Αλλάζουν «προβιά» οι λύκοι της Άγκυρας

Κίνηση με μεγάλο συμβολισμό χωρίς μεγάλη ουσία, μια ακόμα κίνηση όμως που δείχνει ότι η διαπραγμάτευση για το Αιγαίο έχει ξεκινήσει για τα καλά: Η Άγκυρα σχεδιάζει –σύμφωνα με τις διαρροές στον τουρκικό Τύπο– να άρει πια το casus belli, την απειλή πολέμου σε περίπτωση που η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια. Για την ακρίβεια, η επέκταση των χωρικών υδάτων δεν θα χαρακτηρίζεται «προέχουσα απειλή». Η κατά μια άλλη εκδοχή «πιθανότητα να προκαλέσει η Ελλάδα πόλεμο στο Αιγαίο και να απειλήσει στρατιωτικά την Τουρκία» θεωρείται πλέον «απειλή χαμηλής έντασης».


Το «πακέτο» είναι αμιγώς τουρκικό: μετά τις παραβιάσεις και τις προκλήσεις (αεροπορικές και ναυτικές) έρχονται και οι κινήσεις καλής θέλησης.
Το ερώτημα είναι: Με ποιο αντάλλαγμα η Άγκυρα θα προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση έπειτα από 15 χρόνια; Η πρόθεση της Τουρκίας έγινε γνωστή την ώρα που έχει ξεκινήσει de facto μια μεγάλη διαπραγμάτευση για ολόκληρη τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου για πετρέλαια και φυσικό αέριο, με την εμπλοκή της Αιγύπτου, του Λιβάνου, της Συρίας, της Λιβύης, της Ελλάδας, της Κύπρου, της Τουρκίας, του Ισραήλ και φυσικά των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προς το παρόν δείχνει απλώς να παρίσταται, αλλά θα εμπλακεί και αυτή, ενώ συμμετοχή (επιχειρηματικά) διεκδικεί και η Ρωσία. Επίσης, έγινε γνωστή την ώρα που η σύγκρουση Τουρκίας – Ισραήλ βρίσκεται σε σημείο βρασμού και ο Νετανιάχου κάνει βόλτες σε Σερβία, Σερβοβόσνιους, Ρουμανία, Βουλγαρία και Ελλάδα για τη σύναψη οικονομικής και στρατιωτικής συνεργασίας. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα όσα δημοσιεύτηκαν στον τουρκικό Τύπο το νέο Έγγραφο Εθνικής Ασφάλειας που σχεδιάζει η Τουρκία και είναι γνωστό ως το «Βιβλίο Κόκκινης Γραμμής» θεωρεί πλέον τις γειτονικές της χώρες, δηλαδή το Ιράν, την Ελλάδα, το Ιράκ και τη Ρωσία, συνεργάτες και όχι εχθρούς. Το προσχέδιο αναφέρει ότι πια τα 12 ναυτικά μίλια δεν είναι λόγος έναρξης πολέμου. Το σχέδιο αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του χρόνου και να ψηφιστεί από το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας της Τουρκίας το Δεκέμβριο του 2010. Η σύνταξη του τουρκικού «Βιβλίου Κόκκινης Γραμμής» ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 2010. Στο τελευταίο Έγγραφο, που είχε γραφεί το 2005 και ανανεώνεται κάθε πενταετία, αναφερόταν ότι η επέκταση από την Ελλάδα των χωρικών της υδάτων σε 12 ναυτικά μίλια θεωρείται αιτία πολέμου. Στη νέα γραφή, η επέκταση των χωρικών υδάτων από την Ελλάδα σε 12 μίλια δεν χαρακτηρίζεται ως προέχουσα απειλή, ενώ αντί γι’ αυτό υπογραμμίζεται η συνεργασία και αναφέρεται ότι με το Συμβούλιο Στρατηγικής Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου, που έχει ξεκινήσει με την Ελλάδα, στόχος είναι η ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών σε κάθε τομέα. Μένει, βεβαίως, να δούμε τη Βουλή της Τουρκίας να αίρει την απόφασή της του 1995 για το casus belli.


