ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Άρθρο του Niels Kadritzke στην Financial Times Deutschland με τίτλο : «Εξόρμηση για καφέ προς την κρίση» αναφέρει ότι ήταν πολύ επικίνδυνο το θερινό θεατρικό έργο που σκηνοθέτησαν οι τρεις τούρκοι δημοσιογράφοι την περασμένη εβδομάδα. Πλησίασαν με ένα ιδιωτικό σκάφος, ανεμίζοντας τουρκικές σημαίες, το ακατοίκητο νησί Ρω. Η ελληνική ακτοφυλακή αφού διενήργησε επί μισή ώρα έλεγχο τους οδήγησε ξανά στα διεθνή χωρικά ύδατα. Ο τουρκικός τύπος, ωστόσο, έγραψε για σύλληψη δημοσιογράφων και παρέπεμψε στην κρίση στο Αιγαίο για τα Ιμια, το 1996, που παραλίγο να οδηγούσε σε πόλεμο. Το επεισόδιο με το σκάφος θα ήταν μια «παρατραβηγμένη υπόθεση» εάν δεν υπήρχε στο παρασκήνιο η αυξανόμενη ένταση ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία. Και οι δύο πλευρές εγείρουν εδαφικές αξιώσεις στο Αιγαίο. Η φάρσα της Ρω ρίχνει λάδι στη φωτιά και δεδομένου του κλίματος στις δύο χώρες θα μπορούσαν να δυσχερανθούν και οι προσπάθειες για να εξευρεθεί επιτέλους λύση στο κυπριακό. Διένεξη υπάρχει μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας προπάντων για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Τώρα υπάρχουν διενέξεις για την οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Κύπρου. Η Τουρκία αμφισβητεί στη Δημοκρατία της Κύπρου - το ελληνόφωνο τμήμα του νησιού- το δικαίωμα να διεξάγει έρευνες ακόμη και στην δική της αποκλειστική οικονομική ζώνη, νοτίως του νησιού, με το επιχείρημα ότι οι ελληνοκύπριοι δεν επιτρέπεται να διενεργούν έρευνες για την ανεύρεση πετρελαίου πριν από την επίλυση του κυπριακού, δεδομένου ότι πρέπει να συμμετάσχουν στα κέρδη και οι τουρκοκύπριοι. Το επιχείρημα όμως αυτό στέκεται σε αδύναμη βάση.
Πιό σοβαρές είναι οι επιφυλάξεις της Τουρκίας απέναντι στις αξιώσεις της Ελλάδας σε ότι αφορά ένα κομμάτι της ανατολικής υφαλοκρηπίδας νοτίως του Καστελόριζου. Η αξίωση για μια αποκλειστική οικονομική ζώνη στο σημείο αυτό είναι δύσκολο να θεμελιωθεί, δεδομένου ότι το λιλιπούτειο νησί με μόνο 400 κατοίκους ευρίσκεται 3 χιλιόμετρα από τις τουρκικές ακτές, ενώ αντίθετα από το κοντινότερο ελληνικό νησί, τη Ρόδο, απέχει 130 χιλιόμετρα. Το κοινοβούλιο στην Άγκυρα για να υποστηρίξει την αξίωσή του ψήφισε πρόσφατα νόμο, σύμφωνα με τον οποίο επιτρέπονται ρητά έρευνες για πετρέλαιο στα ύδατα γύρω από το Καστελόριζο.

Στην ουσία οι αντίπαλοι ενδιαφέρονται πιο πολύ για τα κυριαρχικά δικαιώματα και λιγότερο για τις οικονομικές ζώνες. Μετά την κρίση των Ιμίων η Τουρκία προσπαθεί επίμονα να αμφισβητήσει στους έλληνες τα κυριαρχικά δικαιώματα σε πολλά κατοικημένα και ακατοίκητα νησιά στο ανατολικό αιγαίο. Εν τώ μεταξύ μεταχειρίζεται
μανιώδεις μεθόδους. Για να υπογραμμίσει το δήθεν αδιευκρίνιστο καθεστώς αυτών των γκρίζων ζωνών, εδώ και μερικούς μήνες μαχητικά αεροσκάφη πραγματοποιούν υπερπτήσεις - συχνά σε πολύ μικρό ύψος- ακόμη και σε κατοικημένα ελληνικά εδάφη, όπως το Αγαθονήσι, η Σάμος και η Λέρος, που απέχουν μόλις 15 χιλιόμετρα από την Τουρκία.

Η ελληνίδα υπουργός εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη αντέδρασε πρόσφατα με μια απροκάλυπτη απειλή. Είπε στην τουρκική εφημερίδα H?rriyet ότι είναι ακατανόητη η αντιβαίνουσα στο διεθνές δίκαιο πρακτική που ακολουθείται απέναντι σε μια χώρα που είναι ο ισχυρότερος υποστηρικτής της τουρκικής ένταξης στην ΕΕ. Για τον λόγο αυτό η Ελλάδα αναμένει από τη γείτονα χώρα μια πολιτική συνεργασίας.

Η παραπομπή στις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της Τουρκίας γεννούν ένα ερώτημα για το οποίο εδώ και καιρό υπάρχουν εικασίες στην Άγκυρα και την Αθήνα. Οι δραστηριότητες της τουρκικής αεροπορίας τελούν υπό τον έλεγχο της πολιτικής κυβέρνησης της Άγκυρας ή η ισχυρή ηγεσία του στρατού ασκεί ενδεχομένως δική της εξωτερική πολιτική; Η επισκίαση των σχέσεων που τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν βελτιωθεί αισθητά ανταποκρίνεται στα συμφέροντα των ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων στον στρατό. Και αυτό επειδή ο στρατός σε μια ευρωπαϊκή Τουρκία θα έχανε με βεβαιότητα την ισχυρή αυτονομία του.