Η Τουρκία δεν θα υποχωρήσει…!

Η εφημερίδα «LA LIBRE BELGIQUE», με τον παραπάνω τίτλο, παρουσιάζει συνέντευξη του Cengiz Aktar, καθηγητή στο Τμήμα Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Bahçesehir της Κωνσταντινούπολης, στην ειδική απεσταλμένη Véronique Leblanc.

EΡ. Πως αντιμετωπίζουν οι Τούρκοι την Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα;
Με μια κάποια ανησυχία, κυρίως σε ότι αφορά την γειτονική Ελλάδα. Ενώ εδώ και καιρό είχε θεωρηθεί ως το σκηνικό μιας “success story”, βυθίστηκε, και εάν μπορούμε να υποθέσουμε ότι η Ιρλανδία θα τα βγάλει πέρα, λόγω της ισχυρής της οικονομίας, αυτό δεν είναι καθόλου σίγουρο σε ότι αφορά την Ελλάδα. Στις χρηματοοικονομικές αγορές, δεν περνάει μέρα χωρίς να αναφερθούν στις δυσκολίες της «κουτσής πάπιας». Όλα αυτά αποθαρρύνουν πολλούς εδώ.

ΕΡ. Η Τουρκία συνεχίζει όμως να ενδιαφέρεται για την ένταξη;
Βασικά ναι, γιατί δεν πρέπει να κρίνουμε την Ε.Ε. από τις δυσκολίες της και να την περιορίσουμε
στην Κοινή Αγορά. Πρόκειται για μια εξαιρετική ανθρώπινη περιπέτεια, ειρήνης και αλληλεγγύης που εμπνέει το περιβάλλον της.

ΕΡ. Πιστεύετε ότι η Τουρκία μπορεί να συνεχίσει το δρόμο των μεταρρυθμίσεων εάν απομακρυνθεί από την ενταξιακή προοπτική;
Αυτό είναι το μεγάλο θέμα. Σε ότι με αφορά, η απάντηση μου είναι όχι, η Τουρκία έχει ανάγκη την ευρωπαϊκή προοπτική, το ευρωπαϊκό αγκυροβόλημα, για να παραμείνει στο μεταρρυθμιστικό δρόμο, επειδή οι εσωτερικές της δυναμικές δεν είναι αρκετά ισχυρές ώστε να οδηγήσουν σε περισσότερη δημοκρατία. Αλλά πέστε το στο Σαρκοζί ή στην Αγκελα Μέρκελ, των οποίων η βιαιότητα των λόγων για την χώρα αυτήν με αφήνουν άφωνο. Για να πω την αλήθεια, ανησυχώ όταν βλέπω διανοούμενους στην Ευρώπη να πέφτουν σε παρόμοια νοητικά και πολιτικά απαρχαιωμένες απόψεις. Οι ευρωπαίοι ήηγέτες δεν διαθέτουν εναλλακτική πολιτική στην ένταξη και , μόλις την αποκλείουν, δεν έχουν πια τούρκικη πολιτική.

ΕΡ. Και η προνομιακή σχέση;
Για τους Τούρκους, πρόκειται για ένα άδειο περιτύλιγμα, του οποίου κανείς μέχρι τώρα δεν κατάφερε να περιγράψει το περιεχόμενο. Είναι τσίχλα για τους μη γνώστες. Η ένταξη φαίνεται ως η μόνη σοβαρή προοπτική διότι πρώτον , τεχνικά, η θέση της Τουρκίας δεν συγκρίνεται με κανένα ‘άλλο υποψήφιο, βρίσκεται στην τελωνειακή ¨Ένωση από το 1996. Από οικονομική πλευρά, η ένταξη είναι πολύ προχωρημένη. Εάν σπάσουμε αυτή τη δυναμική, δεν είμαι σίγουρος ότι οι ευρωπαίοι οικονομικοί παράγοντες θα είναι πολύ ικανοποιημένοι. Πρόκειται για διμερές εμπόριο 100δις. ευρώ το έτος χωρίς να υπολογίσουμε τις άμεσες επενδύσεις. Τελικώς, είναι όπως για το διαζύγιο των δύο κοινοτήτων στο Βέλγιο ή την αποσύνθεση της Ένωσης, κινδυνεύει να στοιχίσει περισσότερο από το να ζεις με τα προβλήματα. Έπειτα, η ένταξη της Τουρκίας είναι
Πολιτικό σχέδιο παγκοσμίου βεληνεκούς, που ξεπερνάει κατά πολύ τους μικροϋπολογισμούς.

ΕΡ. Οι δημόσιοι λόγοι στην Άγκυρα μιλάνε παρά ταύτα για μια οικονομικά ισχυρή Τουρκία η οποία δεν χρειάζεται την Ευρώπη ώστε να προχωρήσει…
Κατά βάθος, δεν αληθεύει τόσο, πρόκειται για μαγιονέζα την οποία αφήνουμε να ανέβει. Οι επενδυτές έρχονται διότι υπάρχει η προοπτική της ένταξης. Η εσωτερική δυναμική υπάρχει και η δραστηριότητα τονώνεται από την κατανάλωση των νοικοκυριών αλλά η Ευρώπη δεν είναι μόνο εμπόριο.

ΕΡ. Πιστεύετε ακόμη σε αυτήν τη ένταξη;
Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και δεν πιστεύω ποτέ οι 27 να καταφέρουν να πάρουν μια κοινή απόφαση για να πουν όχι στην Τουρκία. Και επειδή αυτή δεν θα υποχωρήσει ποτέ η διαδικασία θα συνεχιστεί με αυτόν τον ρυθμό.

ΕΡ. Πίσω από τους λόγους, που βρίσκεται η κύρια δυσκολία κατά τη γνώμη σας;
Είναι θέμα ιδεολογίας και συνόρων με πολύ έντονο Ισλάμ. Εάν το Οθωμανικό κράτος δεν είχε αφανίσει τους Αρμένιους, και εάν με τη δημιουργία της Δημοκρατίας, οι Έλληνες της Ανατολίας μπορούσαν να είχαν παραμείνει, οι διαπραγματεύσεις θα ήταν πιο απλές. Όσον αφορά τα βασικά επιχειρήματα, όπως π.χ. τη γεωγραφία ή την Ιστορία, θα πρέπει να αποφασιστεί εάν το ευρωπαϊκό σχέδιο είναι γεωγραφικής, ιστορικής ή πολιτιστικής φύσης. Η Ευρώπη δεν θα μετατραπεί σε πολιτικό πόλο παρά μόνο εάν καταφέρει να διευρύνει –εάν της απόμεινε καμία- την οπτική στη γειτονιά της. Το ευρωπαϊκό soft power είναι σπάνια αξία που θα πρέπει να διαφυλαχτεί. Η Τουρκία, με τις περιφερειακές της πρωτοβουλίες λίγο αδέξιες και τυχοδιωκτικές, όπως στην περίπτωση του Ιράν, λειτουργεί ήδη ως ενσάρκωση αυτής της ήρεμης ευρωπαϊκής δύναμης για την οποία θέλει να δώσει τη σκυτάλη στην περιοχή με την ευρύτερη έννοια.