Γιατί παραμένει το casus belli – συνέντευξη Ερντογάν στα «Νέα»

Σε νέα βάση ετέθη χθες η ελληνοτουρκική συνεργασία με την πολιτική διακήρυξη του Γιώργου Παπανδρέου και του Ταγίπ Ερντογάν που θεσμοθετεί το Ανώτερο Συμβούλιο Συνεργασίας σε επίπεδο υπουργών- δύο φορές τον χρόνο- και με το κοινό ανακοινωθέν 21 συμφωνιών, για τη λαθρομετανάστευση, την οικονομία, το εμπόριο και τις τράπεζες, την ενέργεια, την παιδεία και το περιβάλλον. Και οι δύο πλευρές εξέφρασαν την πρόθεσή τους να βοηθήσουν στην ελληνοτουρκική προσέγγιση και στην επίλυση των προβλημάτων των δύο χωρών. Ωστόσο, όπως φάνηκε τόσο κατά τις συναντήσεις των αντιπροσωπειών όσο και κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου, τα «αγκάθια» για το Αιγαίο, το Κυπριακό και τα μειονοτικά παραμένουν.

Συνέντευξη του Τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν στον Χρήστο Μεμή για τα «Νέα»


-Κύριε πρωθυπουργέ, υπό την ηγεσία σας η Τουρκία εξελίσσεται σε μια ισχυρή περιφερειακή δύναμη, πιο ανοιχτή και πιο δημοκρατική απ΄ ό, τι ήταν πριν αναλάβετε την εξουσία. Ταυτόχρονα όμως και πιο ισλαμική, όπως επισημαίνουν οι αντίπαλοί σας εντός της Τουρκίας αλλά και πολλοί παρατηρητές στη Δύση, με το βλέμμα της στραμμένο περισσότερο προς την Ανατολή. Πού οδηγείτε την Τουρκία; Πώς φαντάζεστε την Τουρκία σε 10-15 χρόνια από σήμερα;


ΕΡΝΤΟΓΑΝ: Στον σημερινό κόσμο της παγκοσμιοποίησης η Τουρκία είναι ένας παίκτης που η σημασία του δεν μπορεί να αγνοηθεί, που καταβάλλει σοβαρές προσπάθειες να συμβιβάσει τη Δύση με την Ανατολή, τον Βορρά με τον Νότο και που δραστηριοποιείται προς όλες τις κατευθύνσεις.
Κατά την άποψή μου μία χώρα όπως η Τουρκία, που ανήκει ταυτόχρονα σε πολλές περιοχές και που έχει τη δυνατότητα απευθείας παρέμβασης, δεν είναι σωστό να υιοθετεί πολιτικές για μια μόνο συγκεκριμένη περιοχή. Υπό αυτό το πρίσμα μία από τις περιοχές όπου μαζί με την Αφρική, την Απω Ανατολή και τη Λατινική Αμερική τα τελευταία χρόνια θέσαμε τις σχέσεις μας σε πιο συστηματικό και θεσμικό πλαίσιο είναι και η Μέση Ανατολή. Συγχρόνως είναι σε όλους γνωστές οι πρωτοβουλίες που ξεκινήσαμε στον Καύκασο με στόχο την επικράτηση κλίματος σταθερότητας, ειρήνης και αμοιβαίας εμπιστοσύνης.


Βασική προτεραιότητα


Η Μέση Ανατολή, που ιστορικά υπήρξε λίκνο θρησκειών, κουλτούρας και πολιτισμών, έδειξε τον δρόμο για την πρόοδο της ανθρωπότητας. Δεν θέλουμε να ζούμε αιωνίως με τα προβλήματα που επηρεάζουν τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή. Στόχος μας είναι η δημιουργία μιας ζώνης όπου θα κυριαρχεί όχι ο πόλεμος αλλά η ειρήνη, όχι ο φόβος αλλά η εμπιστοσύνη, όχι ο τρόμος και η βία αλλά η ηρεμία, όχι η πείνα και η φτώχεια αλλά η ευημερία και κάνουμε αποφασιστικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.


