Η βαριά... βαλίτσα του Ερντογάν

Με γεμάτη ατζέντα πάει στην Αθήνα ο Τούρκος Πρωθυπουργός -Πυρετωδώς για την επίσκεψη στην Αθήνα ετοιμάζεται η Άγκυρα, με βασικά θέματα στην ατζέντα της το Κυπριακό, το Αιγαίο, τους εξοπλισμούς και συμφωνίες. Πολλές συμφωνίες...Είναι η πρώτη φορά που γίνονται τέτοιας κλίμακας προετοιμασίες για την επίσκεψη ενός Τούρκου Πρωθυπουργού στην Αθήνα. Στο τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών διεξήχθη μίνι σύσκεψη για τα θέματα που θα παρουσιαστούν και θα συζητηθούν στην Ελλάδα, ενώ ήδη Τούρκοι υπουργοί έχουν ταξιδέψει στην Ελλάδα για να προετοιμάσουν την ατζέντα και να αποβεί η συνάντηση αυτή επωφελής και ουσιαστική και για τις δύο χώρες. Στην Αθήνα στις 14-15 Μαΐου θα συνεδριάσει για πρώτη φορά το νεο-συσταθέν «Ανώτατο Συντονιστικό Όργανο», στο οποίο θα συμμετάσχουν οι δύο πρωθυπουργοί και υπουργοί και από τις δύο χώρες για να συζητήσουν όλα τα θέματα που αφορούν Ελλάδα και Τουρκία.


Για πρώτη φορά θα συζητηθούν πολλά επιμέρους θέματα, όπως παιδείας, περιβάλλοντος κ.ά., όπου θα υπογραφούν και περί τις 20 συμφωνίες, αλλά και «σκληρά» ζητήματα, χωρίς ωστόσο σε αυτά να υπάρξουν σημαντικές αποφάσεις, απλά για να καλλιεργηθεί ένα νέο ζεστό κλίμα και βάση για περαιτέρω συζητήσεις. Ένα από τα «σκληρά» αυτά θέματα που θα συζητήσει η Άγκυρα, και για το οποίο θα καταθέσει, μάλιστα, και πρόταση είναι το Κυπριακό. Η τουρκική κυβέρνηση, μετά τις παράνομες εκλογές στα κατεχόμενα, έχει ήδη διαμορφώσει τα δεδομένα της και οδεύει ολοταχώς για πρόταση τετραμερούς συνάντησης. Το ζήτημα αυτό αναμένεται να το θέσει υπόψη της ελληνικής κυβερνήσεως, η απάντηση της οποίας μάλιστα δεν αποκλείεται -όπως εκτιμάται και από τις πρόσφατες επαφές Δρούτσα στην Άγκυρα- να είναι θετική.


Αιγαίο και εξοπλισμοί
Κεντρική άποψη της διπλωματικής φιλολογίας στον τουρκικό Τύπο είναι ότι κατά την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα πρώτο θέμα της ημερήσιας διάταξης των διμερών συζητήσεων θα είναι η επίλυση των διαφορών στο Αιγαίο, ιδιαίτερα σε αυτή τη χρονική περίοδο που η Ελλάδα, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, δεν έχει την πολυτέλεια να πραγματοποιεί τεράστιες δαπάνες για εξοπλισμούς.
Η εφημερίδα «Χουριέτ Ντέιλι Νιους» επισημαίνει ότι η διεθνής σκηνή προσπαθεί να επιλύσει περιφερειακά προβλήματα και τώρα είναι η κατάλληλη χρονική στιγμή Ελλάδα και Τουρκία να καταλήξουν σε ένα πλαίσιο για τα θαλάσσια σύνορα στο Αιγαίο, καθώς το κόστος από την απουσία μιας συμφωνίας είναι τεράστιο, ακόμη και σε εποχές οικονομικής άνθησης.
Στην τουρκική πλευρά υπάρχουν προσδοκίες ότι κατά τις συζητήσεις στην Αθήνα, η κούρσα των εξοπλισμών θα είναι από τα πρώτα θέματα, επίσης, της ημερήσιας διάταξης, αν και χωρίς να προεξοφλείται το αποτέλεσμα. Σύμφωνα με έκθεση του περασμένου Μαρτίου του Ινστιτούτου Ερευνών για τη Διεθνή Ειρήνη (SIPRI) με έδρα τη Στοκχόλμη, η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις πέντε πρώτες χώρες στον κατάλογο χωρών με υψηλό βαθμό εισαγωγών οπλικών συστημάτων, ενώ η Τουρκία βρίσκεται ανάμεσα στις δέκα πρώτες χώρες στον ίδιο κατάλογο.
Είναι, ωστόσο, η Τουρκία έτοιμη για μία τέτοια κίνηση, δεδομένου του «πολέμου» με το ΡΚΚ στα ανατολικά σύνορά της; Μέχρι πριν από την οικονομική κρίση του 2001, η Τουρκία διέθετε το 30% του ετήσιου προϋπολογισμού της για αμυντικές προμήθειες, όμως ύστερα από τους όρους που της έθεσε το ΔΝΤ εξακολουθεί μεν να διαθέτει υψηλό ποσοστό του προϋπολογισμού για αμυντικές προμήθειες, με σταθερά όμως μειωτικές τάσεις, φθάνοντας στο 2,3 % του ΑΕΠ, που ωστόσο παραμένει υψηλότερο από το ποσοστό 1,8% των χωρών του ΝΑΤΟ. Το ποσοστό αυτό οφείλεται στην ανάγκη διάθεσης πόρων για την αντιμετώπιση του ΡΚΚ, όπου, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η Τουρκία έχει διαθέσει στα 26 χρόνια που διαρκούν οι μάχες περί το ένα τρισ. δολάρια. Η πολιτική εθνικής ασφάλειας της Τουρκίας, που έχει υπαγορευτεί από το στρατό, θεωρεί την Ελλάδα ως την υπ' αριθμόν 1 εξωτερική απειλή και το ίδιο θεωρεί την Τουρκία η Ελλάδα. Επομένως, είναι πολύ νωρίς για εκτιμήσεις περί σοβαρής μείωσης των εξοπλισμών των δύο χωρών, λόγω των κυριαρχικών προβλημάτων στο Αιγαίο, του άλυτου Κυπριακού και της αμοιβαίας έλλειψης εμπιστοσύνης μεταξύ τους, παρά την αυξανόμενη οικονομική συνεργασία και τη λήψη μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των στρατών των δύο χωρών τα τελευταία 10 χρόνια.


