Ο Ερντογάν διώκει τον Τύπο στην Τουρκία

Δεν έχουν τέλος οι απαγορεύσεις,οι διώξεις και οι διακρίσεις Η εξάρθρωση της «Εργκενεκόν», του λεγόμενου βαθέος κράτους στην Τουρκία, έχει αποτελέσει την αφορμή για πολλές διώξεις ή ενέργειες κατά θεσμών στην Τουρκία. Και, φυσικά, όχι πάντα μέσα στο πλαίσιο του νόμου.
Εις το όνομα της... «Εργκενεκόν» τι «νόμιμες» υποκλοπές δικαστών έχουν γίνει, τι εφημερίδες κλείνουν και πόσοι δημοσιογράφοι έχουν βρεθεί στο στόχαστρο... Έχει χαθεί ο λογαριασμός πλέον. Ο Τύπος αποτελεί τελευταίως το νέο «θύμα» της Εργκενεκόν.

Δικαστική απόφαση απαγόρευσε πρόσφατα την κυκλοφορία για ένα μήνα του περιοδικού «Αϊντινλίκ», ενώ διέταξε την απόσυρση του τελευταίου τεύχους, επειδή προήγαγε «προπαγάνδα υπέρ της τρομοκρατικής οργάνωσης Εργκενεκόν και καθιστούσε τον αρμόδιο εισαγγελέα στόχο της οργάνωσης». Η απόφαση αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Διεθνούς Ινστιτούτου Τύπου, αλλά και της Ένωσης Δημοσιογράφων της Τουρκίας. Η Γενική Εισαγγελία Κωνσταντινούπολης αμέσως έδωσε εντολή για προκαταρκτική έρευνα εναντίον του περιοδικού, μετά από καταγγελίες, που κατέδειχναν αξιωματούχους του κράτους (δηλαδή δικαστές) ως στόχους της τρομοκρατικής οργάνωσης και ότι διεξήγαγαν προπαγάνδα υπέρ της «Εργκενεκόν».
Επιχείρηση εκκαθάρισης...
Το «έγκλημα» του περιοδικού ήταν ένα άρθρο στο τελευταίο του τεύχος με τίτλο: «Είναι έγκλημα να υποστηρίζεις την πατρίδα όταν ο διαμελισμός και η κατασκοπία είναι ελεύθερα». Το άρθρο κατέληγε με την εξής φράση: «Επιχείρηση εκκαθάρισης από τον τουρκικό στρατό... Η οργάνωση του Μπεσικτάς (εννοεί το δικαστήριο που εκδικάζει την υπόθεση του "βαθέος κράτους" και βρίσκεται στην περιοχή Μπεσικτάς της Κωνσταντινούπολης) βάζει κι άλλους στο στόχαστρό της. Το κουμπί για την εκκαθάριση από τον τουρκικό στρατό, τον υποβοηθούμενο από την Εργκενεκόν, πατήθηκε. Ήδη τρεις ανώτατοι αξιωματικοί του στρατεύματος κατηγορούνται από τον εισαγγελέα της Εργκενεκόν για απόπειρα πραξικοπήματος». Η διατύπωση αυτή θεωρήθηκε από τους δικαστές έμμεση απειλή της Εργκενεκόν κατά του εισαγγελέα που διερευνά την υπόθεση και αμέσως έθεσαν το περιοδικό υπό απαγόρευση...
Απόφαση εξ ΗΠΑ
Η απόσυρση του τελευταίου τεύχους και η απαγόρευση κυκλοφορίας του περιοδικού ήταν απόφαση της Γενικής Εισαγγελίας, βασιζόμενη στο άρθρο 6 του αντιτρομοκρατικού νόμου. Ο εκδότης και διευθυντής του περιοδικού, Ρουχσάρ Σένογλου, πρόκειται να εφεσιβάλει την απόφαση, την οποία δεν διστάζει να χαρακτηρίσει «πολιτική». Υποστηρίζει μάλιστα ότι η απαγόρευση της κυκλοφορίας αποφασίστηκε κατά τη διάρκεια της συνάντησης Ομπάμα - Ερντογάν στις ΗΠΑ! Εξάλλου, το περιοδικό βρισκόταν στο στόχαστρο της κυβέρνησης πολύ πιο πριν, μετά τη δημοσίευση άρθρου που αποκάλυπτε τηλεφωνικές συνομιλίες του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Για το άρθρο αυτό, μάλιστα, πριν από ένα μήνα είχε συλληφθεί ο υπεύθυνος έκδοσης, Ντενίζ Γιλντιρίμ.