Στρατηγική επιλογή


Όσοι βλέπουν αυτές τις προσπάθειές μας ως εναλλακτικές της προσέγγισης με την Ευρώπη κάνουν λάθος. Η ένταξη στην Ε.Ε. είναι στρατηγική επιλογή και στόχος της Τουρκίας. Η εξασφάλιση της ταχύτερης δυνατής ένταξης στην Ε.Ε. είναι μια από τις βασικές προτεραιότητες της εξωτερικής μας πολιτικής. Σ΄ αυτό το θέμα η στάση μας είναι καθαρή: στόχος μας είναι η πλήρης ένταξη.
Πιστεύουμε ότι ο διευρυνόμενος και βελτιούμενος διάλογός μας με τις χώρες της Μέσης Ανατολής και του Καυκάσου ενισχύει και την προσπάθεια της ένταξής μας στην Ε.Ε. Στόχος μας είναι, φτάνοντας στην 100ή επέτειο της Δημοκρατίας μας (σ.σ.: το 2023) μέσα από οικουμενικές αξίες όπως η δημοκρατία, η ευνομία, ο πλουραλισμός, η οικονομία της αγοράς, η χρηστή διαχείριση, η διαφάνεια, ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα και οι θεμελιώδεις ελευθερίες να βρεθεί η Τουρκία μεταξύ των δέκα πρώτων οικονομιών του κόσμου: χάρη στη σταθερότητα και την ευημερία που εξασφαλίζουμε να καταστεί ένας από τους πυλώνες της ειρήνης στην περιφέρειά μας και στον κόσμο.


-Η Ελλάδα τάσσεται υπέρ της πλήρους ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., ενώ άλλες ευρωπαϊκές χώρες προτιμούν έναν «προνομιακό συνεταιρισμό». Πιστεύετε ότι στα επόμενα χρόνια η Τουρκία θα μπορέσει να ικανοποιήσει τα πολιτικά κριτήρια για την πλήρη ένταξή της; Σε αυτή την προοπτική βλέπετε να παίζει η Ελλάδα κάποιο ρόλο;


ΕΡΝΤΟΓΑΝ: Στρατηγικός στόχος της Τουρκίας είναι η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διαδικασία των διαπραγματεύσεων που ξεκίνησε το 2005 συνεχίζεται με στόχο την πλήρη ένταξη. Ο στόχος των διαπραγματεύσεων είναι η ένταξη και εναλλακτικός στόχος δεν υπάρχει. «Προνομιακός συνεταιρισμός» στο ευρωπαϊκό κεκτημένο δεν υπάρχει. Εχοντας ευρεία κοινωνική και πολιτική συναίνεση προχωρούμε με αποφασιστικότητα προς τον στόχο της ένταξης στην Ε.Ε. Η χώρα μας ιδιαιτέρως τα τελευταία χρόνια περνά από μία διαδικασία ευρείας μεταρρύθμισης και μετασχηματισμού. Οι αλλαγές αυτές δεν γίνονται μόνο επειδή αποτελούν μέρος της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων αλλά πραγματοποιούνται πρωτίστως με σκοπό την ανύψωση του επιπέδου ζωής του λαού μας σε όλους τους τομείς. Οπως έχει επιβεβαιωθεί και από την Ε.Ε. η Τουρκία από το 2004 και μετά καλύπτει επαρκώς τα πολιτικά κριτήρια. Παρά ταύτα εμείς εξακολουθούμε να κάνουμε ό, τι πρέπει για να ενισχύσουμε τη δημοκρατία και την ευνομία. Η Τουρκία, όπως έπραξε ως τώρα, θα συνεχίσει να κάνει αυτό που της αναλογεί στην κατεύθυνση της ένταξης στην Ε.Ε. Οπως είναι φυσικό, για να προχωρήσει η διαδικασία δεν αρκεί να καταβάλλει προσπάθειες μόνο η Τουρκία. Περιμένουμε και η Ε.Ε. να τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Στο πλαίσιο αυτό η γειτονική Ελλάδα πιστεύω πως με μία εποικοδομητική προσέγγιση μπορεί να συμβάλει στην άρση κάποιων τεχνητών εμποδίων που τίθενται στην Τουρκία.


