Ο νέος άσος του Ερντογάν

Της ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΛΕΜΠΡΕΝ
Η πρόσφατη ανακωχή στον «πόλεμο του φυσικού αερίου» μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας πρόσφερε την πλέον κατάλληλη συγκυρία για την επίσκεψη του τούρκου πρωθυπουργού, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στις Βρυξέλλες.
Με απώτερο σκοπό την εκ νέου έναρξη των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της χώρας του στην Ε.Ε., ο Ερντογάν έπαιξε τον άσο του, απειλώντας ότι η Τουρκία θα αναθεωρήσει τη στήριξή της για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Nabucco εάν δεν ανοίξει ο...φάκελος του ενεργειακού.
Ωστόσο, πριν ακόμη η είδηση θορυβήσει για τα καλά τους ευρωπαίους διπλωμάτες, ο τούρκος πρωθυπουργός φρόντισε να αναθεωρήσει, παρέχοντας πλήρη στήριξη στην πρωτοβουλία. Είχαν προηγηθεί, βεβαίως, οι συνομιλίες με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μπαρόζο, ο οποίος δεσμεύτηκε να ανακινήσει εκ νέου τις σχετικές διαδικασίες, δηλώνοντας ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση χρειάζεται την Τουρκία «ως αξιόπιστο εταίρο στο ενεργειακό».
Για τις Βρυξέλλες η κατασκευή του Nabucco συνιστά προτεραιότητα υψίστης σημασίας. Ο αγωγός, μήκους 3.300 χιλιομέτρων θα μεταφέρει το φυσικό αέριο της Κασπίας μέχρι τη Βιέννη, περνώντας από Τουρκία, Βουλγαρία, Ρουμανία και Ουγγαρία. Αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2013, αλλά προς το παρόν το μέλλον του είναι αβέβαιο. Σημαντικό πρόβλημα είναι η ελλιπής χρηματοδότηση του σχεδίου, το κόστος του οποίου ανέρχεται στα 12 δισ. δολάρια, ενώ δεν έχουν διασφαλιστεί ακόμη τα απαιτούμενα κοιτάσματα για την τροφοδότησή του.
Μεθαύριο, μάλιστα, θα πραγματοποιηθεί στη Βουδαπέστη σύνοδος κορυφής για τον Nabucco όπου θα παρευρεθούν εκπρόσωποι της Ε.Ε. και των εμπλεκόμενων κρατών, είτε πρόκειται για παραγωγούς είτε για χώρες διέλευσης του αγωγού.
Μόλις την περασμένη Τρίτη, όμως, σε σχετική συνεδρίαση του Ευρωκοινοβουλίου παρουσιάστηκε μία μάλλον δυσοίωνη αναφορά για την πορεία του σχεδίου: Σε ό,τι αφορά το ρόλο της Τουρκίας, οι συντάκτες επισημαίνουν το παράδοξο της αναζήτησης πολλαπλών παρόχων και της εστίασης, ταυτόχρονα, στην Τουρκία. Ακόμη, οι ανάγκες της τελευταίας σε φυσικό αέριο είναι τεράστιες, γεγονός που προβληματίζει για το μελλοντικό της ρόλο ως χώρας διέλευσης. Τέλος, δεν είναι διόλου απίθανο να προκύψουν νομικές έριδες, καθότι η οριοθέτηση της Κασπίας δεν έχει ακόμη διευθετηθεί.
Σε αυτό το πλαίσιο η Τουρκία επιθυμεί πάση θυσία να αξιοποιήσει τις περιστάσεις προς όφελός της, πιέζοντας για επίσπευση των διαπραγματεύσεων για την ένταξη. Μέχρι στιγμής έχουν ανοίξει μόνο δέκα, ήσσονος σημασίας, κεφάλαια, ενώ ανεστάλησαν οι διαπραγματεύσεις για οχτώ. Σημαντικό ρόλο στην καθυστέρηση έπαιξε, βεβαίως, η επίμονη άρνηση της Αγκυρας να αναγνωρίσει την Κύπρο και να ανοίξει τα λιμάνια της για τους Ελληνοκύπριους. Επίσης, η καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων στο εσωτερικό, αλλά και η εχθρική στάση κάποιων ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες θα προτιμούσαν συνεργασίας αντί της πλήρους ένταξης.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, το 2009 θεωρείται χρονιά-κλειδί. Μετά την ελάχιστα ευνοϊκή για την Τουρκία γαλλική προεδρία, η Αγκυρα φαίνεται ότι θα ανασάνει, καθώς τόσο η τρέχουσα τσεχική προεδρία όσο και η επερχόμενη της Σουηδίας διάκεινται θετικά στο σενάριο της μελλοντικής ένταξης. Ως ένδειξη καλής θέλησης ο Ερντογάν διόρισε πρόσφατα τον στενό συνεργάτη του, Εγκεμεν Μπαγκίς, νέο ανώτατο διαπραγματευτή στις συνομιλίες με την Ε.Ε.
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 25/01/2009