ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΟΡΝΟΒΑΣ πρόξενος στην Κων/πολη...Στην Τουρκία υπάρχει ένα κλίμα εκδημοκρατισμού

Όταν κινείσαι στην Κωνσταντινούπολη την Πόλη των Πόλεων, όταν βρεθείς στην ομογένεια ή το πατριαρχείο θα τον συναντήσεις οπωσδήποτε τον Έλληνα πρόξενο που υπηρετεί εκεί τον γνώριμό μας από τον χώρο της Θράκης Βασίλη Μπορνόβα ο οποίος μας ξενάγησε στην έκθεση που φιλοξενείται στο Σισμανόγλειο μέγαρο και απάντησε στις ερωτήσεις του «Χ» για την οπτική του σε πολλά πράγματα αλλά και για το πρότυπο φροντιστήριο ελληνικών πυ6ο έχει σε 750 υποψήφιους φέτος Τούρκους φοιτητές. Τα ελληνικά αποδεικνύονται ιδιαίτερα δημοφιλής γλώσσα στην Τουρκία στις μέρες μας. Το συναντήσαμε στον υπέροχο χώρο του σχολείου που είναι το καμάρι του.


Κύριε Μπορνόβα είναι σύμφυτο με την προσωπικότητας σας να στήνετε τελικά δομές εκπαίδευσης αλλά και κοινωνικής στήριξης πληθυσμιακών ομάδων. Βρίσκεστε στην Κωνσταντινούπολη, είστε ο Έλληνας πρόξενος της Κωνσταντινούπολης αυτή την στιγμή, στο ιστορικό κτήριο εδώ στην Ιστικλάλ καντεσί και υπάρχει μαζί με την έκθεση «Ιχνηλατώντας την Ισταμπούλ» και αυτό το μεγαλειώδες σχολείο που διδάσκει ελληνική γλώσσα και ελληνική παιδεία σε αλλόθρησκους και ξένους σπουδαστές.

Μιλήστε μας για την ιδέα, πως γεννήθηκε αυτό το σχολείο και ποιες είναι οι προοπτικές του, στηρίζεται από το ελληνικό κράτος, υπάρχει δυνατότητα μετεξέλιξης, μεταστέγασης;
-Η ιδέα ξεκίνησε από την ίδια την ανάγκη που παρατηρήσαμε εμείς οι ίδιοι, την ανάγκη να μάθουν ελληνικά που μας εξεδήλωσαν κυρίως φοιτητές τουρκικών πανεπιστημίων. Προέρχονται κυρίως από σχολές διεθνών σχέσεων – πολιτικών επιστημών, ακόμη και ελληνικής γλώσσας, κοινωνικών σπουδών και τα λοιπά. Έπρεπε να ανταποκριθούμε στην ανάγκη αυτή και κατά συνέπεια φτιάξαμε μια πρώτη δομή εκπαίδευσης από το 2008 που βρίσκεται στο 3ο έτος λειτουργίας της. Ξεκινήσαμε περίπου με 150 σπουδαστές και το ελληνικό μας σπουδαστήριο φέτος καλείται να ανταποκριθεί σε 750 εγγεγραμμένους.
Δεν ξέρω πως θα το αντιμετωπίσουμε αυτό, το σίγουρο είναι ότι έχουμε πεποίθηση και είμαστε απολύτως σίγουροι ότι θα πρέπει να ανταποκριθούμε στις ανάγκες των ανθρώπων αυτών.
Είναι ανάγκες που ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες. Μια αφετηρία είναι να γνωρίσουν την γειτονική τους χώρα, μια άλλη είναι να έχουν ένα εργαλείο που θα τους βοηθήσει πολύ στην επαγγελματική τους εξέλιξη τα επόμενα χρόνια. Ένα τρίτο είναι παιδιά τα οποία έχουν σχέσεις στην Ελλάδα, έχουν γνωστούς, έχουν κάποιους δεσμούς ενδεχομένως, είναι παιδιά που θέλουν να χρησιμοποιήσουν την γλώσσα για ζωτικούς λόγους πια, απολύτως απαραίτητους λόγους. Υπάρχει και μια γενικότερη ανάγκη την οποία έχω διαπιστώσει χωρίς να έχω μπορέσει να την εξιχνιάσω, δηλαδή η ανάγκη του να ψάξουμε ακόμη και την ιστορία του δικού μας τόπου εδώ, στην Πόλη, γιατί η Πόλη όπως ξέρετε είχε ένα πάρα πολύ μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού της Έλληνες, Ρωμιούς που μιλούσαν τα ελληνικά, οι οποίοι άνθιζαν ως κοινωνία, μέχρι το 1964 περίπου οπότε μετά τις απελάσεις αναγκάστηκαν να συρρικνωθούν και να φύγουν...
Το γεγονός ότι υπάρχουν ελληνορθόδοξα μνημεία στην Πόλη, το γεγονός ότι ανακαλύπτουν στιγμές και πτυχές της ιστορίας της πόλης, οι οποίες τους ήταν απολύτως άγνωστες μέχρι σήμερα. Όλα αυτά τους οδηγούν στο να αναζητήσουν ένα εργαλείο για την εξιχνίαση των πτυχών αυτών που δεν γνώριζαν μέχρι σήμερα. Άρα ένας βασικός λόγος όπως εγώ τον καταλαβαίνω, είναι να ξαναγνωρίσουν την Πόλη – όπως δεν την γνώριζαν.


