Καμία υποχώρηση στο Κυπριακό

Συνέντευξη του Sukru Sina Gurel στον «δημοσιογράφο» M.A. KISLALI. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε τις 15 Σεπτεμβρίου 2000 στην εφημερίδα TURKIYE, ενόσω ο Γκιουρέλ ήταν Υπουργός Επικρατείας υπεύθυνος για θέματα Κύπρου. Σχετικά σχόλια στο τέλος της συνέντευξης.


KISLALI: Η Κύπρος είναι στο προσκήνιο την τελευταία περίοδο. Ποια είναι η κατάσταση τη στιγμή αυτή; Μάλλον ήταν σημαντικός ο ρόλος των χρεοκοπημένων τραπεζών.

GUREL: Η χρεοκοπία ορισμένων τραπεζών στη διάρκεια των προεδρικών εκλογών και η κινητικότητα ορισμένων κύκλων που επιδιώκουν την επίλυση του Κυπριακού στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκάλεσε τα γεγονότα της τελευταίας περιόδου. Δεν είναι μόνο η κρίση των τραπεζών ή η εσωτερική κρίση. Υπάρχουν και οι εξωγενείς παράγοντες. Το σημείο στο οποίο φτάσαμε δεν είναι μια τυχαία κατάληξη. Είναι γνωστό από παλιά ότι υπάρχουν ορισμένοι κύκλοι στην Τουρκία που θεωρούν την Κύπρο, μια καμπούρα, ένα βάρος στην...πλάτη της Τουρκίας.
Υπάρχουν επίσης αυτοί που θεωρούν την επίλυση του Κυπριακού με βάση τους ελληνικούς σχεδιασμούς σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την είσοδο της Τουρκίας στην Ε.Ε. Έτσι φθάσαμε εδώ που φθάσαμε.

KISLALI: Υπάρχει πιθανότητα η Κυβέρνηση της «ΤΔΒΚ» να μην αντιλαμβάνεται την κατάσταση αυτή; Ή μήπως συνεχίζουν παρ’ όλ’ αυτά την πολιτική τους;

GUREL: Υπάρχουν αυτοί που αντιλαμβάνονται και αυτοί που όχι. Υπάρχουν και αυτοί που προσπαθούν να μοιράσουν μεταξύ τους τα ποσά που έρχονται από την Τουρκία. Ο Denktas είναι ένας μεγάλος υπεύθυνος ηγέτης που μπορεί να βλέπει τα πράγματα αφ’ υψηλού. Όμως, παρ’ όλ’ αυτά, δε συνετίζονται στις προειδοποιήσεις του και συνεχίζουν την πολιτική τους.

KISLALI: Μήπως θα πρέπει να προσθέσουμε και τις εξωτερικές προκλήσεις;

GUREL: Σωστά. Εγώ ανέλαβα υπεύθυνος υπουργός Κύπρου τον Ιούλιο του 1997. Υπήρχαν εξωτερικοί παράγοντες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άρχισε την ενταξιακή πορεία θεωρώντας σα νόμιμο εκπρόσωπο του κυπριακού κράτους την Ελληνοκυπριακή πλευρά.
Η θετική συμμετοχή του Ντενκτάς άρχισε με τις απ’ ευθείας συνομιλίες της Γενεύης. Δοκιμάζονταν πρωτοβουλίες στο Λήδρα Παλλάς με τη συμμετοχή 5-10 χιλιάδων ατόμων. Και όλα αυτά τα κινούσαν κύκλοι που εξασφάλιζαν μεγάλα ποσά από τις ΗΠΑ και από την Ε.Ε. Ορισμένοι κύκλοι στη Β. Κύπρο, επέλεξαν τον εύκολο δρόμο της ξένης εξάρτησης. Θέλησαν να δημιουργήσουν ένα κλίμα, μια εντύπωση, που παρουσίαζε τον τουρκικό στρατό στην Κύπρο όχι σαν εγγύηση για την ασφάλεια των Τ/Κυπρίων, αλλά σα στρατό που εξυπηρετούσε άλλους σκοπούς.

KISLALI: Ποια είναι τα επίφοβα σημεία κατά την άποψή σας;

GUREL: Το πιο επικίνδυνο σημείο είναι η δημιουργία κλίματος που θα μετατρέψει τον τουρκοκυπριακό λαό σε μια κοινωνία χωρίς ταυτότητα, χωρίς χαρακτήρα, έτοιμο να μεταβληθεί σε μια τυπική μειονότητα. Όμως, η μεγάλη πλειοψηφία του λαού εκεί είναι σίγουρο ότι έχει συνδέσει την τύχη του και το μέλλον του με αυτό της Τουρκίας. Όμως τα τελευταία γεγονότα είναι όντως πολύ ανησυχητικά.