-Πολλοί Ελληνες αντιμετωπίζουν με καχυποψία την «επίθεση φιλίας» που κάνετε προς την Αθήνα, ειδικά όταν αυτή ακολουθείται από αύξηση της στρατιωτικής δραστηριότητας στο Αιγαίο, με τα τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη να πετούν πάνω από ελληνικά νησιά. Εν ολίγοις, η Τουρκία φαίνεται να στέλνει προς την Ελλάδα αντιφατικά μηνύματα. Γιατί συμβαίνει αυτό;


"Συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, το μόνο μήνυμα που στέλνουμε σε όλους τους γείτονές μας είναι μήνυμα καλής γειτονίας και συνεργασίας. Το όραμά μας είναι: «Μηδενικά προβλήματα με τους γείτονές μας, το μέγιστο της συνεργασίας». Η υλοποίηση το συντομότερο αυτού του οράματος είναι προς το κοινό συμφέρον των δύο χωρών. Γιατί μόνο μ΄ αυτό τον τρόπο μπορούμε να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες των λαών μας, να ανυψώσουμε το επίπεδο ευημερίας τους και να προσαρμοστούμε στον κόσμο που αλλάζει. Με την αντίληψη αυτή πιστεύω ότι στο Αιγαίο δεν θα πρέπει να κυριαρχεί η ένταση αλλά η συνεργασία και ότι θα πρέπει να αποφεύγονται κινήσεις που θα ανεβάζουν την ένταση. Στον διεθνή εναέριο χώρο του Αιγαίου ταυτόχρονα με τα ελληνικά αεροσκάφη πραγματοποιούν τακτικές εκπαιδευτικές πτήσεις και τουρκικά αεροσκάφη. Ασφαλώς οι δραστηριότητες αυτές θα πρέπει να γίνονται με τέτοιον τρόπο ώστε να μην αποτελούν αιτία για επικίνδυνες καταστάσεις και ένταση στις διμερείς σχέσεις μας. Γι΄ αυτό μπορούμε να ενισχύσουμε τα μέτρα που είχαμε πάρει παλαιότερα και να κάνουμε και νέα βήματα. Στο πλαίσιο αυτό δίνω ιδιαίτερη σημασία στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που αποβλέπουν στην ανάπτυξη της εμπιστοσύνης μεταξύ των στρατιωτικών Αρχών των δύο χωρών. Πιστεύω ότι μπορούμε να ενισχύσουμε περαιτέρω αυτή τη διαδικασία."


-Μπορείτε να μας δώσετε μια εξήγηση για το ότι η «προειδοποίηση» της Άγκυρας για το casus belli εξακολουθεί να ισχύει;


