Από τον Κεμάλ στον Ερντογάν

Του Απόστολου Αποστολόπουλου
Η Τουρκία, με τον Ερντογάν, αναθεωρεί την εξωτερική πολιτική της. Το νέο στοιχείο είναι ότι απορρίπτει τον (σχετικό) απομονωτισμό του κεμαλιστών και ανοίγεται προς όλες τις δυνατές κατευθύνσεις, Ρωσία, Μ. Ανατολή, Ιράν, εμμένοντας ταυτόχρονα στον ευρωπαϊκό, φιλοδυτικό προσανατολισμό της. Αν η Ελλάδα δεν αντιδράσει έγκαιρα με αντίστοιχο σταθερό στρατηγικό σχέδιο, θα απομονωθεί. Με συνταρακτικές δυσμενείς επιπτώσεις στο Αιγαίο και στη Θράκη.

Ο Ερντογάν κάνει, στην πράξη, τα «δεύτερα εγκαίνια» της πολιτικής που χάραξε ο Τουργκούτ Οζάλ προ...εικοσαετίας, προβάλλοντας το νέο-οθωμανικό όραμα μιας Τουρκίας «από τη Βιέννη ως την Κίνα». Ο Οζάλ ήθελε το Ισλάμ αιχμή του δόρατος της τουρκικής διείσδυσης στον Καύκασο. Απέτυχε επειδή αντέδρασε η Ρωσία αλλά και οι Ένοπλες Δυνάμεις που δεν ήθελαν την αναβάθμιση του ισλαμικού παράγοντα. Τώρα, με τον ισλαμιστή Ερντογάν στο πηδάλιο, επήλθε, ως φαίνεται, συμβιβασμός με την ηγεσία των ΕΔ, με προϋπόθεση να ξεριζωθούν μερικά ζιζάνια, όπως η Εργκένεκον και ανώτατοι αξιωματικοί που κατηγορούνται ότι ήθελαν να απομακρύνουν την Τουρκία από τη Δύση. Η πολυμερής εξωτερική πολιτική τελεί υπό έλεγχο ως προς τον (φιλοδυτικό) προσανατολισμό της, τουλάχιστον προσώρας. Χαρακτηριστικά, ο ισλαμιστής Ερντογάν (σε αντίθεση με τον Οζάλ) δεν επικαλείται το Ισλάμ αλλά προβάλλει διεθνώς την ιδιότητά του ως ηγέτη ενός ισχυρού (κοσμικού) κράτους.
Η δεύτερη προϋπόθεση, στο εσωτερικό της χώρας, αυτής της εξωτερικής πολιτικής είναι οι παραχωρήσεις στους Κούρδους με στόχο να παραμείνουν αδρανείς εάν (ή όταν) τεθεί ζήτημα ίδρυσης ανεξάρτητου Κουρδικού κράτους-και διαμελισμού της Τουρκίας. Ελευθερίες έναντι Ανεξαρτησίας. Η αλληλεξάρτηση εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής είναι αισθητή στην Άγκυρα και απούσα στην Αθήνα.
Το παράθυρο ευκαιρίας για τη νέα τουρκική εξωτερική πολιτική άνοιξε η διεθνής κρίση και η σχετική αποδυνάμωση των ΗΠΑ. Η Τουρκία αξιοποιεί το κενό εξουσίας. Η Αμερική έχει αυτή τη στιγμή ανάγκη συμμάχων που να της προσφέρουν βοήθεια αντί να τη ζητούν, πχ τουρκικές διαμεσολαβήσεις στη Μ. Ανατολή. Και εδώ οι συστηματικές παρεμβάσεις της Τουρκίας συγκρίνονται με την ασυνέχεια και τις παλινδρομήσεις της Αθήνας. Ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Τουρκίας ενισχύεται διότι αποδεικνύει έμπρακτα το χρήσιμο ρόλο της ως γέφυρας ενώ μειώνεται αντίστοιχα το βάρος της Αθήνας ακόμα και στο Βαλκάνια ενόσω μένει ανοιχτή η πληγή του Σκοπιανού.
Αν ωστόσο η Τουρκία θελήσει να υπερβεί το ρόλο του μεσολαβητή θα προσκρούσει μοιραία και στον Καύκασο και στη Μ. Ανατολή στα υπέρτερα συμφέροντα της Ρωσίας και των ΗΠΑ. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ, Δευτέρα 9-03-09