KISLALI: Αυτό δεν επεξηγήθηκε σωστά στο λαό; Είναι δυνατόν αυτοί να μην το καταλαβαίνουν αυτό;

GUREL: Όχι. Δεν είναι δυνατόν. Εγώ πιστεύω ότι το έχουν καταλάβει. Όμως έγιναν τόσα πράγματα. Μπερδεύτηκε το σιτάρι με τη σίκαλη. Χρησιμοποιήθηκαν οι πληγέντες από τη χρεοκοπία των τραπεζών. Η «ΤΔΒΚ» μετατράπηκε σε μία επιθετική απειλή εναντίον της Τουρκίας και του μέλλοντός της. Τώρα όμως ο λαός κατάλαβε το πραγματικό νόημα αυτών που διαδραματίστηκαν.

Η αποτυχία του Holbrook
KISLALI: Κάποια περίοδο, ο υπεύθυνος διπλωμάτης των ΗΠΑ για την Κύπρο R. Holbrook, ασχολήθηκε με την επίλυση του Κυπριακού έχοντας προεξοφλήσει την επιτυχία του. Μετά όμως την αποτυχία της προσπάθειάς του, πληροφόρησε λανθασμένα τον Clinton και παρουσίασε την Τουρκία σαν υπεύθυνη της αποτυχίας. Τι έχετε να πείτε πάνω σε αυτό;

GUREL: Την πρώτη συνάντηση με αυτόν την έκανα εγώ το 1997 στη Ν. Υόρκη. Είναι γεγονός ότι είχε στο ενεργητικό του ορισμένες διπλωματικές επιτυχίες που υπερτιμήθηκαν από κάποιους και από τον ίδιο. Όπως για παράδειγμα το Dayton. Όμως εκείνο το θέμα ήταν πολύ διαφορετικό. Στη συνάντησή μας εκείνη προσπάθησα να του εξηγήσω ότι το Κυπριακό είναι πολύ διαφορετικό από τα θέματα της Βοσνίας και της Β. Ιρλανδίας. Του εξήγησα ότι αυτό που επιδιώκετο στη Βοσνία είχε ήδη πραγματοποιηθεί στην Κύπρο.

KISLALI: Λέγεται ότι όταν φάνηκε ότι τελικά η προσπάθεια Κλίντον για την επίλυση του Κυπριακού αποτυγχάνει, ο Holbrook τα φόρτωσε στα μέλη της αντιπροσωπείας των ΗΠΑ.

GUREL: Όταν μετέβαινα στη Σύνοδο του Λουξεμβούργου το 1997, οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. είχαν μια συγκεχυμένη στόχευση για το Κυπριακό. Ο Holbrook, όταν ήρθε στην Τουρκία, προτίμησε να μιλήσει για την Ε.Ε. Και ο υπεύθυνος εξωτερικών σχέσεων της Ε.Ε. Van de Brooke ήλθε και αντί να μιλήσει για την Ε.Ε., προτίμησε να αναφερθεί στο Κυπριακό. Γι’ αυτό δεν πέτυχαν το σωστό στόχο. Τώρα κατάλαβαν το λάθος τους.

KISLALI: Στο θέμα της Ε.Ε., κάθε μέρα μπαίνει στο τραπέζι και ένας άλλος όρος. Υπάρχει πιθανότητα να μην έχουμε εξηγήσει τις βασικές μας θέσεις στην Ε.Ε.;

GUREL: Είναι δυνατό η Ε.Ε. να έχει πάρει διαφορετικές απόψεις και τάσεις από διάφορους κύκλους στην Τουρκία. Η Τουρκία όμως σε καμιά περίπτωση, δεν παραιτείται από ένα τόσο σοβαρό θέμα που είναι η Κύπρος. Ακόμη και στο θέμα των Ε-Τ σχέσεων, η Τουρκία δεν είναι αυτή που θα υποχωρήσει πλήττοντας τα συμφέροντα και το μέλλον του τουρκικού λαού. Άλλωστε είναι σαφές κάτω από ποιες προϋποθέσεις δεχθήκαμε τις αποφάσεις του Ελσίνκι.