"Η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν στο Αιγαίο νόμιμα και ζωτικής σημασίας συμφέροντα και ανησυχίες που σχετίζονται με την ασφάλεια και την εθνική κυριαρχία τους. Και οι δύο χώρες πρέπει να δείξουν σεβασμό στα συμφέροντα και τα δικαιώματα αυτά και να αποφεύγουν τις μονομερείς ενέργειες. Στις μονομερείς ενέργειες συμπεριλαμβάνονται η παραχώρηση νέων ζωνών ναυτικών αρμοδιοτήτων και η μονομερής επέκταση των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο. Στο Αιγαίο, όπου κυριαρχούν ειδικές συνθήκες, η μονομερής επέκταση των χωρικών υδάτων είναι για την Τουρκία ζωτικής σημασίας. Η ανακοίνωση της Τουρκικής Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης με ημερομηνία 8 Ιουνίου 1995 εγκρίθηκε μετά την απόφαση της 1ης Ιουνίου 1995 της Βουλής των Ελλήνων που έδινε στην ελληνική κυβέρνηση τη δικαιοδοσία να επεκτείνει μονομερώς τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια. Πιστεύω πως αν τηρήσουμε τη δέσμευσή μας να μην προβούμε σε μονομερείς ενέργειες δεν θα αντιμετωπίσουμε περιττά προβλήματα. Εξάλλου, αν στα προβλήματα του Αιγαίου βρούμε λύση σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο, δίκαιη, μόνιμη, αποδεκτή, που θα λαμβάνει υπόψη τα εκατέρωθεν ζωτικά συμφέροντά μας θα πάψουν κατ’ επέκτασιν να είναι σημαντικά και άλλα θέματα που σχετίζονται με τα προβλήματα αυτά."


-Στο παρελθόν, έχετε αναφέρει ότι είναι στις προθέσεις σας το άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Υπάρχει κάποια εξέλιξη που να μπορεί να μας κάνει αισιόδοξους ότι αυτό μπορεί να γίνει στο προσεχές διάστημα;


"Πρωτίστως θέλω να τονίσω ότι τις μειονότητες και στις δύο χώρες τις βλέπουμε σαν γέφυρα φιλίας. Οπως είναι προτεραιότητά μας η ευημερία και η ευτυχία όλων των συμπατριωτών μας, έτσι πρέπει να είναι και των μειονοτήτων των χωρών μας. Στην Τουρκία οι μη μουσουλμανικές μειονότητες επωφελούνται από τις νέες ευκαιρίες που τους παρέχουν οι ευρείες μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησε η κυβέρνησή μας και απευθύνονται σε όλους τους συμπατριώτες μας ανεξαρτήτως εθνικής ή θρησκευτικής καταγωγής. Ο νέος νόμος για τα βακούφια, για παράδειγμα, εντάσσεται σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο. Οσον αφορά την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης γνωρίζω ότι υπάρχουν προσδοκίες στη μειονότητα των Ρωμιών Ορθοδόξων συμπατριωτών μας. Συνεχίζουμε τη σχετική με το θέμα αυτό έρευνά μας. Σημειώνουμε κάποια πρόοδο. Θέλω να επιστήσω την προσοχή σας στο γεγονός ότι πρόκειται για διαδικασία, η οποία έχει και τη νομική της πτυχή. Τα παράλληλα βήματα στην υπέρβαση των προβλημάτων των μειονοτήτων μας θα συμβάλουν στο να κινηθούμε ταχύτερα."


-Στην πρόσφατη επιστολή σας προς τον Πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου φέρεστε να έχετε προτείνει νέες προσπάθειες για την επίλυση σημαντικών ζητημάτων που αφορούν τις δύο χώρες. Ο έλληνας πρωθυπουργός κατέστησε σαφές ότι θεωρεί την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου ως το μόνο θέμα που μπορεί να συζητηθεί αυτή τη χρονική στιγμή σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Βλέπετε την Τουρκία και την Ελλάδα να προσφεύγουν ταυτοχρόνως στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης σχετικά με το θέμα της υφαλοκρηπίδας;


"Στο Αιγαίο βλέπω σειρά προβλημάτων που συνδέονται μεταξύ τους. Πιστεύω ότι και από την άποψη του διεθνούς δικαίου η κατάσταση είναι ίδια. Στην πραγματικότητα θα πρέπει λύνοντας τα προβλήματα που κληρονομήσαμε από το παρελθόν να μετατρέψουμε το Αιγαίο σε μία θάλασσα φιλίας και συνεργασίας. Η μεγαλύτερη κληρονομιά που θα αφήσουμε στις επόμενες γενιές θα είναι αυτή. Με την αντίληψη αυτή θα φθάσουμε στην αμοιβαία συμφωνία. Δεν απορρίπτουμε εκ των προτέρων καμία συναινετική λύση."


