Κρίσιμες εκλογές για τον Ερντογάν

Από τις κάλπες της επομένης Κυριακής για την τοπική αυτοδιοίκηση ο τούρκος πρωθυπουργός επιδιώκει να προκύψει σαφές μήνυμα επιδοκιμασίας των μεταρρυθμίσεων που προωθεί

Του ΑΛΚΗ ΚΟΥΡΚΟΥΛΑ
Ως «νέο γύρο» της αναμέτρησης των κατεστημένων δυνάμεων με τη νέα πολιτική πραγματικότητα την οποία ανέδειξε ο πρωθυπουργός κ. Ταγίπ Ερντογάν αντιμετωπίζουν δημοσκόποι, πολιτικοί και αναλυτές τις δημοτικές εκλογές που διοργανώνονται την ερχόμενη Κυριακή στην Τουρκία. Ολοι συμφωνούν ότιστις εκλογές αυτές δεν κρίνονται απλώς οι δημοτικές αρχές (που σε ορισμένες περιπτώσεις μεγάλων πόλεων, όπως σε Κωνσταντινούπολη, Αγκυρα, Σμύρνη και Αδανα, έχουν μεγάλες εξουσίες και τεράστιους προϋπολογισμούς δημόσιων έργων). Κρίνεται για μία ακόμη φορά η λαϊκή εντολή προς την κυβέρνηση του κ. Ερντογάν για την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που έχουν ξεκινήσει από το 2002.

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές, που ενθαρρύνονται με κάθε τρόπο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προσκρούουν στη συστηματική αντίδραση του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος CΗΡ της αντιπολίτευσης και άλλων δυνάμεων του συστήματος που υποστηρίζουν ότι η θέση και οι εξουσίες τους απειλούνται από τις μεταρρυθμίσεις.
▅ Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πάλι νίκη
Οι δημοσκοπήσεις προδικάζουν για μία ακόμη φορά πανηγυρική νίκη του κ. Ερντογάν. Η εντυπωσιακή επιμονή στην ανανέωση της λαϊκής εντολής για αλλαγές (τέταρτη φορά τα τελευταία τρία χρόνια) εξασφαλίζεται μέσα σε μια ιδιαίτερα αρνητική για την κυβέρνηση Ερντογάν συγκυρία. Η διεθνής οικονομική κρίση έχει γίνει ιδιαίτερα αισθητή στην Τουρκία, με κάθετη πτώση του ρυθμού ανάπτυξης, άνοδο της ανεργίας και μεγάλη υποτίμηση της τουρκικής λίρας.
Παρά τη βεβαιότητα της πολιτικής επιτυχίας της κυβέρνησης στις δημοτικές εκλογές, κανείς δεν είναι διατεθειμένος να προδικάσει ότι η νίκη αυτή θα εξασφαλίσει τη δυνατότητα των μεταρρυθμίσεων, έτσι όπως τις ανήγγειλε ο τούρκος πρωθυπουργός για πολλοστή φορά. Η αλλαγή του Συντάγματος, η κορυφαία πράξη της μεταρρύθμισης, έχει συζητηθεί εξαντλητικά και έχει συγκεντρώσει μια μεγάλη συναίνεση δυνάμεων που ξεπερνούν το κυβερνητικό στρατόπεδο. Η αντίσταση στην αλλαγή είναι ωστόσο ακόμη έντονη από την αντιπολίτευση του κ. Ντενίζ Μπαϊκάλ, η οποία διαμηνύει από τώρα ότι θα χρησιμοποιήσει όλες τις τεχνικές που της εξασφαλίζει το σημερινό Σύνταγμα (το Σύνταγμα του πραξικοπήματος Εβρέν) για να εμποδίσει τις αλλαγές. Ο κ. Μπαϊκάλ, ο οποίος ξέρει ότι το στρατόπεδο των αλλαγών εξασφαλίζει άνετες πλειοψηφίες στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, λέγεται ότι μελετά και πάλι την προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο για να εμποδίσει αυτές τις πλειοψηφίες να προχωρήσουν στην κωδικοποίηση ενός νέου Συντάγματος.
Από την ερμηνεία του αποτελέσματος των δημοτικών εκλογών θα εξαρτηθεί η πορεία που θα πάρουν οι μεταρρυθμίσεις, λένε οι περισσότεροι αναλυτές.