Στην ανακοίνωση του Διεθνούς Ινστιτούτου Τύπου τονίζεται με ιδιαίτερα σκληρό ύφος ότι σε καμία δημοκρατική χώρα δεν επιβάλλεται ποινή πριν γίνει ένα έγκλημα κι ότι η απόφαση αυτή είναι χαρακτηριστική απολυταρχικών καθεστώτων.
«Η απαγόρευση δημοσίευσης, είτε αυτή αφορά έντυπα είτε προφορικό λόγο είτε το ίντερνετ, είναι διαμετρικά αντίθετη με την ελευθερία του Τύπου». Άλλωστε και ο τουρκικός νόμος περί Τύπου και ο Αντιτρομοκρατικός νόμος είναι εκ προοιμίου αντίθετοι με την ελευθερία του Τύπου, σύμφωνα με την άποψη των ίδιων των εκπροσώπων του. Η ανακοίνωση του Τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με την οποία υπερασπιζόταν την ελευθερία του Τύπου, ήταν, κατά την άποψη του Ινστιτούτου, «υποκριτική». «Η κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει μέτρα για να διορθώσει την κατάσταση, από το να μιλάει για ελευθερία του Τύπου στην Τουρκία».
Προληπτική ποινή
Η Ένωση Δημοσιογράφων Τουρκίας, αντιδρώντας κι αυτή από την πλευρά της στην απόφαση, υπενθυμίζει ότι ο νόμος περί απαγόρευσης κυκλοφορίας εντύπων θεσπίστηκε στο σύνταγμα της δικτατορίας του ’80 και ισχύει ακόμη και σήμερα. «Αυτό καταδεικνύει όχι μόνο την κατάσταση της ελευθερίας του Τύπου στην Τουρκία, αλλά και τη δημοκρατικότητα του τουρκικού κράτους».
Η απαγόρευση κυκλοφορίας του περιοδικού ήταν μία ποινή που επιβλήθηκε χωρίς καμία απόδειξη των καταγγελιών και είναι αντίθετη με το γενικότερο πνεύμα του νόμου, αλλά και τον Παγκόσμιο Κώδικα της Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, κατέληγε η ανακοίνωση των Τούρκων δημοσιογράφων.
Ο ρατσισμός στον Τύπο
Ο Τύπος στην Τουρκία αδιαμφισβήτητα δέχεται πολλές επιθέσεις, όταν μάλιστα κρέμεται και ως δαμόκλειος σπάθη το περίφημο άρθρο 301 περί τουρκισμού. Αλλά και τα μίντια μερικές φορές δεν είναι τόσο αθώα... Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Άγκυρας πραγματοποίησε μία έρευνα με σκοπό να εξακριβώσει κατά πόσον ο Τύπος στην Τουρκία είναι ρατσιστικός και κάνει διακρίσεις. Το αποτέλεσμα της έρευνας: Τα μίντια αρνούνται και παράλληλα νομιμοποιούν το ρατσισμό. «Αγκαλιάστε τη διαφορετικότητα, σταματήστε το ρατσισμό» ήταν το σύνθημα της Παγκόσμιας Ημέρας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 10 Δεκεμβρίου. Αλλά, σύμφωνα με την Δρα Ντογανάι, η άρνηση του ρατσισμού είναι μία από τις μεθόδους του «νέου ρατσισμού».
Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν τον περασμένο μήνα. Οι εφημερίδες που αποτέλεσαν το αντικείμενο της έρευνας σε εθνικό επίπεδο ήταν η «Χουριέτ», η «Ζαμάν» (φιλοκυβερνητική) και η «Πόστα» (ταμπλόιντ) και σε τοπικό επίπεδο η «Γκιουνεϊντέ Ιμέτζε», η «Γενί Μπαλίκεσιρ» και η «Σονσόζ». Συνολικά μελετήθηκαν 2.036 άρθρα και στήλες για 4 μήνες μεταξύ του Οκτωβρίου 2006 και του Ιανουαρίου 2007. Σύμφωνα με τον ορισμό της Ντογανάι, «όποια διάκριση αφορά το γένος, την κοινωνική τάξη και την ταυτότητα αποτελεί ρατσισμό». Η ακαδημαϊκός εξηγεί ότι η άρνηση του ρατσισμού είναι από μόνη της ένας τρόπος ρατσισμού, ο οποίος συνήθως γίνεται αντιληπτός στον τουρκικό Τύπο με 3 διαφορετικούς τρόπους.
