Αποκαλύψεις από “ΤΑ ΝΕΑ” – απάντηση του ΥΠΕΞ

Μυστικό δίαυλο διαλόγου για το Αιγαίο -ανεξάρτητο από τις διερευνητικές επαφές- για τα αεροναυτικά θέµατα επιχείρησε να ανοίξει η Τουρκία τον περασµένο Ιούνιο, σύμφωνα με απόρρητο έγγραφο που δημοσιεύουν «ΤΑ ΝΕΑ». Η Άγκυρα πρότεινε µυστική διαπραγµάτευση για τη µείωση της έντασης στον αέρα και υπέβαλε προτάσεις που επιχειρούν να µετατρέψουν το Αιγαίο σε ουδέτερη ζώνη. Οι συνομιλίες «πάγωσαν» με εντολή του πρωθυπουργού Γ.Παπανδρέου. Ειδικότερα, οι προτάσεις της Άγκυρας δεν διαφέρουν από θέσεις που έχουν διατυπωθεί το 2006 και το 2009 και επιχειρούν να διαµορφώσουν καθεστώς συνδιαχείρισης στο Αιγαίο. Όπως αποκαλύπτουν «ΤΑ ΝΕΑ», ο Ταγίπ Ερντογάν κατά την επίσηµη επίσκεψή του στην Αθήνα (τον Μάιο) πρότεινε στον Γιώργο Παπανδρέου να υπάρξει παράλληλος δίαυλος διαλόγου για τη µείωση της έντασης και του κινδύνου πρόκλησης ατυχηµάτων στο Αιγαίο. Η πρόταση έγινε δεκτή από την ελληνική πλευρά και όπως προκύπτει από το σχετικό απόρρητο τηλεγράφηµα του ΥΠΕΞ στις 18 Ιουνίου, έναν µήνα µετά την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα, ο γενικός γραµµατέας του ΥΠΕΞ Ι. Αλέξιος Ζέππος και ο Τούρκος ΥΦΥΠΕΞ και επικεφαλής των διερευνητών επαφών από την τουρκική πλευρά Φεριντούν Σινιρλίογλου, συναντήθηκαν για πρώτη φορά στην Κωνσταντινούπολη µε ατζέντα τα αεροναυτιλιακά θέµατα στο Αιγαίο.

Η τουρκική πλευρά ζήτησε αντικείµενο των συζητήσεων να αποτελέσει η δέσµη µέτρων που είχε προτείνει τον Αύγουστο του 2009, ο «κώδικας συµπεριφοράς» που είχε προτείνει το 2006, καθώς και µέτρα πτητικής συµπεριφοράς που είχε αντιπροτείνει η ελληνική πλευρά το 2006 και για τα οποία ουδέποτε έλαβε απάντηση. Σε αυτά προστέθηκαν οι δύο προτάσεις που απηύθυνε δηµοσίως στην Αθήνα ο Τούρκος πρωθυπουργός και αφορούν στις άοπλες πτήσεις πάνω από το Αιγαίο και στην ανταλλαγή «daily flight schedules» (ηµερησίων σχεδίων πτήσης).

Μάλιστα, ο Φ. Σινιρλίογλου διευκρίνισε ότι στόχος πρέπει να είναι να βρεθούν πρακτικοί τρόποι να µειωθεί η ένταση στο Αιγαίο και όχι να αντιµετωπισθεί η ουσία των προβληµάτων. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, σύµφωνα µε το τηλεγράφηµα, «to turn the basketball into a volleyball game by putting a safety net in the middle» («να µετατραπεί ο αγώνας µπάσκετ σε αγώνα βόλεϊ, βάζοντας ένα δίχτυ ασφαλείας στη µέση»). Εµµέσως πλην σαφώς δηλαδή, σηµειώνουν διπλωµατικές πηγές, όποια και να είναι η τελική συµφωνία, να µη θίγει τις πάγιες θέσεις των δύο πλευρών.

Τα τρία βασικά σηµεία της τουρκικής πρότασης είναι τα εξής: α) να υπάρξει µυστική «συµφωνία κυρίων» για να εφαρµοστεί «κώδικας συµπεριφοράς» πέραν των 10 ναυτικών µιλίων, β) να αποφευχθούν οι τουρκικές υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά, εφόσον οι ελληνικές αναχαιτίσεις γίνονται µε λιγότερο επιθετικό τρόπο και γ) να µειωθούν οι τουρκικές παραβιάσεις εντός των 6-10 ναυτικών µιλίων, εφόσον µειωθούν και οι ελληνικές αναχαιτίσεις στον διεθνή εναέριο χώρο µακριά από τις ελληνικές ακτές.