-Τόσο ο ίδιος όσο και άλλα στελέχη της κυβέρνησής σας έχετε ταχθεί υπέρ μιας αμοιβαίας μείωσης των εξοπλισμών. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσαν να υπάρξουν κάποια μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που να περιορίσουν τις τριβές στο Αιγαίο με αποτέλεσμα μια σημαντική εξοικονόμηση πόρων αλλά και τη μείωση του κινδύνου ενός θερμού επεισοδίου;


"Η Τουρκία και η Ελλάδα είναι μέλη της ίδιας συμμαχίας. Η διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή είναι βασικός στόχος και των δύο χωρών. Η αντίληψή μας έναντι της Ελλάδας δεν είναι αυτή της απειλής. Οσο αναπτύσσονται οι σχέσεις και η συνεργασία μας πιστεύω ειλικρινά ότι θα ενδυναμωθεί και στην Ελλάδα η ίδια αντίληψη. Μία τέτοια κοινή αντίληψη θα δώσει τη δυνατότητα να γίνουν πραγματικότητα τα σημεία που αναφέρατε."


-Η «εκλογή» του Ντερβίς Έρογλου έχει προκαλέσει ανησυχία σε ό, τι αφορά την ομαλή εξέλιξη των συνομιλιών που άρχισαν οι Χριστόφιας- Ταλάτ το 2008. Πιστεύετε ότι, παρά την εξέλιξη αυτή, μπορεί να συνεχιστούν οι συνομιλίες στην ίδια βάση, αξιοποιώντας αυτό που μέχρι σήμερα θεωρείται κεκτημένο των συνομιλιών;


"Ο τουρκοκυπριακός λαός με την ελεύθερη βούλησή του στις εκλογές της 18ης Απριλίου επέλεξε τον πρόεδρο της Δημοκρατίας του. Οι διαπραγματεύσεις θα αρχίσουν και πάλι με τη συνάντηση των ηγετών στις 26 Μαΐου. Ο πρόεδρος Έρογλου πριν αλλά και μετά τις εκλογές μάς διαβεβαίωσε επανειλημμένως ότι τις διαπραγματεύσεις θα τις συνεχίσει από το σημείο στο οποίο σταμάτησαν, στην ίδια εποικοδομητική γραμμή και με σκοπό να υπάρξει αποτέλεσμα το συντομότερο. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπενθυμίσω ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά στις διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν δύο χρόνια πήρε πολλές πρωτοβουλίες με δυναμικό και εποικοδομητικό τρόπο, ότι είχε φέρει στο τραπέζι πολλές προτάσεις για να ανοίξει τον δρόμο προς μία δίκαιη και μόνιμη λύση, ότι κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες. Τελικώς, όση πρόοδος σημειώθηκε στη διαδικασία ήταν καρπός αυτής της προσπάθειας. Αν η ελληνοκυπριακή πλευρά μπορούσε να ανταποκριθεί με τον ίδιο εποικοδομητικό τρόπο και με την ίδια ειλικρίνεια, σίγουρα θα είχαμε φθάσει σε μία ολοκληρωμένη λύση. Πάντως, για να υπάρξει λύση μέχρι τα τέλη του έτους, στο επόμενο διάστημα είναι απαραίτητο να επιταχυνθεί η διαβούλευση. Στη συνάντηση που είχα χθες το βράδυ (σ.σ. 11 Μαΐου) με τον κ. Έρογλου μου επιβεβαίωσε ότι είναι της ίδιας άποψης.
Συνεπώς, αντί να μένει στη σκιά ο στόχος της λύσης και να κατηγορείται η άλλη πλευρά με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, είναι πολύ σημαντικό να πυκνώσουν οι διαπραγματεύσεις. Η αλήθεια είναι ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει το υπόβαθρο και το πλαίσιο για να βρεθεί λύση το συντομότερο. Αυτό που χρειάζεται είναι η πολιτική βούληση, και η τουρκική πλευρά στο θέμα αυτό δεν έχει κάποιο πρόβλημα. Πάντως, ο χρόνος είναι λίγος. Οτι η διαδικασία των διαπραγματεύσεων δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον δεν είναι άποψη μόνο της τουρκικής πλευράς."