▅ Οι νέες συμμαχίες και ο στρατός
Το Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (ΑΚΡ), πέρα από τις ιστορικές επιδόσεις στη συγκέντρωση λαϊκής ψήφου που εξασφαλίζουν κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες οι οποίες ξεπερνούν τα συνήθη, εξασφαλίζει πλέον και τη συμμαχία άλλων σημαντικών πολιτικών δυνάμεων, ενώ είναι προφανές ότι έχει τουλάχιστον εξουδετερώσει την αντίσταση του Στρατού στην ιδέα της νέας πολιτικής εξουσίας. Αν, όπως όλα δείχνουν, το Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης επιβληθεί στις νοτιοανατολικές επαρχίες και ελέγξει τους μεγάλους δήμους των κουρδικών επαρχιών, θα έχει πετύχει στη στρατηγική του η οποία επιδιώκει να δώσει νέα νομιμότητα και δημοτικότητα στις λύσεις που θα δοθούν. Θα ενισχύσει ασφαλώς το κύρος του μεταξύ δυνάμεων όπως ο Στρατός, αφού θα βοηθήσει να δοθεί διέξοδος στο τέλμα της κουρδικής κρίσης που κατατρύχει την Τουρκία τα τελευταία 30 χρόνια.
Επιτυχία της κυβέρνησης θεωρείται και η υποχώρηση της αξιοπιστίας του φοβικού λόγου της αντιπολίτευσης που ήθελε να παρουσιάσει τον κ. Ερντογάν ως συνωμότη της ισλαμικής διείσδυσης! Στις μεγάλες πόλεις της Δυτικής Τουρκίας οι εκλογές στρέφονται γύρω από τοπικά ζητήματα και θέματα διαφθοράς στη διοίκηση. Στην ουσία δεν είναι παρά ένα πρόσχημα για το δημοψήφισμα που ζητεί ο πρωθυπουργός Ερντογάν.
Στον τομέα της επικοινωνίας το ΑΚΡ έχει ενισχύσει τη θέση του. Ο όμιλος Ντογάν, ο οποίος αποτελούσε ουσιαστικό μονοπώλιο στον τομέα της ενημέρωσης, έντυπης και ηλεκτρονικής, έχει πλέον σοβαρούς ανταγωνιστές. Κυρίως δεν έχει τη δυνατότητα να καθορίζει αυτός την πολιτική ατζέντα της Τουρκίας, όπως γίνονταν ως πρόσφατα. Ετσι, η προσπάθεια που έγινε παραμονή των δημοτικών εκλογών να εμφανιστεί η αντιδικία γύρω από τις φορολογικές υποχρεώσεις του ομίλου Ντογάν για τις εξαγορές μετοχών γερμανικών εταιρειών δεν μπόρεσε να καταγραφεί ως θέμα «ελευθερίας του Τύπου», όπως προσπάθησε επίμονα να επιβάλει το συγκρότημα Ντογάν.
▅ Στήριξη από ΜΜΕ
Εφημερίδες όπως η «Ζαμάν», η «Σαμπάχ» και η «Γενί Σαφάκ» έχουν οικονομική βιωσιμότητα και μεγάλες πλέον κυκλοφορίες, ενώ στον τηλεοπτικό χώρο υπάρχουν τώρα και μεγάλα κανάλια τα οποία δεν ανήκουν στο συγκρότημα Ντογάν. Η πρόσφατη προσπάθεια να εμφανιστεί η κυβέρνηση Ερντογάν ως «απειλή» για την ελευθερία του Τύπου είχε πολύ μικρότερη απήχηση, λένε στην Κωνσταντινούπολη αναλυτές της κοινής γνώμης οι οποίοι τη συγκρίνουν με προηγούμενες εκστρατείες εναντίον του κυβερνητικού κόμματος. Η εκλογή του προέδρου Αμπντουλάχ Γκιουλ έγινε εν μέσω μιας εκστρατείας που παρουσίαζε τον Στρατό στα πρόθυρα πραξικοπήματος. Ανάλογη εκστρατεία στήριζε την προσπάθεια να εμποδιστεί η εκλογή του κ. Γκιουλ από το Συνταγματικό Δικαστήριο, ενώ παράλληλη εκστρατεία παρουσίαζε το κυβερνητικό κόμμα ως «απειλή» για το «λαϊκό καθεστώς». (Οι διαδηλώσεις υπέρ του Ατατούρκ είχαν διοργανωθεί στο πλαίσιο μιας προσπάθειας να δημιουργηθεί αναταραχή και να επέμβει ο Στρατός. Αυτή η προσπάθεια αποκαλύφθηκε τώρα, με αφορμή την ανάκριση για το παρακρατικό δίκτυο Εργκενεκόν.)

Η Μέση Ανατολή και οι ΗΠΑ
OΙ ΜΕΓΑΛΕΣ κινήσεις που γίνονται στην εξωτερική πολιτική εξυπηρετούν άριστα και την εσωτερική στρατηγική της τουρκικής κυβέρνησης. Η ανάδειξη της Τουρκίας ως πρωταγωνιστικής δύναμης της Μέσης Ανατολής, η ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ιράκ, η εγκατάλειψη του φοβικού λόγου απέναντι στους Κούρδους του Βόρειου Ιράκ, οι επισκέψεις του Τζελάλ Ταλαμπανί στην Κωνσταντινούπολη και του προέδρου Γκιουλ στο Ιράκ ενισχύουν το κύρος και την αξιοπιστία του κυβερνητικού κόμματος στις κουρδικές επαρχίες, διευκολύνουν την ομαλότερη συνύπαρξη όλων των στοιχείων που συγκροτούν την Τουρκία και δεν οδηγούν στην εμφύλια σύγκρουση που παρήγαγαν ο φοβικός λόγος και η στρατιωτική λογική των συντηρητικών δυνάμεων οι οποίες ήλεγχαν την εξουσία ως το 2002. Ακόμη και η μεγάλη χειρονομία της αποδοκιμασίας της ισραηλινής εισβολής στη Γάζα έχει αυξήσει την επιρροή του ΑΚΡ και την καθολική αναγνώριση μεγάλων ηγετικών ικανοτήτων στον πρωθυπουργό Ερντογάν.
Η επίσκεψη της κυρίας Χίλαρι Κλίντον και η αναμενόμενη επίσκεψη Ομπάμα έδειξαν ότι η αμερικανική πολιτική δεν έχει καμία καχυποψία προς την τουρκική κυβέρνηση, όπως υποστήριζαν η αντιπολίτευση του κ. Μπαϊκάλ και τα ισραηλινά λόμπι στην Ουάσιγκτον. Αντιθέτως, η νέα αμερικανική διοίκηση βλέπει στην Τουρκία του κ. Ερντογάν μεγαλύτερες δυνατότητες και ευκαιρίες και κάτι που οδηγεί τη νέα πορεία στην αντιμετώπιση του προβλήματος της Μέσης Ανατολής.
ΒΗΜΑ