Εύφλεκτα «παιχνίδια» στο Καστελόριζο

Το τουρκικό σεισμογραφικό πλοίο Πίρι Ρέις έχει αρχίσει από την περασμένη Τετάρτη να κόβει βόλτες στη θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου και σύμφωνα με τα όσα έχουν ανακοινώσει οι Τούρκοι- παρά τα ελληνικά διαβήματα– έχει την πρόθεση να ερευνήσει εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Οι αναγνώστες του Ποντικιού, στις 10 Φεβρουαρίου είδαν (από τότε) στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας τι «παίζει» στην περιοχή και είναι ψυλιασμένοι για το επικίνδυνο παιχνίδι που έχει ξεκινήσει για την έρευνα και εκμετάλλευση του πιθανού τεράστιου πετρελαικού κοιτάσματος που βρίσκεται στην περιοχή.Αξίζει να θυμηθούμε τι έγραφε τότε το «Π» καθώς όχι μόνο επιβεβαιώνεται από τις εξελίξεις αλλά βοηθά ίσως να προβλέψουμε τι είναι πιθανό να συμβεί στο επόμενο διάστημα.

Ο πρωθυπουργός και τα μέλη του ΚΥΣΕΑ στα μέσα του περασμένου μήνα (το κείμενο, θυμίζουμε, δημοσιεύτηκε στις 10 Φλεβάρη) πληροφορήθηκαν από αρμόδιες ελληνικές υπηρεσίες ότι στην περιοχή νότια του Καστελόριζου έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη μεγάλων και εκμεταλλεύσιμων πετρελαϊκών κοιτασμάτων. Η«ευχάριστη» είδηση ωστόσο, προκάλεσε προβληματισμό και ανησυχία παρά ενθουσιασμό και ικανοποίηση. Η φράση «αυτό μας έλειπε τώρα» συνοψίζει την ατμόσφαιρα που δημιούργησε η πληροφορία στον πρωθυπουργό και τους συμμετέχοντες στο ΚΥΣΕΑ. Και όχι άδικα…Η παράμετρος «μεγάλα και εκμεταλλεύσιμα πετρελαϊκά αποθέματα» εμφανίζεται σε μια στιγμή που:

*
·Οι πιστωτές μας, συντονισμένοι από κάποιο αόρατο σινιάλο (των αγορών) ζητούν όλοι μαζί πίσω τα λεφτά τους εκβιάζοντας την κυβέρνηση με τη δυνατότητα που έχουν να τινάξουν την οικονομία της χώρας στον αέρα. Από την μια οι Εταίροι (Γερμανοί) καταρτίζουν τον προϋπολογισμό μας. Από την άλλη οι Αμερικανοί μας σέρνουν πίσω από το άρμα των συμφερόντων τους και προς το ελεγχόμενο απόλυτα από αυτούς Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Την ίδια ώρα οι Τούρκοι …γαργαλάνε την υφαλοκρηπίδα μας.

Μέσα σε όλα αυτά το τελευταίο πράγμα που θα ήθελε η κυβέρνηση να συμβεί στην ελληνική επικράτεια ήταν να βρεθεί πετρέλαιο. Ε, λοιπόν… δυστυχώς, βρέθηκε! Και μάλιστα σε ένα από τα πιο ακατάλληλα, από πολιτικής σκοπιάς, σημείο…
Το μεγάλο και εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα βρίσκεται σε ένα από τα δύσκολα σημεία της ανατολικής Μεσογείου. Δηλαδή εκεί που, αν δεν υπήρχε το Καστελόριζο ως τμήμα της ελληνικής επικράτειας, θα συνόρευε η τουρκική με την κυπριακή ζώνη οικονομικής εκμετάλλευσης. Όμως το Καστελόριζο υπάρχει ως τμήμα της ελληνικής επικράτειας. Κι αυτό σημαίνει ότι το πετρέλαιο βρίσκεται και εντός της ελληνικής ζώνης οικονομικής εκμετάλλευσης. Αρκεί η Ελλάδα να είναι σε θέση να την κατοχυρώσει…
Η πληροφορία περί της ύπαρξης εκμεταλλεύσιμων πετρελαϊκών αποθεμάτων έφτασε στην Αθήνα από ξένη μεγάλη δύναμη. Η εκτίμηση- βεβαιότητα της περί της ύπαρξης κοιτασμάτων στοιχειοθετείται από επισταμένη μελέτη δορυφορικών λήψεων της περιοχής και ενδελεχή επιστημονική ανάλυση των δεδομένων.
Η κυβέρνηση έκτοτε επιχειρεί να αναλύσει και να προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσει τα νέα διπλωματικά δεδομένα τα οποία θα προκύψουν στην πιθανότατη περίπτωση που η πληροφορία αποδειχτεί ακριβής.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πληροφορία για την ύπαρξη εκμεταλλεύσιμων πετρελαϊκών αποθεμάτων σε μια εξαιρετικά ευαίσθητη περιοχή συνέπεσε:

*
·με την κλιμάκωση της πίεσης των Ευρωπαίων Εταίρων (Γερμανών) για περιοριστική οικονομική πολιτική και τις απειλές για ενδεχόμενη αποπομπή της Ελλάδας από τη ζώνη του Ευρώ.
*
·Με τις κομψές αλλά σταθερές κινήσεις της Ουάσιγκτον για ρυμούλκηση της ελληνική οικονομίας από το «αμερικανοκρατούμενο» Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
*
·Με την οριστικοποίηση των λεπτομερειών για την επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Μόσχα, όπου το ζήτημα της ενεργειακής (και όχι μόνο) συνεργασίας εξακολουθεί να παραμένει ανοιχτό, τουλάχιστον για τη ρωσική ηγεσία.
*
· με τις φήμες περί της προσπάθειας της ελληνικής κυβέρνησης να εξασφαλίσει πακέτα δανεισμού από την Κίνα.

Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί μια ακόμη σύμπτωση: Ο πρωθυπουργός απάντησε στην επιστολή Ερντογάν και συμφώνησε για συνομιλίες ώστε να οριοθετηθεί η υφαλοκρηπίδα των δύο χωρών λίγες μέρες αφού είχε έρθει σε γνώση του η πληροφορία περί ύπαρξης κοιτασμάτων στη θαλάσσια Ζώνη Οικονομικής Εκμετάλλευσης η οποία εκτείνεται νότια του Καστελόριζου.
Στο πλαίσιο αυτό αποκτά μια άλλη διάσταση η διατύπωση του Γ. Παπανδρέου στην επιστολή του προς τον Ερντογάν. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, σύμφωνα με την επίσημη εκτεταμένη περίληψη της επιστολής του τονίζει: ότι ενέργειες όπως το casus belli, οι υπερπτήσεις και οι ερευνητικές δραστηριότητες στην υφαλοκρηπίδα που δεν έχει ακόμα οριοθετηθεί σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες του Δικαίου της Θάλασσας «δεν βοηθούν καθόλου τη βελτίωση των σχέσεών μας».
Σύμφωνα με πολιτικούς παράγοντες των υπουργείων εξωτερικών και άμυνας, η ελληνική κυβέρνηση αξιολογεί ως εξαιρετικά επικίνδυνη της κατάσταση που διαμορφώνεται στην περιοχή του Καστελόριζου, λόγω της εντατικής και συντονισμένης προσπάθειας της Τουρκίας, να θέσει υπό αμφισβήτηση την Ελληνική Ζώνη Οικονομικής Εκμετάλλευσης στην περιοχή.
Προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι τον Νοέμβριο του 2008 η Τουρκία διεξήγαγε έρευνες στην περιοχή ανοικτά του Καστελόριζου με το νορβηγικό πλωτό ερευνητικό σκάφος «Malene Ostervold». Εδώ θα πρέπει παρενθετικά να σημειώσουμε ότι οι Νορβηγοί θεωρούνται παγκοσμίως ειδήμονες σε θαλάσσιες έρευνες για εξεύρεση πετρελαίου.
Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι μέσα στο καλοκαίρι του 2009 η Τουρκία ανακοίνωσε πως προγραμματίζει να πραγματοποιήσει και νέες έρευνες στη θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου. Θα πρέπει στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι στο βάσιμο ερώτημα τι θα πράξει η Αθήνα αν η Αγκυρα προχωρήσει σε έρευνες εντός της ελληνικής Ζώνης Οικονομικής Εκμετάλλευσης, η κυβέρνηση δεν έχει απάντηση ούτε ένα επεξεργασμένο σχέδιο αντίδρασης.