Μιλήστε μας λίγο για το πρόγραμμα σπουδών, πόσο διαρκεί;
-Θα διαρκέσει για πάντα. Είναι ένα σπουδαστήριο το οποίο ξεκίνησε με λίγους σπουδαστές, συνεχίζει με περισσότερους, αναπτύσσεται σε τμήματα, σε βαθμίδες, ανάλογα με την γνώση της γλώσσας που έχει ο καθένας και θα δούμε πως θα εξελιχθεί στο μέλλον. Προς το παρόν ανταποκρινόμαστε σε διαπιστωμένες ανάγκες, δεν κάνουμε περαιτέρω σχεδιασμό. Θα γίνει και αυτό και πολύ σύντομα.
Εμείς είμαστε ελληνικό κράτος εδώ και τις δομές αυτές τις φτιάξαμε για αυτόν ακριβώς τον λόγο. Ευχόμαστε τα επόμενα χρόνια να φτιαχτούν σιγά-σιγά δομές ελληνικής γλώσσας πέρα από το Σισμανόγλειο. Εμείς αποτελούμε το έναυσμα, ένα κίνητρο για να κινητοποιηθεί η διαδικασία της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, όχι μόνο στα πανεπιστήμια. Τα τμήματα ελληνικών στα πανεπιστήμια είναι πολύ δεσμευτικά, ενώ εδώ έχω παιδιά από σχολές διεθνών σχέσεων που θέλουν να μάθουν ελληνικά, έχω παιδιά από πολιτικές επιστήμες, έχω γλύπτες, καλλιτέχνες, πάρα πολλούς. Είναι άνθρωποι οι οποίοι δεν θα είχαν μπει σε ένα τμήμα ελληνικής γλώσσας, είναι άνθρωποι οι οποίοι είναι φτασμένοι και θέλουν να μάθουν ελληνικά, τα τμήματα ελληνικής γλώσσας δεν θα μπορούσαν ποτέ να ανταποκριθούν στις δικές τους ανάγκες. Κατά συνέπεια προστίθεται στην παρουσία των τμημάτων της ελληνικής γλώσσας, είναι μια προστιθέμενη αξία, αλλά πέραν τούτου μας ενδιαφέρει να φτιαχτούν και άλλα «φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας». Στην Ελλάδα έχουμε δεκάδες φροντιστήρια τουρκικής, κάποτε πρέπει να δούμε και τα φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας εδώ στην Πόλη.

Στο Σισμανόγλειο φιλοξενείται μια ενδιαφέρουσα έκθεση θέμα της «ιχνηλατώ ντας την Κωνσταντινούπολη». Το σχόλιό σας;
-Το Σισμανόγλειο, τον τελευταίο χρόνο φιλοξενεί πολλές εκθέσεις, έχει μέχρι τώρα δεχτεί περί τους 30.000 επισκέπτες. Δεν θέλω να κάνω συγκρίσεις με άλλους χώρους, ένα πράγμα θα πω όμως ότι τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, τα εξειδικευμένα, μας κατατάσσουν ως 4η αίθουσα σε επισκεψιμότητα και σε ενδιαφέρον στην Κωνσταντινούπολη!
Τούτο μας δίνει κουράγιο για να συνεχίσουμε και μπορώ να σας πω ότι η έκθεση αυτή που είχε πολύ μεγάλη επιτυχία και εξακολουθεί να έχει, εγκαινιάστηκε και εδώ και στην σχολή της Χάλκης, δέχεται περί τους 100 επισκέπτες καθημερινώς. Πολλοί Τούρκοι, πολλοί Έλληνες τουρίστες, αλλά αυτό σημαίνει ότι είναι ένας λόγος για να συνεχίσουμε και θα συνεχίσουμε και με άλλες εκθέσεις.
Θα μας αποκαλύψετε τον προγραμματισμό σας;
Τον Νοέμβριο θα φιλοξενήσουμε την έκθεση επίσης ζωγραφικής της συλλογής του Σωτήρη Φέλιου, θα συνεχίσουμε επίσης με μια έκθεση για τους ανταλλαγέντες Έλληνες την οποία διοργανώνει τουρκικός σύλλογος ανταλλαγέντων, υπό μορφή χειρονομίας καλής θέλησης απέναντι στους Έλληνες που εξεδιώχθησαν από την Τουρκία,. Θα συνεχίσουμε με την έκθεση για τους Έλληνες αρχιτέκτονες της Πόλης. Το 99% των αρχιτεκτόνων της Κωνσταντινούπολης στον 19ο αιώνα ήταν Έλληνες, υπήρχε ένα πολύ μικρό ποσοστό Αρμενίων και ακόμη πολύ μικρότερο ποσοστό Λεβαντίνων. Θα αναδείξουμε την πτυχή αυτή. Λέμε τον επόμενο χρόνο να συνεχίσουμε με θεματικές εκθέσεις που έχουν σχέση με τα αρχαία θέατρα, τα αρχαία λιμάνια, αλλά αυτό ας το αφήσουμε, δεν θέλουμε να αποκαλύψουμε όλο τον προγραμματισμό μας για τον επόμενο χρόνο, πάντως θα είναι και ο επόμενος χρόνος εντελώς γεμάτος.

