ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Οι συνταρακτικές εξελίξεις στην υπόθεση της ‘Τρομοκρατικής Οργάνωσης Εργκενέκον’ τις τελευταίες ημέρες, επισκίασε, στα τουρκικά ΜΜΕ, το θέμα της Γάζας, αν και εξακολουθούν να καταβάλλονται προσπάθειες διαμεσολάβησης για εκεχυρεία και ειρήνευση από την τουρκική κυβέρνηση και να γίνονται μαζικές διαμαρτυρίες κατά την έξοδο των πιστών από την προσευχή της Παρασκευής. Μια νέα διάσταση, η οποία δεν προβλήθηκε πολύ από τις τουρκικές εφημερίδες, ήταν ‘η τήρηση ενός λεπτού σιγής’ σε όλα τα δημοτικά σχολεία και γυμνάσια της Τουρκίας την Τρίτη 13/1 για τα παιδιά της Γάζας.

Γνωστού όντως ότι ο Τ/Π Ερντογάν προέβη και προβαίνει σε σκληρότατες ?αλλά συναισθηματικά φορτισμένες- δηλώσεις (‘το Ισραήλ είναι απάνθρωπο’, ‘θα πνιγεί στα δάκρυα των μανάδων’κλπ), που ξεπερνούν, όπως σχολιάζει η αναλύτρια Ντενίζ Αρίμπογαν (πρύτανης του Πανεπιστημίου Μπαχτσέσεχιρ της Κ/πολης), τις σκληρές ?αλλά επιθετικές- δηλώσεις ακόμη και του Αχμεντινετζάτ, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς, βάσιμα, επισκοπώντας τις εφημερίδες των τελευταίων ημερών, ότι εξακολουθεί μεν να προβάλλεται η κατάσταση κρίσης από άποψη ανθρωπιστική και ηθική με έντονη μονομέρια εναντίον του Ισραήλ, αλλά, ότι συγχρόνως το θέμα ανάγεται πλέον από τους αρθρογράφους τους πιο εξειδικευμένους στα μεσανατολικά ζητήματα σε σφαίρες πιο θεωρητικές. Η πιο θεωρητική αυτή συζήτηση, στην οποία συμμετέχουν κυρίως η Νουράϊ Μέρτ (Ραντικάλ), ο Αλί Μπουλάτς (Ζαμάν), αλλά και ο Ιμπραχίμ Καράγκιουλ (Γενί Σαφάκ), περιστρέφεται γύρω από το θέμα ‘της επιρροής της Χαμάς και του Ιράν στην περιοχή’, του ‘πώς κάποιοι τούρκοι ακαδημαϊκοί [λανθασμένα] παρουσιάζουν τη Χαμάς ως τον ‘δούρειο ίππο’ του Ιράν στον σουνιτικό κόσμο’ και ‘αν το Παλαιστινιακό έχει μπει υπό την αιγίδα του Ιράν’. Στις τουρκικές εφημερίδες σχολιάζεται ‘η μεροληψία των δυτικών ΜΜΕ υπέρ του Ισραήλ’, ενώ ο Αλί Μπουλάτς κατέληγε στο προχθεσινό του άρθρο στη ‘Ζαμάν’ ότι ‘το ζήτημα μπορεί να είναι ‘σκηνοθεσία’ που θα προσφέρει νέες δυνατότητες ελιγμών στην ηγεσία Ομπάμα’.

Το πιο νέο στοιχείο, από ειδησεογραφικής απόψεως, που προβάλλεται στα εδώ ΜΜΕ, είναι η είδηση που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Αλ Χαγιάτ του Λονδίνου, και μεταδόθηκε πρώτα από το τουρκικό ειδησεογραφικό κανάλι NTV (14/1), ότι ‘η Χαμάς αντιτίθεται στην τοποθέτηση διεθνούς δύναμης στο σύνορο της Γάζας, βλέπει όμως ζεστά την τοποθέτηση τουρκικής στρατιωτικής δύναμης στην περιοχή’. Στο σχετικό δημοσίευμα της Αλ Χαγιάτ υποστηρίζεται ότι η πρόταση αυτή διαβιβάστηκε στον ηγέτη της Χαμάς Χαλίντ Μεσάλ, που ζει εξόριστος στη Συρία (σσ: ο Μεσάλ είχε επισκεφτεί την Άγκυρα τον Φεβρουάριο του 2006) από τον Ερντογάν κατά την πρόσφατη επίσκεψη του τελευταίου στη Δαμασκό. Για το θέμα αυτό, αλλά και με σκοπό την επίτευξη κάποιου συμβιβασμού ανάμεσα στην Αίγυπτο και την Χαμάς, βρίσκεται στο Κάϊρο ως ‘ειδικός απεσταλμένος’ του Ερντογάν, ο σύμβουλός του επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής Αχμέτ Νταβούτογλου.

Το άρθρο που μεταφράζουμε ολόκληρο παρακάτω είναι του έμπειρου δημοσιογράφου Ταρχάν Ερντέμ, που αρθρογραφεί στη ‘Ραντικάλ’. Έχει τίτλο «Η μεσανατολική πολιτική στην εκπαίδευση» (φ. 15.1.2009) και έχει ενδιαφέρον αφενός επειδή καταγράφει την αντίδραση, η οποία δεν έγινε ευρύτερα αισθητή, στην εγκύκλιο του Υπουργού Παιδείας για την «τήρηση 1 λεπτού σιγής για τα παιδιά της Γάζας», αλλά, κυρίως, επειδή προσθέτει στην προβληματική του παρόντος μια άλλη διάσταση: αυτή της ‘ιστορικής έλλειψης σχέσεων ανάμεσα στην Τουρκία και τον αραβικό κόσμο’. Σημειώνουμε ότι ο Ερντέμ θεωρείται ο καλύτερος εκλογολόγος της Τουρκίας και έχει πολύ καλή γνώση της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής της γείτονος, διακρίνεται δε για το ‘ήπιο’ του ύφους του.