Πρότειναν ακόµη να υπάρξει νέα συνάντηση -η οποία και έγινε στις 29 Ιουνίου στην Αθήνα-προκειµένου να συγκεντρωθούν οι προτάσεις που έχουν διατυπώσει και οι δύο πλευρές κατά καιρούς και να διαµορφωθεί µια κοινή βάση συζήτησης. Με το πρόσχηµα ότι τα εν λόγω ζητήµατα πρέπει να αντιµετωπισθούν άµεσα, ο Τούρκος ΥΦΥΠΕΞ πρότεινε να προχωρήσουν οι συνοµιλίες ανεξάρτητα από την πορεία των διερευνητικών επαφών και µάλιστα έθεσε ως πρόταση να ολοκληρωθούν στα τέλη του Σεπτεµβρίου.

Ωστόσο, οι συνοµιλίες «πάγωσαν» επ’ αόριστον µε εντολή του Γ.Παπανδρέου, καθώς εκτιµήθηκε ότι οι τουρκικές προτάσεις θίγουν κυριαρχικά δικαιώµατα και επιχειρούν να επιβάλουν καθεστώς συνδιαχείρισης στο Αιγαίο. Ως εκ τούτου, σύµφωνα µε πληροφορίες, τα αεροναυτιλιακά τελούν αυτήν τη στιγµή υπό καθεστώς ιδιότυπης εξαίρεσης από τις διερευνητικές επαφές.

Τι απαντά το ΥΠΕΞ

Το ΥΠΕΞ, απαντώντας στα όσα αναφέρουν ΤΑ ΝΕΑ, μέσω του εκπροσώπου του, τόνισε τα ακόλουθα:

Δεν υπάρχουν μυστικές διαπραγματεύσεις.

* Ως προς τη συνάντηση του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Εξωτερικών θα πρέπει να σας πω ότι όταν πραγματοποιήθηκε το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, μεταξύ των συμφωνιών που υπογράψαμε ήταν και μια συμφωνία για την καθιέρωση τακτικών διαβουλεύσεων στο επίπεδο των Γενικών Γραμματέων των δύο Υπουργείων.
* Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο έχουν γίνει συναντήσεις των δύο Γενικών Γραμματέων. Το αν η Τουρκία θα θέσει ή δεν θα θέσει τις γνωστές θέσεις που όλοι γνωρίζουμε, αυτό δεν είναι ένα ζήτημα, το οποίο έχει κάποιο λόγο η Ελλάδα να το αποφύγει ή να το φοβηθεί. Οι θέσεις μας είναι απολύτως ξεκάθαρες, τις ξέρει η Τουρκία, τις επαναλαμβάνουμε με κάθε ευκαιρία και ισχύουν στο ακέραιο.
* Εάν η Τουρκία κάποια στιγμή αποφασίσει ότι θα εφαρμόζει το Διεθνές Δίκαιο όπως οφείλει να κάνει, τότε είναι προφανές ότι θα σταματήσει και αυτή η ένταση που υπάρχει και αυτό φυσικά θα λειτουργήσει ευεργετικά και για το πλαίσιο των διμερών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.
* Πρέπει όμως να είναι σαφές ότι όσο υπάρχει αυτή η πρακτική και αυτή η συμπεριφορά δεν πρόκειται να υπάρξει εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και επίσης είναι σαφές ότι αυτή η συμπεριφορά θα έχει επιπτώσεις στην ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
* Όπως επίσης πρέπει να είναι σαφές ότι η επικοινωνιακή πολιτική της Τουρκίας δεν πρέπει να καταλήγει εφαρμοσμένη πολιτική στην Ελλάδα. Το γεγονός ότι ο Τούρκος Πρωθυπουργός ή οποιοσδήποτε άλλος Τούρκος αξιωματούχος θα επιλέξει να κάνει δηλώσεις, να κάνει αναφορές, να θέσει θέματα, δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα τα δέχεται, δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα υποχωρεί από τις θέσεις της και δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν προασπίζει τα συμφέροντά της όπως αυτά ορίζονται από το Διεθνές Δίκαιο .