Παράγετε ένα σημαντικότατο πολιτιστικό έργο ως προξενείο, σε μια περιοχή που φέτος είναι και η Ευρωπαϊκή πολιτιστική πρωτεύουσα.
-Ακριβώς, η έκθεση του Τσόκλη που κάναμε ήταν στο πλαίσιο της πολιτιστικής πρωτεύουσας, η έκθεση που θα κάνουμε για τους ανταλλαγέντες είναι επίσης στο πλαίσιο αυτό, ωστόσο ακολουθούμε και την δική μας πορεία ως αυτόνομος οργανισμός εκπαίδευσης και πολιτισμού.



Πως είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις σήμερα και σε σχέση με μια Τουρκία που βλέπουμε, αν κρίνουμε από το πρόσφατο δημοψήφισμα, εκδημοκρατίζεται και περνάει καινοτόμες ιδέες στο Σύνταγμα της;
-Εγώ πιστεύω ότι αυτά τα πράγματα που γίνονται σήμερα στην Τουρκία, δεν θα μπορούσαν να είχαν γίνει παλαιότερα έτη. Υπάρχει ένα κλίμα δημοκρατίας, φιλελευθερισμού, που δεν υπήρχε παλαιότερα. Νιώθω ότι ο κόσμος μιλάει πιο ελεύθερα. Ο κόσμος σκέπτεται πιο ελεύθερα, υπάρχει η δυνατότητα να πραγματοποιούνται εκδηλώσεις που παλαιότερα ήταν αδιανόητες.

Εννοείτε και την λειτουργία στην Παναγία Σουμελά;
-Δεν είναι μόνο η Παναγία της Σουμελά, που είναι πάρα πολύ σημαντικό βεβαίως αυτό που έγινε, θεωρώ επίσης πάρα πολύ σημαντικό ότι καθημερινά έχουμε διαδηλώσεις στους δρόμους από πολύ διαφορετικές αφετηρίες. Άνθρωποι που παλαιότερα δεν τολμούσαν να διαδηλώσουν, δεν τολμούσαν να εκφραστούν, σήμερα μιλάνε ελεύθερα, διαδηλώνουν, μαζεύονται, δεν υπάρχουν προβλήματα, δεν υπάρχει καταπίεση και αποκλεισμός.
Πιστεύω ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις θα βαίνουν παράλληλα με την ανάπτυξη και την εμβάθυνση της δημοκρατίας στην Τουρκία και τούτο εξάλλου δεν μπορεί παρά να είναι αυτονόητο και αναμενόμενο, όσο βαθαίνουν οι δημοκρατικοί θεσμοί, όσο βελτιώνεται, όσο περισσότερο απελευθερώνεται η δυνατότητα να εκφραστούν οι άνθρωποι, να εκφράζονται και οι διαφορετικές απόψεις σε σχέση με την Ελλάδα που παλαιότερα δεν ήταν εύκολο να εκφραστούν, πιστεύω ότι τόσο θα βελτιώνεται και το κλίμα μεταξύ των δύο χωρών, άρα μιλάω και για την δυνατότητα να εκφραστούν πολύ περισσότερες απόψεις εδώ, στην Τουρκία που βρισκόμαστε, για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Νοσταλγείτε την Θράκη;
-Την Θράκη την νοσταλγώ πολύ και όσο περισσότερο λείπω από την Θράκη, τόσο περισσότερο μου λείπει. Όσο περισσότερο μακριά της είμαι, τόσο περισσότερο μου λείπει.