Η απόφαση για το casus belli

Η απειλή πολέμου ήταν η αντίδραση της Τουρκίας το 1994 στο δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια βάσει του νέου (τότε) Δικαίου της Θάλασσας. Το 1995 η απειλή επισημοποιήθηκε. Συμφώνα με τα πρακτικά της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης της 8ης Ιουνίου 1995 κατά την 121η συνεδρίασή της, επί πρωθυπουργίας Τανσού Τσιλέρ –κυβέρνηση συνασπισμού κομμάτων Ορθού Δρόμου (DYP – Τσιλέρ) και Σοσιαλδημοκρατικού Λαϊκού Κόμματος (SHP – Ερντάλ Ινονού)–, αποφασίστηκε:

«Η Ελλάδα, επωφελούμενη από κάποια άρθρα της Διεθνούς Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, εξέφρασε πρόσφατα [Σ.Σ.: Πιθανότατα στις 31/5/1995] την επιθυμία να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια. Αν αυτό πραγματοποιηθεί, η Ελλάδα θα θέσει υπό την κυριαρχία της το 72% της Θάλασσας του Αιγαίου. Μια τέτοια κατάσταση θα είχε ως αποτέλεσμα η πρόσβαση της Τουρκίας στις θάλασσες και τους ωκεανούς να γίνεται μέσω των ελληνικών χωρικών υδάτων, κάτι που δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει αποδεκτό. Η Τουρκία έχει ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο. Η Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση, αν και ελπίζει ότι η Ελλάδα δεν θα λάβει την απόφαση να διαταράξει την ισορροπία που έχει επιτευχθεί με τη Συνθήκη της Λωζάννης επεκτείνοντας τα χωρικά της ύδατα πέρα των 6 μιλίων, αποφασίζει, έναντι του ενδεχομένου και για να προασπίσει και να προστατεύσει τα ζωτικά συμφέροντα της χώρας μας, να παραχωρήσει στην κυβέρνηση της Τουρκικής Δημοκρατίας όλες τις αρμοδιότητες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που θα κριθούν απαραίτητες από στρατιωτικής απόψεως, καθώς και να γνωστοποιηθεί η κατάσταση αυτή με φιλικά αισθήματα στην ελληνική και τη διεθνή κοινή γνώμη». Αυτή η απόφαση πρέπει να ακυρωθεί ή να αλλάξει από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση αν η Άγκυρα θέλει να λέει πως άλλαξε τακτική.

Ο πανίσχυρος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ερντογάν και πρώην πρόεδρος της Βουλής Μπουλέντ Αρίντς έχει προσπαθήσει να υποβαθμίσει τη σημασία της απόφασης, ισχυριζόμενος ότι «δεν πρόκειται καν για απόφαση», κι αυτό γιατί «κάποιος είπε “να θέσουμε το κείμενο σε ψηφοφορία”, αλλά ο Καμέρ Γκεντς, αντιπρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης το 1995 (σήμερα ανεξάρτητος βουλευτής), δεν το έθεσε. Πρέπει να το ελέγξουμε. Είναι προφανές ότι αποτελεί εμπόδιο στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας». Ο Μπουλέντ Αρίντς είναι από τους υποστηρικτές της άρσης του casus belli, κάτι που υποστηρίζει και ο Νταβούτογλου. Τη σημασία της απειλής πολέμου είχε αμφισβητήσει το 1999 και ο αρχηγός του Ναυτικού στην υπόθεση των Ιμίων, ο ναύαρχος Ερκάγια.

Το αντάλλαγμα;

Η διαφαινόμενη πρόθεση για άρση του εμπολέμου είναι στη λογική της νέας πολιτικής της Αγκύρας όχι μόνο προς την Ελλάδα, αλλά συνολικότερα σε ό,τι αφορά την περιοχή. Η Άγκυρα θέλει να αναλάβει το ρόλο της σημαντικότερης χώρας της περιοχής, μιας μεγάλης δύναμης την οποία όλοι σέβονται και ακούν και η οποία δεν απειλεί τους γείτονές της. Αυτή είναι η πολιτική Νταβότουγλου. Όμως οι καλοκαιρινές βόλτες του «Τσεσμέ» και του «Πίρι Ρέις» στην ελληνική περιοχή δείχνουν ότι η Άγκυρα διεκδικεί μέρος του φυσικού πλούτου που δεν της ανήκει.

Το casus belli ήταν μια κίνηση που σήμερα δεν εξυπηρετεί στις νέες ισορροπίες. Αμφισβητεί το δικαίωμα της Ελλάδας να αμυνθεί – αυτή είναι η σημασία των χωρικών υδάτων. Βεβαίως ΚΑΙ βάσει των χωρικών υδάτων υπολογίζονται οικονομικά δικαιώματα στο βυθό και στην επιφάνεια της θάλασσας. Σήμερα η Τουρκία διεκδικεί μέρος πλούτου που δεν της ανήκει, τόσο στο Αιγαίο όσο και πέριξ της Κύπρου. Η προσοχή της είναι στραμμένη στο φυσικό αέριο. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι οι επισημάνσεις των Τούρκων πως η Ελλάδα όχι μόνο δεν είναι απειλητική, αλλά μάλλον προσανατολίζεται να επεκτείνει κατά περίπτωση τα δικαιώματά της. Ξέρει η Άγκυρα κάτι που ακόμα εδώ στην Ελλάδα δεν ξέρουμε;

m-epikaira.gr