίας να αποκτήσει και τέτοιου είδους στρατιωτικές προεκτάσεις. Η στρατηγική σημασία της 113ΠΜ καθίσταται προφανής και ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον ξαναδούμε μαχητικά της ΠΑ να σταθμεύουν εκεί μόνιμα.
Ενδυματολογικές και λοιπές "ανησυχίες"
Ένας απο τους τομείς στους οποίους έδωσε μεγαλύτερη έμφαση η ηγεσία των Αλβανικών ενόπλων δυνάμεων μετά το 1997 ήταν αυτός των ειδικών δυνάμεων. H Aλβανική Ταξιαρχία ειδικών δυνάμεων που εδρεύει στην περιοχή Zall-Herr των Τιράνων δεν είναι άγνωστη στους αξιωματικούς του Αμερικανικού Στρατού και στους Τούρκους συναδέλφους τους που έχουν αναλάβει την εκπαίδευση των ειδικών δυνάμεων του νεώτερου μέλους της βορειοατλαντικής συμμαχίας...
Οι Αλβανοί έσπευσαν φυσικά να συμμετάσχουν σε διάφορες αποστολές του ΝΑΤΟ ανα την υφήλιο, ξεκινώντας απο το αφιλόξενο Αφγανιστάν. Το πρώτο τμήμα Αλβανών ανδρών των ειδικών δυνάμεων που έφτασε στην χώρα τέθηκε υπο Τουρκική διοίκηση, με τον λόχο του Αλβανικού στρατού που κατέφτασε σε δεύτερο χρόνο να τίθεται υπο την διοίκηση των Ιταλών. Στους συνολικά 250 Αλβανούς σε υπηρεσία στο Αφγανιστάν, προσφάτως προστέθηκαν ακόμα 110 στρατιώτες που προωθήθηκαν στην επαρχία Χεράτ.
Παράλληλα με το αμιγώς στρατιωτικό σκέλος συμφωνία του 1994 προέβλεπε και την συνεργασία σε επίπεδο ανταλαγής πληροφοριών, με την εμπλοκή της ΜΙΤ και των υπηρεσιών πληροφοριών του τουρκικού γενικού επιτελείου. Ήδη απο το 1994 διαπιστώθηκε απο τις Ελληνικές υπηρεσίες η εγκατάσταση σε 3 περιοχές της Βόρειας Ηπείρου (Κορυτσά, Αργυρόκαστρο και Αυλώνα) κέντρων ακροάσεως με σκοπό την υποκλοπή Ελληνικών στρατιωτικών επικοινωνιών, με το υλικό και εκπαίδευση των Αλβανών χειριστών να παρέχεται απο την Άγκυρα. Μετά τις ταραχές του 1997 και την αποδιάρθρωση των Αλβανικών κρατικών υπηρεσιών οι τουρκικές υπηρεσίες απώλεσαν προσωρινά το προνομιακό καθεστώς της δράσης τους στην γειτονική χώρα. Εκείνη την περίοδο η απουσία της "συμμαχικής" Shiq λίγο έλειψε να κοστίσει ακριβά σε ομάδα απρόσεκτων Τούρκων πρακτόρων, τους οποίους κόντεψαν να λυτσάρουν πολίτες της Επιτροπής Σωτηρίας Αργυροκάστρου στο χωριό Λιβαδειά. Συνελήφθησαν απο τους κατοίκους του χωριού και όπως αποδείχτηκε παρακολουθούσαν και κατέγραφαν τις κινήσεις των επιτροπών σωτηρίας που ιδρύθηκαν μετά τις ταραχές.