KISLALI: Σε ορισμένους ισχυρούς κύκλους στην Τουρκία υπάρχει η εξής διαπίστωση. Λέγεται ότι ορισμένοι κύκλοι στο εσωτερικό της χώρας προβάλλοντας του όρους της Ε.Ε., προσπαθούν να σύρουν την Τουρκία εκεί που εξυπηρετούνται τα συμφέροντά τους και οι απόψεις τους. Τι έχετε να πείτε για αυτό;

GUREL: Όσον αφορά την Ε.Ε., μεγάλο μέρος του τουρκικού λαού επιθυμεί τη συμμετοχή στην Ε.Ε., επειδή την έχει συνδέσει με τη γενική αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό της χώρας. Από τη στιγμή που η Τουρκία θα πετύχει τα κριτήρια στον τομέα της οικονομίας, της πολιτικής, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τότε μπορεί να ζήσει και χωρίς την Ε.Ε. Πιστεύω όλοι να το αντιλαμβάνονται αυτό. Αν ο λαός μας καταληφθεί από έναν αστήρικτο συναισθηματισμό για τη συμμετοχή μας στην Ε.Ε., τότε αυτό μπορεί να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από αυτούς που έχουν τους δικούς τους κακούς σκοπούς. Πρέπει να προσεγγίζουμε το θέμα με ρεαλισμό και δε θα πρέπει να δημιουργούνται εντυπώσεις εκτός πραγματικότητας.
Είναι δυνατόν να αποδεχθούμε εμείς την ερμηνεία που δίνει η Ευρώπη στα κριτήρια της Κοπεγχάγης; Είναι αυτά προσαρμοσμένα στην ιστορική μας πορεία και στις ιστορικές μας εμπειρίες; Εμείς είμαστε σε θέση να πάρουμε αποφάσεις με βάση τους δικούς μας όρους και προϋποθέσεις και με βάση τα συμφέροντά μας.

Δύο Μεγάλα Προβλήματα
KISLALI: Ας γυρίσουμε στην Κύπρο τώρα. Τα πράγματα εκεί έχουν ησυχάσει;

GUREL: Δεν μπορούμε να το πούμε αυτό. Υπάρχουν δύο μεγάλα προβλήματα. Το ένα είναι η πολιτική αστάθεια και το άλλο η οικονομική αστάθεια. Εμείς από την πλευρά μας κάνουμε αυτό που μας αναλογεί και στα δύο αυτά θέματα. Φυσικά η «ΤΔΒΚ» είναι ανεξάρτητη. Τα πράγματα θα προχωρήσουν όπως επιθυμεί ο λαός. Η οικονομία είναι σε κακά χάλια, με πολύ μεγάλα ανοίγματα. Αυτό πρέπει να λήξει. Γι’ αυτό συζητήσαμε ένα πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας. Αυτό ολοκληρώνεται.

KISLALI: Μέχρι στιγμής τονίζεται η μεγάλη διαφορά μεταξύ του βόρειου και του νότιου τμήματος της Κύπρου. Τι έχει γίνει λάθος; Γιατί αυτή η διαφορά; Ξέρουμε τις επιπτώσεις του εμπάργκο.

GUREL: Οι Ρωμιοί ήταν οικονομικά ισχυροί από παλιά. Ήταν οικονομικά κυρίαρχοι στο νησί. Μετά το 1974 ο τουρισμός και το εμπόριο πέρασε στα χέρια τους. Πρέπει να θυμηθούμε την περίοδο 1963-1974. Ίσως και μετά το 1974 να έγιναν λάθη. Αντί να γίνει ο λαός της «ΤΔΒΚ» παραγωγικός, κατάντησε μια κοινωνία που ρέπει στην κατανάλωση και τις εύκολες λύσεις. Και αυτό οφείλεται στη συνεχή μεταφορά ποσών από την Τουρκία για να σταθεί στα πόδια της η «ΤΔΒΚ». Ίσως αυτό να ήταν το λάθος.

KISLALI: Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε ότι είναι δυνατή η διακίνηση των προϊόντων και των εμπορευμάτων της «ΤΔΒΚ», εφόσον αυτά συνοδεύονται από τουρκικά πιστοποιητικά. Αυτό είναι σημαντικό;

GUREL: Φυσικά. Είναι μία θετική εξέλιξη. Αυτό είναι δυνατό να επεκταθεί και σε άλλους τομείς και να ενισχύσει την οικονομία τη «ΤΔΒΚ». Δεν είμαι απαισιόδοξος για το εγγύς μέλλον.

KISLALI: Το σημείο που φτάσαμε μετά από 26 χρόνια μπορούμε να πούμε ότι δεν είναι και τόσο ικανοποιητικό για την Τουρκία; Εκεί τα πάντα εξαρτώνται από τη στήριξη της Τουρκίας. Παρ’ όλ’ αυτά είναι στο προσκήνιο τα γνωστά παιχνίδια.