-Η επίλυση του Κυπριακού αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρχει ειρήνη και σταθερότητα στη Μεσόγειο. Σε πρόσφατη συνάντησή σας με ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους δημοσιογράφους είχατε πει ότι αν η αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων συμφωνηθεί μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων, η Τουρκία δεν θα είχε αντίρρηση να την υλοποιήσει. Η δέσμευσή σας αυτή παραμένει σε ισχύ;


"Μία δίκαιη και μόνιμη λύση στην Κύπρο θα είναι ένα βήμα μπροστά για τη σταθερότητα και τη συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο και θα συμβάλει τα μέγιστα στη νέα περίοδο των σχέσεων μεταξύ των δύο μητέρων πατρίδων, που είναι η Τουρκία και η Ελλάδα. Αυτό είναι το όραμά μας. Η συνεργασία με τη μητέρα πατρίδα και εγγυήτρια Ελλάδα για τη λύση ήταν ένα στοιχείο που υποστηρίξαμε από την αρχή. Αν ενώσουμε τις προσπάθειές μας, είναι δυνατό να φθάσουμε το συντομότερο σε λύση. Στις 27 Φεβρουαρίου δέχθηκα αντιπροσωπεία από ελληνοκύπριους, τουρκοκύπριους και έλληνες δημοσιογράφους και τους εξήγησα το όραμά μας και τις προσδοκίες μας. Από τις αντιδράσεις αποκόμισα την εντύπωση ότι ο ελληνικός λαός δεν γνωρίζει το όραμά μας και ότι η πολιτική μας σχεδόν τους αποκρύπτεται. Οι δε ελληνοκυπριακοί κύκλοι με βιαστικές αρνητικές δηλώσεις προσπάθησαν να εμποδίσουν οποιαδήποτε αλλαγή στη στάση της κοινής γνώμης τους. Στη συνάντηση εκείνη είπα ότι η Τουρκία θα σεβαστεί τη λύση στην οποία ελεύθερα θα καταλήξουν τα δύο μέρη και θα κάνει ό, τι της αναλογεί. Οπως είναι γνωστό, η παρουσία των τουρκικών δυνάμεων στο Νησί στηρίζεται στη Συμφωνία του 1960.


Εφόσον στο Νησί εφαρμοστεί μία συνολική λύση στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, θα είναι εφικτή και η μείωση των δυνάμεών μας στα επίπεδα που θα συμφωνηθούν αμοιβαίως. Αν η ελληνοκυπριακή πλευρά στο δημοψήφισμα του 2004 δεν είχε απορρίψει το Σχέδιο Ανάν, ο τουρκικός και ο ελληνικός στρατός στο Νησί θα είχε μειωθεί στα επίπεδα που προβλέπονταν στη Συμφωνία του 1960. Ομολογουμένως οι αντιδράσεις τους, οι οποίες μας έδωσαν την εντύπωση ότι οι Ελληνοκύπριοι δεν γνώριζαν ούτε αυτά τα βασικά στοιχεία του συνολικού Σχεδίου Ανάν, μας εξέπληξαν."