Η άρνηση ή διαστρέβλωση του προβλήματος
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: «Δεν υπάρχει κουρδικό πρόβλημα, υπάρχει πρόβλημα τρομοκρατίας». Αυτού του είδους ο ρατσισμός χρησιμοποιείται για να υποτιμήσει τις απαιτήσεις των θυμάτων του ρατσισμού, στην προκειμένη περίπτωση των Κούρδων, και να διαστρεβλώσει ή να αρνηθεί το κουρδικό ζήτημα. Αποτελεί πλέον κοινότυπη έκφραση «δεν κάνουμε διακρίσεις εναντίον των Αρμενίων και των Κούρδων, αλλά...». Η έρευνα έδειξε ότι σε 180 άρθρα που αφορούσαν στους Κούρδους, αναφερόταν ότι «είναι επιρρεπείς στο έγκλημα», σε 65 περιγράφονται ως «αναξιόπιστοι» και σε 23 ως «απολίτιστοι και άρα επιρρεπείς στη βία». Οι χριστιανοί δε και οι ξένοι χαρακτηρίζονται ως «αιρετικοί», «έκλυτοι» και «ομοφυλόφιλοι».
Για τους Αλεβίτες τονίζεται συχνά ότι «είναι κι αυτοί μουσουλμάνοι», για να υποτιμηθεί η διαφορετικότητά τους. Η άρνηση συνοδεύεται συνήθως με παράπονο και αποτίναξη της κατηγορίας. Αυτή η περίπτωση εκφράζεται ως συνήθως: «Είμαστε θύματα τον προβλημάτων των μειονοτικών ιδρυμάτων» ή «οι Τούρκοι άνδρες έγιναν θύματα των ξένων ιερόδουλων, οι οποίες κουβαλούν αρρώστιες».
Από τα 454 άρθρα με θέμα «δεν είμαστε εμείς, αλλά αυτοί (η Ευρώπη) που είναι ρατσιστές», τα 132 ανέφεραν ότι «στην πραγματικότητα, όλος ο κόσμος είναι εναντίον της Τουρκίας και των Τούρκων».
Φταίνε πάντα οι άλλοι
ΟΠΩΣ παρατηρεί η Δρ Ντογανάι, τις περισσότερες φορές που κατηγορείται η Τουρκία για ρατσισμό, υπάρχει και μία θεωρία συνωμοσίας από πίσω. Ένα καλό παράδειγμα αποτελεί η δολοφονία του Τουρκο-Αρμένιου δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ. «Το γεγονός έβλαψε ανεπανόρθωτα την Τουρκία και έγινε ένα από τα παιχνίδια που παίζονται εναντίον της χώρας μας». Η πρόταση αυτή κρύβει τελείως τις τουρκικές ευθύνες ή τους πραγματικούς λόγους της δολοφονίας. Σε 106 από τα άρθρα που αφορούσαν τη δολοφονία του Χραντ Ντινκ, αναφερόταν ότι «πρόκειται για μία συνωμοσία εναντίον της Τουρκίας» και σε 68 ότι «δεν μπορείς να εμπιστευτείς τους Αρμένιους» και «στην πραγματικότητα οι Αρμένιοι πρέπει να ζητήσουν συγγνώμη από τους Τούρκους!».
Μαθήματα ρατσισμού
Η ΔΡ Ντογανάι εκτιμά ότι οι Τούρκοι δημοσιογράφοι εννοείται ότι πρέπει να καταδεικνύουν θέματα ρατσισμού, αλλά οφείλουν να γνωρίζουν και την επίδραση που έχουν οι λέξεις που χρησιμοποιούν. Όταν αναφέρουν, για παράδειγμα, «Δεν υπάρχει κουρδικό πρόβλημα, αλλά πρόβλημα τρομοκρατίας», είναι σημαντικό αυτό που αναφέρεται στον τίτλο. Ο δημοσιογράφος απευθύνεται σε έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων, τους οποίους μπορεί να κατευθύνει υποσυνείδητα και να δημιουργήσει διακρίσεις ανάμεσα στα μέλη μίας κοινωνίας ή ενός κράτους.