Οικονομική βοήθεια
Επίσημα, η τουρκική ηγεσία το διαψεύδει, οι Τούρκοι επιχειρηματίες όμως κάνουν λόγο μέχρι και για 6-8 δισ. δολάρια βοήθεια προς την Ελλάδα. Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ερντογάν διέψευσε ότι έκανε πρόταση στον Γιώργο Παπανδρέου, ωστόσο στη συνάντηση στην Αθήνα θα υπάρξει εισήγηση για πακέτο βοήθειας ύψους 6-8 δισ. δολαρίων, ισχυρίζεται ο γνωστός Τούρκος επιχειρηματίας Zeynel Αbidin Erdem. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν επίσης ότι ένας άλλος τομέας, όπου η Άγκυρα εστιάζει την προσοχή της στην επίσκεψη αυτή, είναι και ο τραπεζικός. Αν και στην Τουρκία υπάρχουν ελληνικές επενδυτικές τράπεζες, εντούτοις μέχρι στιγμής στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία αντίστοιχη τουρκική. Αναφέρεται ότι ένας από τους φακέλους που θα μεταφερθεί στην Αθήνα θα είναι και το αίτημα «για τουρκική επενδυτική τράπεζα». Πάντως, παρά την κρίση στην Ελλάδα και τα μέτρα λιτότητας, οι τουρκικές εταιρείες πάνε καλά. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η εφημερίδα «Χουριέτ», πολλές τουρκικές εταιρείες, από υφαντουργικές μέχρι τροφίμων, κάνουν σχέδια επενδύσεων για την αύξηση του αριθμού των καταστημάτων τους. Οι τουρκικές εταιρείες δηλώνουν ότι παρά την κρίση δεν παρουσιάστηκε μείωση στα έσοδά τους. Επίσης λένε πως, ειδικότερα στην Αθήνα και στα καταστήματα που είναι επί των λεωφόρων, τα χρήματα που καταβάλλονται για τον «αέρα» μειώθηκαν κατά το ήμισυ και ότι αυτήν τη στιγμή προέκυψαν πολύ σημαντικές ευκαιρίες για νέες επενδύσεις.
Εταιρείες όπως οι Koton, G?lluo?lu, Tike και έπιπλα Τσιλέκ, δηλώνουν ικανοποιημένες από τις πωλήσεις στην Αθήνα. Από την άλλη, η εταιρεία ?zs?t (γαλακτοκομικά) πάτησε το κουμπί για νέες επενδύσεις. Ο G?lluo?lu τονίζει πως εντός δύο μηνών έστειλε στην Ελλάδα πέντε τόνους μπακλαβά. Επίσης και οι άλλες εταιρείες έχουν αυξήσει τα έσοδά τους. Για παράδειγμα, η Koton κατά 40%. Τα έσοδά του αύξησε επίσης το Tike με τα δύο εστιατόριά του. Το ίδιο αύξησε τα έσοδά της και η εταιρεία Τσιλέκ. Αντίθετα, η Ipekyol πέρασε σε πενταετή αναμονή.


Ειρήνη μέσω των βιβλίων
ΕΝΑ από τα θέματα που θα επιδιώξει να προωθήσει η Άγκυρα κατά την επικείμενη επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα αφορά και στον τομέα της εκπαίδευσης και ειδικότερα την προσπάθεια για απάλειψη από τα σχολικά εγχειρίδια αναφορών και εκφράσεων που δεν συμβάλλουν στην προσέγγιση των δύο λαών. Ένα από τα πλέον σημαντικά ονόματα της εξόδου που θα πραγματοποιήσει ο Τούρκος πρωθυπουργός στην Ελλάδα μαζί με εννέα υπουργούς είναι και το όνομα της υπουργού Εθνικής Παιδείας, Νιμέτ Τσουμπουκτσού. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, το τουρκικό υπουργείο, το οποίο ανανέωσε τα σχολικά εγχειρίδια από την άποψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα ζητήσει από την Αθήνα την εξολοκλήρου εξάλειψη εχθρικών αναφορών και από τα δικά της βιβλία. Στόχος είναι να δοθεί τέλος στην εχθρότητα που υπάρχει στα σχολικά εγχειρίδια των δύο χωρών. Η Άγκυρα θα επιδιώξει, τέλος, συζήτηση για την άμβλυνση των περιορισμών θεωρήσεων εισόδου ή αλλιώς βίζα, ιδιαίτερα για την περίπτωση τουριστών που επισκέπτονται την Ελλάδα με κρουαζιερόπλοια. Επίσης, η πρόξενος της Ελλάδας στην Ανδριανούπολη, Παρασκευή Τζεβελέκη, σε δηλώσεις της στο πρακτορείο ειδήσεων «Ανατολή», είπε ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο ενός νέου συνοριακού σταθμού μεταξύ Διδυμότειχου και της τουρκικής πόλης Ουζούνκιοπρου, αλλά για την υλοποίηση μιας τέτοιας απόφασης απαιτείται η έγκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.