Ελληνοτουρκική διαπραγμάτευση

του Άγγελου Συριγου

Η ελληνική πλευρά, που διαπραγματεύεται αυτή την περίοδο με την Τουρκία διάφορα θέματα του Αιγαίου, επιβάλλεται να βλέπει τα πράγματα συνολικά και να έχει κατά νου την τελική εικόνα. Επί παραδείγματι, τα θαλάσσια σύνορά μας με την Τουρκία ξεκινούν στο δέλτα του Έβρου και καταλήγουν στο Καστελόριζο. Η οριοθέτηση της θαλάσσιας περιοχής γύρω από το Καστελόριζο δεν μπορεί να απομονωθεί από το Αιγαίο που τυπικώς σταματά στη Ρόδο. Το θαλάσσιο μέτωπο της Τουρκίας είναι συντριπτικό έναντι του απομονωμένου Καστελόριζου. Αντιθέτως, στο σύνολο των συνόρων Έβρου-Καστελόριζου υπάρχει ισορροπία. Εξ άλλου, με την ιταλοτουρκική συμφωνία του 1932 για τα (ιταλοκρατούμενα, τότε, Δωδεκάνησα) είχε γίνει αποδεκτή αυτή η ισορροπία με τη χάραξη γραμμής που ένωνε το Καστελόριζο με τη Ρόδο. Αυτό που δέχθηκαν οι Τούρκοι το 1932 δεν μπορεί να αγνοείται το 2010. Σημειώνεται ότι η θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου έχει ιδιαίτερη σημασία. Είναι το μοναδικό σημείο όπου ενώνεται η ελληνική με την κυπριακή υφαλοκρηπίδα.
Η ίδια συνολική αντίληψη των πραγμάτων πρέπει να υφίσταται και με την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ). Η ΑΟΖ δεν είναι πανάκεια, όπως εμφανίζεται τον τελευταίο καιρό.

Είναι, όμως, η σύγχρονη και περιβαλλοντικά ορθή μέθοδος οριοθετήσεως. Δεν είναι γνωστό εάν το Αιγαίο έχει (ή δεν έχει) εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα πετρελαίου. Σιγουρα, πάντως, ο πλούτος του Αιγαίου είναι το περιβάλλον του. Η μόλυνση και η υπεραλίευση δεν αντιμετωπίζονται μέσα από την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Μία οριοθέτηση δεν πρέπει να περιορίζεται στην υφαλοκρηπίδα δηλαδή στο βυθό και το υπέδαφος της θάλασσας. Πρέπει να περιλαμβάνει και την ΑΟΖ δηλαδή και την υφαλοκρηπίδα αλλά και τα θαλάσσια ύδατα υπεράνω αυτής.
Κατά παρόμοιο τρόπο, δεν μπορούμε να ξεχνούμε την τελική εικόνα. Το ισχυρό μας σημείο στο Αιγαίο είναι η αύξηση των χωρικών μας υδάτων. Από όσα έχουν γίνει γνωστά, φαίνεται ότι Ελλάδα και Τουρκία επανέρχονται στις συζητήσεις του 2003 για πλήρη αύξηση των χωρικών υδάτων σε ηπειρωτικές, κυρίως, περιοχές, και περιορισμένη ή μηδενική στα νησιά. Δεν μπορούμε να “συμβιβασθούμε” στο θέμα των χωρικών υδάτων και να αφήσουμε να εκκρεμεί η πληγή της αποστρατικοποιήσεως των νησιών του Αιγαίου ή πολύ περισσότερο οι “γκρίζες ζώνες”. Οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να κλείνει οριστικά όλες τις ελληνοτουρκικές διαφορές (πραγματικές ή τεχνητές) στο Αιγαίο.
Τέλος, φαίνεται ότι η διαπραγμάτευση προχωρά με ταχείς ρυθμούς. Έτσι τουλάχιστον μαθαίνουμε από διαρροές πληροφοριών στον τύπο. Τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής και ιδίως των σχέσεών μας με την Τουρκία δεν ενδιαφέρουν αποκλειστικώς τον Πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών. Πρέπει να συζητηθούν δημόσια. Εάν η κυβέρνηση κρίνει ότι δεν θέλει, σε αυτή τη φάση, να συζητήσει το θέμα στη Βουλή, ας προτιμήσει το υπουργικό συμβούλιο. Το τελευταίο έχει αναλώσει συνεδρίες του για να ακούσει εκπροσώπους ανεξάρτητων αρχών ή ΜΚΟ, έχει συζητήσει εκτενώς για την απαγόρευση του καπνίσματος στα αυτοκίνητα και για μέτρα στηρίξεως της μικρής και μεσαίας κινηματογραφικής παραγωγής. Καιρός να συζητήσει και για τα ελληνοτουρκικά.

Ο Άγγελος Μ. Συρίγος είναι Δικηγόρος – επ. καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτ. Πολιτικής
Έθνος της Κυριακής, 31 Οκτωβρίου 2010