-Υπάρχουν πολλές προσδοκίες από την επίσκεψή σας στην Αθήνα. Εχουν αναφερθεί η τόνωση των οικονομικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, η καθιέρωση κοινών τομέων συνεργασίας, η κατάργηση της βίζας για τους τούρκους πολίτες που ταξιδεύουν στα νησιά του Αιγαίου, ακόμη και η αμοιβαία μείωση των εξοπλισμών. Ποιοι είναι οι κύριοι στόχοι σας γι’ αυτή την επίσκεψη;


"Οπως γνωρίζετε, η επίσκεψή μου στην Αθήνα είναι αποτέλεσμα της κοινής βούλησης των ηγεσιών των δύο χωρών να ανοίξουν μία νέα σελίδα στις τουρκο-ελληνικές σχέσεις. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου θα γίνει η πρώτη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας, το οποίο αξιολογούμε ως μηχανισμό που θα συμβάλει στην πρόοδο των σχέσεων των δύο χωρών και στη μέγιστη συνεργασία. Με τον τρόπο αυτό θα δοθεί η ευκαιρία, παράλληλα με τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται, να αναζητηθούν σε υψηλό επίπεδο οι πιθανότητες συνεργασίας και να υπάρξουν σύντομα αποτελέσματα. Επιθυμούμε κατά τη διάρκεια της συνεδρίας του Συμβουλίου να υπάρξουν πολλά κείμενα συμφωνιών. Επίσης, με την ευκαιρία της επίσκεψης θα διοργανωθεί συνάντηση του τουρκο-ελληνικού Επιχειρηματικού Φόρουμ. Δίνω ιδιαίτερη σημασία στην επίσκεψη πολλών επιχειρηματιών μας στην Αθήνα με την ευκαιρία αυτή. Ελπίζω ότι οι επιχειρηματικοί δεσμοί και οι συνεταιρισμοί που θα δημιουργήσουν με τους ελληνικούς επιχειρηματικούς κύκλους θα προσφέρουν νέες ευκαιρίες όχι μόνο στις χώρες μας αλλά και σε τρίτες χώρες.

Ασφαλώς, η κατάργηση της θεώρησης διαβατηρίων για τα μονοήμερα ταξίδια καθώς και για τα ειδικά διαβατήρια κάποιων συμπατριωτών μας θα συμβάλει τα μέγιστα στις προσπάθειες προώθησης των οικονομικών και εμπορικών σχέσεών μας. Γνωρίζω ότι στην Ελλάδα όσοι ζουν στα νησιά και τις παραμεθόριες περιοχές έχουν τις ίδιες προσδοκίες. Ελπίζουμε και περιμένουμε να υπάρξει πρόοδος στο θέμα αυτό το συντομότερο. Η εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε αυτό το επίπεδο ασφαλώς θα ενισχύσει το κλίμα εμπιστοσύνης και σταθερότητας. Στο τέλος, η μείωση των εξοπλισμών θα μπορεί να είναι το φυσικό επακόλουθο. Ως Πρωθυπουργός μιας περιόδου κατά την οποία ο προϋπολογισμός της άμυνας υπερβαίνει τον προϋπολογισμό για την παιδεία, μόνο ευτυχία μπορώ να νιώσω από μία τέτοια εξέλιξη. Πρέπει όμως να λάβουμε υπ’ όψιν και ότι οι ανάγκες άμυνας της κάθε χώρας εξαρτώνται και από πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους παράγοντες."


-Ποια συμβουλή θα δίνατε στους Έλληνες με βάση την εμπειρία της Τουρκίας από το ΔΝΤ;


"Η υπομονή και η σκληρή δουλειά θα φέρουν αποτέλεσμα. Θα βοηθήσουν όμως τρεις προϋποθέσεις: η ασφάλεια, η ειρήνη και η συνεργασία με τους γείτονές σας."


-Ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στην Ελλάδα και τον λαό της;


"Η διαδικασία διαλόγου που άρχισε το 1999 μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας με τη θέσπιση πολλών μηχανισμών συνεργασίας βοήθησε στην ενίσχυση των σχέσεων των δύο χωρών. Εμείς όμως θέλουμε να ανοίξει μια νέα σελίδα στις σχέσεις μας και να φτάσουν αυτές σε επίπεδο εταίρων. Αισθανόμαστε ικανοποιημένοι διαπιστώνοντας ότι την ίδια επιθυμία έχει και η ελληνική κυβέρνηση. Το σίγουρο είναι πως η βούληση της πολιτικής ηγεσίας και στις δύο χώρες για μια νέα πνοή στις τουρκοελληνικές σχέσεις έχει την ισχυρή στήριξη του τουρκικού και του ελληνικού λαού. Ο σύγχρονος κόσμος είναι γεμάτος απειλές και προκλήσεις: από την παγκόσμια οικονομική κρίση ως την ενεργειακή ασφάλεια, από την παράνομη μετανάστευση ως την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος απαιτείται σκληρή μάχη. Στο περιβάλλον αυτό η μη συμμετοχή στις εξελίξεις δεν μπορεί πλέον να είναι επιλογή. Ολες οι χώρες πρέπει να συμβάλουν στην προσπάθεια για την παγκόσμια ειρήνη και τη διατήρησή της, για την αύξηση της ευημερίας, για την προστασία του περιβάλλοντος ώστε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές έναν κόσμο στον οποίο θα έχουν μια καλύτερη ζωή. Υπό το πρίσμα αυτό, κάθε βήμα προόδου που θα γίνει σε πνεύμα αλληλεγγύης και συνεργασίας, για την υπέρβαση τόσο των διμερών προβλημάτων όσο και των σχετικών δυσκολιών, θα εξυπηρετεί ασφαλώς τα αμοιβαία συμφέροντα των δύο χωρών, καθώς και την περιφερειακή σταθερότητα και ειρήνη. Ο τουρκικός λαός είναι έτοιμος να προχωρήσει σ’ αυτόν τον δρόμο μαζί με τον ελληνικό."


-Τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί μεγάλες επενδύσεις στην Τουρκία, ιδιαίτερα από ελληνικές τράπεζες. Είναι ρεαλιστικό να αναμένουμε τουρκικές επενδύσεις στην Ελλάδα και σε ποιους τομείς;


"Παράλληλα προς την πρόοδο των διμερών εμπορικών σχέσεών μας, ήδη στη χώρα μας δραστηριοποιούνται 390 ελληνικές επιχειρήσεις, των οποίων οι συνολικές επενδύσεις ανήλθαν στα 6 δισ. δολάρια. Από την άλλη, ο αριθμός των τουρκικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα έμεινε περιορισμένος. Ο τραπεζικός τομέας είναι από αυτούς που έχουν έλθει στο προσκήνιο, στο πλαίσιο της οικονομικής συνεργασίας. Οι επενδύσεις της ελληνικής Εθνικής Τράπεζας και της ΕFG Εurobank ήταν περίπου 3 δισ. δολάρια. Από την άλλη, τα υποκαταστήματα της Ζiraat Βankasi σε Αθήνα και Κομοτηνή άνοιξαν επισήμως τον Φεβρουάριο του 2009, ενώ συνεχίζονται οι εργασίες για να ανοίξουν και νέα υποκαταστήματα. Πάντως, αυτό δεν το θεωρούμε αρκετό. Παρά τη μεγάλη πρόοδο που σημειώθηκε τα τελευταία δέκα χρόνια στις οικονομικές σχέσεις μας, υπάρχει περιθώριο εξέλιξης τόσο στις εμπορικές συναλλαγές όσο και στις κοινές μας δραστηριότητες σε περιφερειακό επίπεδο. Από την άποψη αυτή, πιστεύουμε ότι η προσέλκυση τούρκων επενδυτών στην Ελλάδα και η διεύρυνση των δραστηριοτήτων ελλήνων επενδυτών στην Τουρκία θα είναι ωφέλιμη. Η ενέργεια, οι τράπεζες και ο τουρισμός μπορούν να είναι τομείς πρόσφοροι από την άποψη αυτή."