Ανησυχεί η Τουρκία για το μέλλον των συμφωνιών με τη Συρία για την κοινή δράση εναντίον του PKK

Του Δημήτρη Μπεκιάρη

- Ανησυχία επικρατεί στην Άγκυρα αναφορικά με το μέλλον της ισχύος των συμφωνιών που έχουν υπογράψει η Τουρκία με τη Συρία για την καταστολή της δραστηριότητας των Κούρδων ανταρτών του PKK. Η ανησυχία αφορά και στην προοπτική των συμφωνιών, οι οποίες αφορούν ευρύτερα στη στρατιωτική συνεργασία, αλλά και στη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας ανάμεσα στις δύο χώρες.

Δεν έχει περάσει άλλωστε πολύς καιρός από τότε που η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών, ΜΙΤ και η υπηρεσία Πολιτικής Ασφαλείας της Συρίας υπέγραψαν συμφωνία για την αντιμετώπιση των Κούρδων ανταρτών, ούτε βέβαια έχει μεσολαβήσει μεγάλο χρονικό διάστημα από την επίσκεψη του Τούρκου υπαρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ασλάν Γκουνέρ στη Δαμασκό, η οποία κατέληξε σε συμφωνία για την εκπαίδευση του συριακού στρατού από Τούρκους στρατιωτικούς.

Στις 14 Απριλίου, η συμφωνία ανάμεσα στις δύο χώρες για το PKK εγκρίθηκε από το τουρκικό κοινοβούλιο. Στην Άγκυρα επικρατεί προβληματισμός καθώς δεν είναι βέβαιο σε τι αποφάσεις θα οδηγήσουν τη Δαμασκό οι ταραχές, οι οποίες έχουν ξεσπάσει στη Συρία, αλλά και ποιες θα είναι οι τροποποιήσεις στις σχέσεις ανάμεσα στα δύο κράτη τις οποίες θα επιφέρει ενδεχόμενη ανατροπή του μπααθικού καθεστώτος και του Ασάντ.
Κύκλοι στην Άγκυρα φοβούνται ότι αργά η γρήγορα η Δαμασκός θα χρησιμοποιήσει με ακόμη πιο εντατικό και πιεστικό τρόπο την επιχειρηματολογία ότι στις διαδηλώσεις συμμετέχουν και Κούρδοι και θα απευθυνθεί για βοήθεια στην Τουρκία προκειμένου να καταστείλει την εξέγερση, ενώ παράλληλα ανησυχούν και για την εντατικοποίηση των διαδηλώσεων.
Η Τουρκία θέλει να αποφύγει την εμπλοκή του στρατού ή των υπηρεσιών της στην καταστολή των λαϊκών εκδηλώσεων στη Συρία. Ωστόσο αν η Δαμασκός επικαλεστεί με ακόμη μεγαλύτερη ένταση το επιχείρημα της δραστηριοποίηση Κούρδων για την ανατροπή του καθεστώτος του Ασάντ, τότε η θέση της Άγκυρας θα είναι λεπτή Η Τουρκία, ωστόσο δεν παύει να ανησυχεί για το γεγονός ότι οι σοβαρές ταραχές σημειώνονται σε μία χώρα στην οποία κατοικεί περίπου 1,5 εκατομμύριο Κούρδοι. Εξάλλου δεν είναι λίγοι οι Κούρδοι από τη Συρία, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στις τάξεις του PKK.
Μάλιστα πριν από λίγους μήνες, οι μυστικές υπηρεσίες της Τουρκία παρείχαν συμβουλευτικές υπηρεσίες στις αντίστοιχες της Συρίας, για τους τρόπους καταστολής διαδηλώσεων, οι οποίες τότε αναμένονταν και τελικά ξέσπασαν.

