Η Γιορτή Νεβρούζ

Η Γιορτή Νεβρούζ (Nevruz) που γιορτάζουν ως πρωτοχρονιά οι τουρκικές φυλές σε μια μεγάλη γεωγραφική έκταση που απλώνεται από την Ασία μέχρι τα Βαλκάνια, είναι μια από τις παλιότερες γνωστές της ανθρωπότητας.

Νεβρούζ είναι μια σύνθετη λέξη με περσική προέλευση (nev-νέα και ruz-μέρα). Θεωρείται αρχή της άνοιξης και σύμφωνα με το παλιό Περσικό Ημερολόγιο το Νεβρούζ είναι η πρώτη μέρα της χρονιάς.

Σε περιοχές όπου είναι έντονη η αγροτική απασχόληση, Νεβρούζ σημαίνει αφθονία και ευφορία. Για τις δε κοινότητες των Αλεβιτών και Μπεκτασίδων έχει μια έννοια με στήριγμα την πίστη. Θεωρείται πως είναι η μέρα γέννησης του σεβάσμιου Ali. Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν πως το Νεβρούζ είναι η μέρα του γάμου του Ali με τη σεβάσμια Fatma.

Το Νεβρούζ είχε μια ιδιαίτερη θέση και επί του οθωμανικού κράτους. Τότε απάγγελναν ωδές στον αυτοκράτορα (με την ονομασία nevruziye) που είχαν θέμα το πρασίνισμα των φύλλων, το άνθισμα των λουλουδιών και τον ζεστό καιρό.

Την δεκαετία του ’20 ο ιδρυτής της Δημοκρατίας της Τουρκίας Mustafa Kemal Atatürk είχε γιορτάσει την 21η Μαρτίου ως Γιορτή του Νεβρούζ.

Την μέρα αυτή επικρατεί η πεποίθηση ότι ορίζεται η μοίρα και το μέλλον του καθενός. Όλοι βάζουν τα καλά τους και ετοιμάζονται να υποδεχτούν την νέα χρονιά. Μαγειρεύουν ένα σωρό λιχουδιές στα σπίτια και ανταλλάσσουν επισκέψεις. Χορεύουν και γλεντούν, βάφουν αβγά και πηδούν πάνω από τη φωτιά.

Η κάθε κοινότητα γιορτάζει την μέρα αυτή με τον δικό της τρόπο και την παράδοση. Οι εορτασμοί διατηρούν τη ζωντάνια τους στο Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Τουρκμενιστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Ταταριστάν, την περιοχή των Ουιγούρων, την Ανατολία και τα Βαλκάνια.

Η σημαντική αυτή γιορτή του τουρκικού κόσμου που είναι σε ιδιαίτερα στενή επαφή με τη φύση και που θεωρεί τη γη ως μάνα, προμηνύει τον ερχομό της άνοιξης.

Θα μπορούσε επίσης να χαρακτηριστεί ως ένα σύστημα πολιτισμού αφού είναι ταυτόχρονα και θρησκευτική και εθνική γιορτή.

Είναι παράλληλα ένα από τα σπουδαιότερα θέματα της λογοτεχνίας Divan. Ένα στοιχείο, μια πολιτιστική εκδήλωση που συνδυάζει την κλασική αυτή ποίηση με την λαϊκή.

Η φιλοσοφία της γιορτής Νεβρούζ είναι η προσαρμογή της κοινωνικής ζωής στη φύση. Η άνοιξη που ξυπνά τον άνθρωπο αναφέρεται σε ένα κομμάτι του χρόνου γεμάτο με συναισθήματα και ενθουσιασμό, με ηλιαχτίδες και τιτιβίσματα πουλιών. Το Νεβρούζ συνταυτίζεται με τον χρόνο που ξυπνά το χώμα.

Η γιορτή Νεβρούζ η οποία έγινε κομμάτι διαφόρων πολιτισμών χάρη στην διαπολιτισμική επικοινωνία, κατέστη σημάδι της αφθονίας και ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση των αισθημάτων της αγάπης και του σεβασμού, της αδελφοσύνης, της αλληλεγγύης, της γαλήνης και της παγκόσμιας ειρήνης.