Στη συνέχεια αναφερόμενος στον τρόπο διαρροής του εγγράφου και σχετικά με τις “μυστικές διαπραγματεύσεις”, υποστήριξε:

Εννοείται ότι θα γίνει έρευνα γι΄ αυτό, είναι αυτονόητο ότι θα γίνει έρευνα. Είναι απαράδεκτο αυτό που συνέβη, φανερώνει ότι κάποιοι άνθρωποι είναι σε θέση ευθύνης και δεν σέβονται αυτή τη θέση που έχουν και γι΄ αυτό το λόγο το θέμα θα διερευνηθεί σε βάθος και ελπίζω να βρεθεί αυτός που είναι υπεύθυνος. Από εκεί και πέρα όμως για να περάσουμε λίγο στην ουσία του ζητήματος. Θέτετε κάποια θέματα τα οποία ουσιαστικά τα παρουσιάζετε με ένα τρόπο που ακολουθεί συγκεκριμένα στερεότυπα που βλέπουμε τόσα χρόνια. Ούτε γίνεται κάποια μυστική διαπραγμάτευση. Θα ήθελα να πω ότι η λογική αυτή όπως και ο τίτλος του σημερινού δημοσιεύματος παραπέμπουν σε μια λογική στερεοτύπων που υπάρχουν περί μυστικών διαπραγματεύσεων, ουσιαστικά εκβιασμού της Τουρκία στον οποίο ακολουθεί η Ελλάδα.

Θα ήθελα να είμαι πολύ ξεκάθαρος. Αυτά τα πράγματα δεν υπάρχουν, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Έχουμε μια συγκεκριμένη κατάσταση, έχουμε ένα γείτονα, ο οποίος παραβιάζοντας το Διεθνές Δίκαιο δημιουργεί ένταση στην περιοχή μας. Θεωρούμε ότι αυτή η ένταση είναι ανεπίτρεπτη και ότι πρέπει να πάψει να υπάρχει και είμαστε διατεθειμένοι να διερευνήσουμε τρόπους, οι οποίοι θα επιτρέψουν να πάψει αυτή η συμπεριφορά. Ο πιο ασφαλής όπως σας είπα είναι η εφαρμογή του διεθνούς δικαίου και αυτό τον τρόπο πρέπει να ακολουθήσει η Τουρκία. Από εκεί και πέρα η Ελλάδα δεν έχει κανένα λόγο να φοβηθεί να κουβεντιάσει οτιδήποτε εφόσον θα υπάρχει απόλυτος σεβασμός στα κυριαρχικά δικαιώματα, στο Διεθνές Δίκαιο και στα συμφέροντα της χώρας μας και αυτό είναι αυτονόητο και ισχύει σε κάθε περίπτωση και δεν πρέπει να έχετε καμιά αμφιβολία γι΄ αυτό. Οπότε δεν υπάρχει κανένας λόγος να προσπαθούμε να δημιουργούμε εντυπώσεις.

Ως προς τη συνάντηση του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Εξωτερικών θα πρέπει να σας πω ότι όταν πραγματοποιήθηκε το Ανώτατο Συμβούλιο Σσυνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, μεταξύ των συμφωνιών που υπογράψαμε ήταν και μια συμφωνία για την καθιέρωση τακτικών διαβουλεύσεων στο επίπεδο των Γενικών Γραμματέων των δύο Υπουργείων. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο έχουν γίνει συναντήσεις των δύο Γενικών Γραμματέων. Το αν η Τουρκία θα θέσει ή δεν θα θέσει τις γνωστές θέσεις που όλοι γνωρίζουμε, αυτό δεν είναι ένα ζήτημα, το οποίο έχει κάποιο λόγο η Ελλάδα να το αποφύγει ή να το φοβηθεί. Οι θέσεις μας είναι απολύτως ξεκάθαρες, τις ξέρει η Τουρκία, τις επαναλαμβάνουμε με κάθε ευκαιρία και ισχύουν στο ακέραιο.

Εάν η Τουρκία κάποια στιγμή αποφασίσει ότι θα εφαρμόζει το Διεθνές Δίκαιο όπως οφείλει να κάνει, τότε είναι προφανές ότι θα σταματήσει και αυτή η ένταση που υπάρχει και αυτό φυσικά θα λειτουργήσει ευεργετικά και για το πλαίσιο των διμερών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Πρέπει όμως να είναι σαφές ότι όσο υπάρχει αυτή η πρακτική και αυτή η συμπεριφορά δεν πρόκειται να υπάρξει εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και επίσης είναι σαφές ότι αυτή η συμπεριφορά θα έχει επιπτώσεις στην ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.