Δε θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι παράλληλα με τις ενέργειες αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στην περιοχή του Καστελόριζου οι τουρκικές κινήσεις συνοδεύονται, όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία και από την συστηματική κλιμάκωση των υπερπτήσεων μαχητικών επάνω ακόμη και από κατοικημένα ελληνικά νησιά, ενισχύοντας την εικόνα, περί γκρίζων ζωνών που κατάφερε να δημιουργήσει με την κρίση των Ιμίων.
Με τον τρόπο αυτό η Αγκυρα υλοποιεί την γεωπολιτική της αντίληψη, όπως μάλιστα την έχει συνοψίσει σε ακαδημαϊκά του κείμενα ο σημερινός υπουργός εξωτερικών Α. Νταβούτογλου:
Πρόκειται για τη θεωρία που υποστηρίζει ότι τα νησιά του Αιγαίου αποτελούν τη φυσική προέκταση της Ανατολίας. Με αυτήν τη θεωρία η Άγκυρα , αιτιολογεί τις διεκδικήσεις της επί των πετρελαϊκών κοιτασμάτων που, όπως όλα δείχνουν, είναι πλούσια στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή από το Καστελόριζο μέχρι την Κύπρο.
Το παιχνίδι με τις Ζώνες Αποκλειστικής Οικονομικής Εκμετάλλευσης στην Ανατολική Μεσόγειο έχει ξεκινήσει έντονα εδώ και μια εξαετία. Με βάση όσα ορίζει το Διεθνές Δίκαιο η Λευκωσία (Τάσσος Παπαδόπουλος) όχι μόνο προχώρησε σε συμφωνία με την Αίγυπτο προκειμένου να «μοιράσει» την τεράστια θαλάσσια περιοχή που είναι μεταξύ τους, αλλά προχώρησε στη σύναψη συμφωνιών με αμερικανικούς πετρελαϊκούς κολοσσούς για έρευνες και εκμετάλλευση εντός της κυπριακής Ζώνης, νότια του νησιού.
Η αντίδραση της Αγκυρας υπήρξε έντονη και άμεση. Κατ αρχήν επιχείρησε να υπονομεύσει την συμφωνία μεταξύ Αιγύπτου και Κύπρου, σημειώνοντας ότι στην κυπριακή Ζώνη αποκλειστικής εκμετάλλευσης έχει δικαιώματα και το τουρκοκυπριακό κράτος του βορά. Το ίδιο υποστηρίζει η Αγκυρα και για την θαλάσσια ζώνη βόρεια της Κύπρου. Προφανής στόχος της Αγκυρας είναι να επιβάλλει την άποψή της σύμφωνα με την οποία το Καστελόριζο– λόγω ειδικών συνθηκών– δεν έχει υφαλοκρηπίδα…
Τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά και ειδικότερα η ύπαρξη κερδοφόρων (για τις εταιρείες) πετρελαικών κοιτασμάτων σε μια «αδιευκρίνιστη» περιοχή μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου; Σύμφωνα με την εκτίμηση αρμόδιου κυβερνητικού παράγοντα, μια τέτοια παράμετρος οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε «επεισόδιο» με την Τουρκία, προκειμένου στη συνέχεια να διευκρινιστούν οι ασάφειες περί κυριαρχίας. Κατά μια παραλλαγή αυτής της άποψης, η ενδεχόμενη πίεση για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων με την εμπλοκή μάλιστα αμερικανικών πετρελαϊκών εταιριών, μπορεί να λειτουργήσει ως επιταχυντής των εξελίξεων στις ελληνοτουρκικές συνομιλίες για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας που προωθούν Παπανδρέου και Ερντογάν.

Εφημερίδα Το Ποντίκι