«Ο Υπουργός Παιδείας Χουσείν Τσελίκ, προέβη την περασμένη Δευτέρα (12/1) σε μια κίνηση που δεν ταιριάζει στο υπουργείο του: με εγκύκλιο του υπουργείου ζητήθηκε από τα δημοτικά και τα λύκεια όλης της χώρας ‘να τηρήσουν, την επόμενη ημέρα (13/1), ενός λεπτού σιγή για τα εκατοντάδες παιδιά και ιδιαίτερα τους μαθητές της Παλαιστίνης’ και να οργανώσουν διαγωνισμούς ζωγραφικής και έκθεσης με θέμα ‘Το ανθρώπινο Δράμα της Παλαιστίνης’. Νέα εγκύκλιος, που εκδόθηκε αμέσως μετά από την παραπάνω, γνωστοποιήθηκε στα σχολεία ότι ‘απαλλάσσονται’ από τον διαγωνισμό ζωγραφικής και έκθεσης.

Ο Χαλούκ Σαχίν ασχολήθηκε με το θέμα στο χθεσινό του άρθρο στη ‘Ραντικάλ’ κι έγραψε θαυμάσια την ανθρωπιστική του πλευρά. Μεταφέρω εδώ τα δικά του λόγια :

« (....) τίποτα δεν μπορεί να δικαιολογήσει το σκόρπισμα τρόμου και θανάτου σε παιδιά (...). Πιστεύω ότι η ενός λεπτού σιγή στα σχολεία είναι ένα σοβαρό λάθος, που θα μπορούσε να σπείρει το μίσος στο άγουρο μυαλό των παιδιών μας. Ο υπουργός Τσελίκ, έδωσε, δυστυχώς, ένα κακό παράδειγμα, πρωτοστατώντας στην εκδήλωση αυτή. Με συντρίβει και μόνο η σκέψη του τι θα αισθανόταν έστω και ένα εβραιόπουλο σε ένα από αυτά τα σχολεία! Πώς να ξεχωρίσουν οι συνομίληκοι φίλοι του τον ισραηλινό, τον εβραίο, τον ιουδαίο; Δεν μπορεί, η συλλογική διαμαρτυρία για τα παιδιά που σκοτώνονται στη Γάζα, να γίνει η απαρχή αντι-σημιτικών προκαταλήψεων που θα διαρκέσουν μια ζωή; (...)

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η εγκύκλιος του Υπουργού για την τήρηση ενός λεπτού σιγής, είναι αποτέλεσμα των λόγων του Πρωθυπουργού εναντίον του Ισραήλ. Προστίθεται έτσι, η ενός λεπτού σιγή των μαθητών, στα συλλαλητήρια κατά την έξοδο από τα τζαμιά τις Παρασκευές, και υπογραμμίζεται το βάθος και το εύρος της αντίδρασης του λαού εναντίον του Ισραήλ!

Ωστόσο, μια κυβέρνηση, πρέπει να καταπραϋνει τα αισθήματα του λαού και όχι να τα κεντρίζει. Με την αντίληψη αυτή, ο Πρωθυπουργός φέρθηκε σαν να ήταν μέρος του προβλήματος όταν ανέκυψαν τα ζητήματα του Ιράκ, του Ιράν και της Παλαιστίνης, τουλάχιστον, αυτό άφησε να εννοηθεί.

Βλέποντας την εικόνα αυτή, ορίζω την μεσανατολική πολιτική του ΑΚΡ ως ‘επιθυμία να λαμβάνω πρωτοβουλίες και να έχω λόγο στα ζητήματα που αφορούν όλες τις αραβικές χώρες’. Αν είναι έτσι, η προσέγγιση αυτή ή ο στόχος δεν φαίνονται ρεαλιστικές.

Πρωτίστως, η πολιτική αυτή δεν έχει ιστορικό έρεισμα. Κατά την πρόσφατη ιστορία, ιδιαιτέρως, οι Άραβες έχουν επιδείξει μια ευαισθησία κατά του ενδιαφέροντος μας για τα προβλήματά τους. Δεν κατέστη κατά κανένα τρόπο δυνατόν να δημιουργηθούν ειλικρινείς φιλίες, και κάποια αναποδιά ξεπήδησε πάντοτε, εκεί που λέγαμε ότι όλα πηγαίνουν καλά. Δεν θα πρέπει να περιμένουμε να αλλάξει αυτή η στάση τους σύντομα.

Κι ας επιστρέψουμε στο παρόν: Στα τελευταία γεγονότα στην Παλαιστίνη, ο Πρωθυπουργός προβαίνοντας στις κινήσεις του, αντί να περιορίσει τον δράστη ‘του ανθρώπινου δράματος’ μόνο με την ισραηλινή κυβέρνηση, επεξέτεινε [το σφάλμα] σε όλους του Εβραίους κι αν όχι ακριβώς έτσι, ας το πούμε αλλιώς: μίλησε με τρόπο που ευνοούσε την αντίληψη των λεγομένων του κατ’ αυτό τον [αρνητικό] τρόπο.

Εμείς, αντιδρώντας στο βομβαρδισμό χωρίς διάκριση στρατιωτικών και πολτικών στόχων, πρέπει να αποφεύγουμε να πληγώνουμε το κοινό αίσθημα του ισραηλινού λαού.»