Τουρκικές φαντασιώσεις περί "παγκόσμιας δύναμης"

O πρώην Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα Μorton Abramowitz και ο τουρκικής καταγωγής Henri Barkey σ' ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο που δημοσιεύεται στο τεύχος Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου του έγκυρου περιοδικού Foreing Affairs του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (CFR), απομυθοποιούν την εκ μέρους της Toυρκίας προβαλλόμενη εικόνα περί παγκόσμιας εμβέλειας της γεωγραφικής της σημασίας και επιρροής και μιλούν κατά τρόπο αποκαλυπτικό γι' αυτό που οι ίδιοι, αλλά και πολλοί άλλοι, φαίνεται να πιστεύουν πως η Τουρκία εκστασιάζεται μέσα σε φαντασιώσεις μετεξέλιξής της σε παγκόσμια δύναμη.

Το ενδιαφέρον επί του προκειμένου είναι πως οι δύο ειδήμονες της Τουρκίας και ανέκαθεν διακείμενοι φιλικά προς αυτήν, εμμέσως πλην σαφώς, επιρρίπτουν σοβαρές ευθύνες στην Ουάσιγκτον για τον υπερβάλλοντα ζήλο της γείτονος σε πλείστα όσα ζητήματα, για μερικά εκ των οποίων ουδένα λόγο ανάμιξης είχε, ενώ για άλλα πέτυχε λίγα στις διπλωματικές της προσπάθειες ή ερέθισε τους Δυτικούς με τη συμπεριφορά της.
Είναι αξιοσημείωτο πως οι απόψεις των Barkey και Abramowitz αντανακλούν εν πολλοίς και διαπιστώσεις Αμερικανών αξιωματούχων, οι οποίοι, αν και αποφεύγουν να μιλήσουν για αμερικανικές ευθύνες, φαίνεται πως αρχίζουν ν' αντιλαμβάνονται και να παραδέχονται -κάποιοι εξ αυτών- πως η Αγκυρα πλέον ενεργεί ολοένα και πιο αυτόνομα και ανεξέλεγκτα, για εξυπηρέτηση των δικών της στόχων, στην προσπάθεια τεμαχισμού ενός μεγάλου μέρους της γεωγραφικής επιρροής της.
Οι δύο αναλυτές υπενθυμίζουν τα λεγόμενα της επικεφαλής του state Department Hillary Clinton πως η Τουρκία "είναι μία από τις επτά ανερχόμενες δυνάμεις, με τις οποίες οι ΗΠΑ θα συνεργαστούν ενεργά για να επιλύσουν παγκόσμια προβλήματα". "Αλλά", προσθέτουν μάλλον ειρωνικά οι ίδιοι, "η Τουρκία δεν έχει γίνει μέχρι τώρα η παγκόσμια ή ακόμη η περιφερειακή δύναμη που ισχυρίζεται η κυβέρνησή της πως είναι", κι αυτή την εποχή "ως συνήθως, αποκαρδιωτικά εσωτερικά προβλήματα δαιμονίζουν την πρόοδο της Τουρκίας".
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, όπως παρατηρείται, η τουρκική κυβέρνηση "διατρέχει τον κίνδυνο να αποτύχει επικίνδυνα από υπερβάλλοντα ζήλο". Ενώ, προστίθεται, "μερικοί, επίσης, φοβούνται πως οι ηγέτες της Τουρκίας μπορεί να πάψουν να είναι σε θέση να ξεχωρίζουν τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής της χώρας από τις δικές τους πολιτιστικές (και ίσως θρησκευτικές) ευαισθησίες".
Και, επί του προκειμένου, υποστηρίζεται πως "οι Erdogan και Davutoglu μερικές φορές φαίνεται να αντιτίθενται", κατά τρόπο που να γεννάται το ερώτημα για το "αν (οι δύο αυτοί άνδρες) ελπίζουν να συμμετάσχουν στην παγκόσμια πολιτική (σκηνή) ως επαγγελματίες μιας ρεαλπολιτίκ ή ως εκπρόσωποι μιας ισλαμικής κουλτούρας".
"Η Τουρκία", επαναλαμβάνουν, "έχει γίνει μια πιο σύνθετη χώρα απ' αυτή που ήταν (σ.σ. εννοούν διασπαρμένα κέντρα εξουσίας και αλλαγή στη δυναμική των σχέσεων πολιτικών και στρατού, με πολύ λιγότερες πιθανότητες ανατροπής των πρώτων από τον δεύτερο)" και επισημαίνουν πως "η Ουάσιγκτον δεν θα πρέπει να υποθέτει πως την ξέρει". Επιπλέον, δε, "η ακατάπαυστη ρητορική για τη "στρατηγική" εγγύτητα μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ δεν μπορεί να υποκαταστήσει (σ.σ. την ύπαρξη ή ανυπαρξία) μιας χειροπιαστής πολιτικής".
Περαιτέρω, αναφέρεται πως "αυξανόμενα πολωμένες απόψεις για την ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος (ΑΚΡ) έχουν υπονομεύσει την ικανότητα της κυβέρνησης (Erdogan) να ξεκινήσει βαθιά πολιτική αλλαγή" και προστίθεται πως "μερικοί ακόμη και από τους παραδοσιακούς υποστηρικτές του ΑΚΡ έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται για το αν το κόμμα (του) θα υλοποιήσει τους στόχους του, συμπεριλαμβανομένου και εκείνου για εισδοχή της Τουρκίας στην ΕΕ".