Συνεργασία και ταραχές
Ένας από τους λόγους στους οποίους βασίζεται η ενίσχυση της συνεργασίας ανάμεσα στην Τουρκία και στη Συρία, τους πάλαι ποτέ εχθρούς, οι οποίοι βρέθηκαν ένα βήμα πριν από τον πόλεμο το έτος 1998, εξαιτίας της στήριξης, την οποία παρείχε η Συρία στο PKK, είναι το κοινό μέτωπο το οποίο έχουν συγκροτήσει εσχάτως οι δύο χώρες για την αντιμετώπιση των Κούρδων μαχητών.
Η πολιτική της Άγκυρας και πιο εξειδικευμένα το δόγμα της εξωτερικής πολιτικής που ακολουθεί σταθερά η μετριοπαθής ισλαμική κυβέρνηση του AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης), βάσει του οποίου η Τουρκία θέλει να αυξήσει την επιρροή της στα εδάφη της πάλαι ποτέ οθωμανικής αυτοκρατορίας, να ενισχύσει τη διείσδυση της στον αραβικό και στον ισλαμικό, ευρύτερα, κόσμο και τελικά να καταστεί ηγετική περιφερειακή δύναμη στην Μέση Ανατολή, έχουν φέρει πιο κοντά τις δύο χώρες.
Σε διμερές επίπεδο, οι σχέσεις είναι εξαιρετικές, αφού και τουρκικές επενδύσεις γίνονται στην Συρία, και συμφωνίες σε μία σειρά από τομείς έχουν υπογράψει οι δύο χώρες, ενώ τόσο σε στρατιωτικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο υπηρεσιών η συνεργασία ενισχύεται συνεχώς. Ωστόσο καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι η Τουρκία, παρά την έκδηλη ανησυχία που επικρατεί στην Άγκυρα για την τύχη του Ασάντ και του μπααθικού καθεστώτος, όποιες και αν θα είναι οι εξελίξεις στη Συρία δεν θα μεταβάλλει την πολιτική της με μία χώρα η συνοριακή γραμμή με την οποία είναι μήκους 900 χλμ και με την οποία χρειάστηκε να περάσουν περίπου τρεις δεκαετίες σφοδρής αντιπαλότητας για επανέλθουν οι σχέσεις σε φυσιολογικά επίπεδα.
Με αυτό το δεδομένο η τουρκική κυβέρνηση τηρεί αποστάσεις. Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν, αποφεύγει να τοποθετηθεί εναντίον του καθεστώτος του Ασάντ, ενώ ταυτόχρονα η Άγκυρα, σε μία προσπάθεια να μην διαρρήξει τις σχέσεις της με τις εμπλεκόμενες πλευρές, πραγματοποιεί εκκλήσεις για σεβασμό των δημοκρατικών δικαιωμάτων και απευθύνει καλέσματα για μεταρρυθμίσεις.
Ο ρόλος του Φιντάν
Οι ταραχές στη Συρία απασχόλησαν τις συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας στην Τουρκία, ενώ την ίδια ώρα Τούρκοι αξιωματούχοι πραγματοποιούν επαφές σε ανώτατο επίπεδο με αξιωματούχους στη Δαμασκό. Μάλιστα με τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ Αλ Ασάντ συναντήθηκε ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών της Τουρκίας, της ΜΙΤ, Χακάν Φιντάν.
Ο Φιντάν έχει τη φήμη του φιλοϊρανού, έχει αποτελέσει προσωπική επιλογή του ίδιου του Τούρκου Πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν και έχει επιφορτιστεί ειδικά με τον ρόλο της ενίσχυσης των σχέσεων της Τουρκίας με τον ισλαμικό κόσμο. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός αποφάσισε να στείλει στη Δαμασκό τον Χακάν Φιντάν με την ιδιότητα του Ειδικού Εκπροσώπου. Ο Φιντάν έχει αναλάβει την διαχείριση, από την πλευρά της Άγκυρας, της τριγωνικής σχέσης που συνδέει την Τουρκία με τη Συρία και με το Ιράν.
Μάλιστα σύμφωνα με πληροφορίες οι οποίες είχαν διαρρεύσει πριν από λίγο καιρό, οι υπηρεσίες των τριών αυτών κρατών είχαν αναπτύξει και επεξεργαστεί σενάρια για την δολοφονία επιφανών Κούρδων στις Βρυξέλες.

newscode