Την ίδια περίοδο που οι ανωτέρω σκηνές εξελίσονταν στην γειτονική Αλβανία, ένα περίεργο φαινόμενο ελάμβανε χώρα στην κοντινή Κέρκυρα. Όπως έγινε αντιληπτό στις Ελληνικές αρχές υπήρχε έντονη δυσαναλογία εισερχομένων και εξερχομένων Τούρκων τουριστών στο νησί (εγκριθείσες βίζες – εξερχόμενα θεωρημένα διαβατήρια) γεγονός που γέννησε βάσιμες υποψίες ότι υπήρχε προσπάθεια δημιουργιας δικτύου. Οι υποψίες αυτές έγιναν εντονότερες με τις συνεχείς ένοπλες επιθέσεις αλβανών μαφιόζων στον νησί, που σταμάτησαν μόνο μετά απο την αποφασιστική παρέμβαση των ειδικών δυνάμεων του Λιμενικού αλλά και του Πολεμικού Ναυτικού. (Οι ελληνοαλβανικές "ναυμαχίες" του 1997)
Τι μέλλει γενέσθαι;
Μετά απο μια αναδρομή στην σχεδόν 20ετή ιστορία της διμερούς στρατιωτική συνεργασίας Αλβανίας-Τουρκίας ανακύπτουν δύο -πολύ-κρίσιμα ερωτήματα :
1. Ποιοί είναι οι κίνδυνοι που προκύπτουν για την ελληνική ασφάλεια από την αναπτυσσόμενη στρατιωτική συνεργασία Τουρκίας - Αλβανίας;
2. Τι μπορεί να κάνει η Ελληνική Δημοκρατία, σε όλα τα επίπεδα, αν αποφασίσει να αντιμετωπίσεi την αναδυόμενη απειλή - γιατί είναι σαφές ότι μέχρι σήμερα η μέθοδός της είναι η ελπίδα;
Σε ότι αφορά τη στρατιωτική συνεργασία, η Τουρκία προσβλέπει περισσότερο στα κρίσιμα στρατηγικά πλεονεκτήματα που μπορεί να αποκομίσει απο την συνεργασία με την Αλβανία, κάτι που θα επιτρέψει στα δύο μέρη να πιέζουν από κοινού την Ελλάδα σε περιόδους εντάσεως. Παρά την φρενήρη τουρκική δραστηριότητα στην γείτονα χώρα το Ελληνικό πρόβλημα προς το παρόν δεν είναι άμεσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο, καθώς οι τουρκικοί στόχοι φαίνεται να είναι περισσότερο στρατηγικοί. Να θυμίσουμε ότι στην κρίση του '87, ένα κρίσιμο στοιχείο υπεροχής μας, που μας επέτρεψε να “επικρατήσουμε” ήταν η εξασφάλιση της υποστήριξης του Βουλγαρικού παράγοντα (προφανώς με την επίνευση της ΕΣΣΔ). Η κινητοποίηση των Βουλγάρων, στα νοτιοανατολικά τους σύνορα "τελείωσε" στρατηγικά τους Τούρκους. Δευτερευόντως η Άγκυρα προσβλέπει μελοντικά και σε τυχον επιχειρησιακά οφέλη στον αεροπορικό, στον ναυτικό και -ειδικά- στον κρίσιμο τομέα των Ειδικών επιχειρήσεων..
Μπορεί η Ελληνική Δημοκρατία να αντιδράσει στην διαμορφούμενη κατάσταση;
Αν το θελήσει, η απάντηση είναι κατηγορηματικά ναι. Κι αυτό, διότι ακόμη και στη σημερινή εξαιρετικά δυσχερή οικονομική της θέση, έχει κρίσιμους παράγοντες άμεσης επιρροής επί της Αλβανίας:
- την κυριαρχική οικονομική επιρροή της
- την άμεση γεωγραφική της εγγύτητα με την χώρα
- την εθνική ανομοιογένεια των Αλβανών
- την αλληλεξάρτηση όλων των εστιών έντασης του Χερσονήσου του Αίμου, έναντι των οποίων δεν έχουμε πάντα κατ' ανάγκην αντικρουόμενα συμφέροντα με την Αλβανία.
Αλλά όλα αυτά είναι μια άλλη, εκτενής συζήτηση...
Read more...
