ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ – Ενα «νέο Ελσίνκι» με πολλά αγκάθια

Του ΤΑΣΟΥ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ tsakir@enet.gr
Πρωτοβουλία με αβέβαια αποτελέσματα φιλοδοξεί ν’ αναλάβει η Ελλάδα, σε μια περίοδο που η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει στραμμένο το βλέμμα της στην οικονομική κρίση.
Το «φιλί της ζωής» στην παγωμένη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. επιχειρεί να δώσει η ελληνική πλευρά, με την πρόταση για τη σύγκληση μιας ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής μετά τις εκλογές του Ιουνίου στη γειτονική χώρα. Στόχος, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο υπουργός Εξωτερικών Δ. Δρούτσας, είναι ένα «νέο Ελσίνκι», το οποίο θα διαμορφώσει έναν καινούριο οδικό χάρτη, με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και ορόσημα, αλλά και χαρτογράφηση των υποχρεώσεων της Αγκυρας.

Η πρόταση αυτή θεωρητικά θα λειτουργήσει ως μέσο πίεσης προς τις χώρες που αντιδρούν στην τουρκική ένταξη, δηλαδή κυρίως στο γαλλογερμανικό άξονα, προκειμένου να πάρουν μια σαφή θέση για το μέλλον αυτής της διαδικασίας.
Σύμφωνα με έμπειρους διπλωμάτες, ωστόσο, πρόκειται για μια όχι επαρκώς επεξεργασμένη πρόταση που δεν παίρνει υπόψη της τη συγκυρία και το ευρύτερο πολιτικό περιβάλλον στην Ε.Ε., η οποία περνά τη βαθύτερη κρίση στην ιστορία της, με επίκεντρο το ευρώ και την κρίση της υπερχρέωσης.
Ταυτόχρονα η πρόταση αυτή γίνεται ενώ οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών για τα ζέοντα θέματα του Αιγαίου διεξάγονται υπό άκρα μυστικότητα και αρνητικά μηνύματα από την Τουρκία. Μόλις τις προηγούμενες ημέρες ο Τ. Ερντογάν επιβεβαίωσε ότι η συζήτηση περιλαμβάνει και τα 12 ναυτικά μίλια, ενώ ο Α. Νταβούτογλου τόνισε ότι «υπάρχει πρόοδος, αλλά οι εργασίες των δύο πλευρών συνεχίζονται για να τεθούν υπό εγγύηση τα ζωτικά συμφέροντα» της χώρας του.
Επομένως η επιλογή να τεθεί θέμα προώθησης της τουρκικής υποψηφιότητας αμέσως μετά τις εκλογές στην Τουρκία, από τις οποίες αναμένεται να ισχυροποιηθεί ο τούρκος πρωθυπουργός, δεν μπορεί να θεωρηθεί άσχετη με τις διαπραγματεύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά και τη φιλολογία για το ενδεχόμενο «συνεκμετάλλευσης» του Αιγαίου. Αστάθμητος παράγοντας στο τοπίο αυτό βεβαίως είναι οι πολιτικές εξελίξεις το επόμενο διάστημα στην Ελλάδα, αναλόγως και της πορείας της οικονομίας.
Διπλωματικές πηγές τονίζουν ότι πρόκειται για μια κίνηση χωρίς πολλές πιθανότητες ευόδωσης, όπως ήταν και η «ατζέντα 2014» για τα Βαλκάνια, καθώς δεν λαμβάνει υπόψη της τις πραγματικές προτεραιότητες σήμερα στην Ε.Ε., οι οποίες είναι εντελώς διαφορετικές από το 1999 και τη συμφωνία του Ελσίνκι. Λένε, επίσης, ότι αυτό δείχνει έλλειψη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού της εξωτερικής πολιτικής και θυμίζουν την πρόσφατη εξαγγελία του Δ. Δρούτσα για τη συγκρότηση επιτροπής που θα επεξεργαστεί το νέο δόγμα της ελληνικής διπλωματίας.
Ερωτήματα γεννά και το γεγονός ότι μια διαδικασία όπως η προτεινόμενη τείνει να παρακάμψει την ήδη υπάρχουσα θεσμική διαδικασία μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας, η οποία έχει βαλτώσει με αποκλειστική ευθύνη της Αγκυρας.
Η κυρίαρχη άποψη στο υπουργείο Εξωτερικών είναι, ότι η Ελλάδα δεν έχει να κερδίσει κάτι παίρνοντας το μέρος εκείνων που υποστηρίζουν την ειδική σχέση. «Η τελική ένταξη της Τουρκίας θα εξαρτηθεί από παράγοντες που δεν ελέγχουμε, αλλά μπορούμε σε κάποιο βαθμό να επηρεάσουμε», λέει άνθρωπος με γνώση των διαπραγματεύσεων.