GUREL: Πρέπει να κάνουμε ορισμένα σοβαρά βήματα από εδώ και στο εξής. Θα δούμε.

KISLALI: Υπάρχει περίπτωση η κυβέρνηση της «ΤΔΒΚ» να μην αποδεχθεί το πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας;

GUREL: Λένε ότι έχουν σοβαρά προβλήματα. Υπάρχουν θέματα όπως οι όροι του ΔΝΤ. Τους είπαμε σε ποιους τομείς υπάρχει ανάγκη νομοθετικής ρύθμισης. Τους είπαμε πώς να διορθώσουν τα δημόσια οικονομικά. Εμείς θέλουμε εγγυήσεις. Αν πάρουν τα μέτρα που τους υποδείξαμε τότε θα βοηθήσουμε με φρέσκο αίμα την οικονομία της «ΤΔΒΚ». Εμείς προτιθέμεθα να τα κάνουμε αυτά υπό το δικό μας έλεγχο μέσα στα πλαίσια των εγγυήσεων που θα μας δώσουν και ατενίζοντας πάντα το μέλλον.

KISLALI: Μήπως θα έπρεπε να κηρυχθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον οικονομικό τομέα της «ΤΔΒΚ»;

GUREL: Εγώ πιστεύω ότι πέρα από αυτό, όλοι θα πρέπει να αντιληφθούν ότι βιώνεται στην πράξη μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Πιστεύω ότι ο λαός, η Κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο της «ΤΔΒΚ» θα κινηθούν με την υπευθυνότητα και την ευσυνειδησία που επιβάλλουν οι καταστάσεις.

ΣΧΟΛΙΑ

Ο M.A. KISLALI είναι «δημοσιογράφος», ενεργό μέλος της ομάδας «ειδικών επιχειρήσεων και ανορθόδοξου πολέμου» του τουρκικού ΓΕΕΘΑ.
Έχει ισχυρούς δεσμούς με παρακρατικούς και παραστρατιωτικούς μηχανισμούς που αναπτύχθηκαν στα πλαίσια του ΝΑΤΟ την περίοδο του ψυχρού πολέμου.
Έγραψε το βιβλίο «Πόλεμος Χαμηλής Έντασης» που αναφέρεται στον πόλεμο του Κουρδιστάν.

Ο S.S.GUREL είναι συνεργάτης του B. ECEVIT με εμμονή στον κεμαλικό εθνικισμό. Θεωρείται από τους σκληρούς θεωρητικούς της εθνικιστικής «σοσιαλδημοκρατίας» της Τουρκίας.

Όσον αφορά τη συνέντευξη σημειώνονται τα εξής:
Τη στιγμή αυτή, ο λαός της «ΤΔΒΚ», ανεξάρτητα καταγωγής, ντόπιοι και έποικοι, αντιμετωπίζουν από τη μια πλευρά μια πολυσύνθετη οικονομική κρίση με κοινωνικές προεκτάσεις και από την άλλη πλευρά την πρόκληση της ευημερίας και της σιγουριάς της ελεύθερης Κύπρου και της ευρωπαϊκής προοπτικής.
Μέχρι στιγμής για όλα αυτά ανάχωμα ήταν ένα πλέγμα συμβόλων, ιδεών, αρχών, ιδεοληψιών, με το οποίο οι δυνάμεις κατοχής, η Άγκυρα και ο Ντενκτάς κατόρθωναν και εξισορροπούσαν την κατάσταση.
Στην 26χρονη ιστορία της κατοχής, για πρώτη φορά ο λαός τη «ΤΔΒΚ» αλλά και ένα σημαντικό μέρος της πολιτικής εξουσίας δεν συντάσσεται με αυτό το πλέγμα και φαίνεται ότι εκδιώκει κάτι διαφορετικό από αυτά που σχεδιάζονται στην Άγκυρα.
Αυτή η αιρετική στάση του λαού της «ΤΔΒΚ» και της κυβέρνησης του D. EROGLU θορύβησε την Άγκυρα και αυτό φαίνεται καθαρά στη συνέντευξη του GUREL.
Σημειώνονται επίσης η αντίθεση του KISLALI και του GUREL προς τον HOLBROOK που αντικατοπτρίζει ανάλογη διάθεση του Τ/ΓΕΕΘΑ, και τα μηνύματα του GUREL προς την Ε.Ε. αλλά και προς τους φιλοευρωπαϊκούς κύκλους στο εσωτερικό της Τουρκίας για την αποφασιστικότητα της Τουρκίας να επιβάλλει τους όρους της στην Ε.Ε.
Σάββας Καλεντερίδης