Τι σας λείπει;
-Μου λείπουν και οι τόποι και οι άνθρωποι, μου λείπει η ελευθερία που είχα να ταξιδεύω στην Θράκη όπως και η δυνατότητα που είχα να πράττω. Ξέρετε στην Θράκη πήραμε πολλές πρωτοβουλίες σχετικά με ζητήματα που μπορεί να μην είχαν συνέχεια, ωστόσο έδωσαν ένα σημαντικό στίγμα. Άφησαν ένα ίχνος γραφής και ελπίζω στο μέλλον κάποιος να πιάσει πάλι το νήμα.

Στην Θράκη τι πρέπει να προσέξουμε;
-Πιστεύω ότι κάθε μορφή γκέτο και αποκλεισμού θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αρνητικά και από την ίδια την μειονότητα. Δεν είναι δυνατόν να κλείνεται η μειονότητα μέσα σε χώρους στους οποίους απλά θα αναπαράγονται και οι διάφορες ιδέες που είναι αρνητικές. Η μειονότητα θα πρέπει να ενταχθεί από μόνης στην ελληνική κοινωνία η οποία είναι εξόχως φιλελεύθερη και εξόχως ανεκτική. Για να γίνει κάτι τέτοιο όμως, που έχουν γίνει πάρα πολύ σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή, θεωρώ την ποσόστωση που δόθηκε για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια πάρα πολύ σημαντικό βήμα, αλλά όλα αυτά θα πρέπει και να έχουν συνέχεια και να αντιμετωπιστούν αναλόγως και από την ίδια την μειονότητα. Κάθε μορφή αποκλεισμού, είτε είναι εκπαιδευτικός, είτε κοινωνικός, είτε επαγγελματικός, είναι ευλόγως καταδικαστέα και αναφέρομαι κυρίως στην προσπάθεια που γίνεται από μέλη της λεγόμενης μειονοτικής ηγεσίας να κρατήσουν περιχαρακωμένη την μειονότητα.

Αυτό γίνεται και στις επικείμενες εκλογές με την προσπάθεια να δημιουργήσουν ένα αμιγώς μειονοτικό συνδυασμό, γίνονται τέτοιες κινήσεις.
-Κάθε τέτοια κίνηση είναι λάθος. Υπάρχουν πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα, μπορούν να εκφραστούν και να εκφράσουν τους πάντες και υπάρχει και η κοινωνία πολιτών. Σημαντική, έντονη, δυναμική, αλλά εν πάση περιπτώσει πιστεύω ότι είναι προς όφελος της μειονότητας και καλύτερα ελληνικά να μάθουν και στο επαγγελματικό και κοινωνικό γίγνεσθαι να ενταχθεί, αυτά πάνε μαζί. Όσο πιο καλά ελληνικά μαθαίνουν, τόσο περισσότερες δυνατότητες επαγγελματικής και κοινωνικής ανέλιξης έχουν.


Η Μαρία Μαλαμίδου αντιπρόεδρος του επαγγελματικού επιμελητηρίου έξω από το ιστορικό κτήριο Σισμανόγλειου όπου φιλοξενείται η έκθεση «Ιχνηλατώντας την Ιστναμπούλ»

Αυτή η απόφαση σε σχέση με την ΕΠΑΘ που φέτος δεν πήρε πτυχιούχους, που επαναπροσδιορίζει τον ρόλο της, πως σας βρίσκει;
-Είναι αποφάσεις κυβερνητικές οι οποίες ανταποκρίνονται στα σημεία των καιρών σήμερα. Δεν είναι δυνατόν να στεκόμαστε σε μια ΕΠΑΘ που φτιάχτηκε ξέρουμε πότε και η οποία πλέον έχει κλείσει τον κύκλο της.

Περιγράψτε μας μια πολύ ευχάριστη μέρα σας και μια δύσκολη ημέρα σας, ποια θα ήταν;
-Ξέρετε υπάρχει ένα πρόβλημα, εγώ στις δυσκολίες νιώθω ιδιαίτερα ευχάριστα, όταν τις αντιμετωπίζω και όταν καταφέρνω και τα φέρνω βόλτα, κατά συνέπεια δεν υπάρχει δυσκολία που να μην έχει την ευχάριστη της πλευρά, εξάλλου αυτά έχει η προσπάθεια να δημιουργήσεις κάτι νέο.

Τι να σας ευχηθούμε; Ένας διπλωμάτης καριέρας τι θα ήθελε μετά την Κωνσταντινούπολη;
-Δεν το έχω σκεφτεί, προς το παρόν θέλω να τελειώνω αυτά που κάνω, κάπως να οργανωθούν τα πράγματα και να αποκτήσουμε και μια συνέχεια στο μέλλον. Μετά τα βλέπουμε τα υπόλοιπα.

Σας ευχαριστώ θερμά.