ΤΟΥΡΚΙΑ – ΗΠΑ / ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Ο Cüneyt Ülsever σε άρθρο του στη Hürriyet με τίτλο «Οι σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας την περίοδο Ομπάμα» γράφει, μεταξύ άλλων, ότι η επίσκεψη Ομπάμα στην Τουρκία αποτελεί σημαντική ένδειξη ό-σον αφορά την πραγματοποίηση μιας νέας δοκιμαστικής προσέγγισης στις σχέσεις Τουρκίας – ΗΠΑ. Άλλωστε, κατά την προεκλογική του περίοδο, ο Ομπάμα είχε δηλώσει ότι, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του Μπους, ο οποίος ακολουθούσε μια μονόπλευρη εξωτερική πολιτική, εκείνος θα υιοθετούσε μια πο-λύπλευρη διπλωματική προσέγγιση.

Ο Ομπάμα, στη νέα αυτή περίοδο, θα προσπαθήσει να τείνει χείρα φιλίας σε χώρες, όπως το Ιράν και η Συρία, παρακολουθώντας παράλληλα με περισσότερο ρεαλισμό και την ύπαρξη οργανώσεων, τύπου Χαμάς, Χεζμπολλάχ και Ταλιμπάν.

Το όραμα του Ομπάμα θα μπορούσαμε να πούμε ότι προσβλέπει στη δημιουργία μιας Συρίας, η οποία θα έχει ελευθερωθεί από την επιρροή του Ιράν, ενός Ιράν, το οποίο θα έχει εγκαταλείψει την επιθυμία του να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα, αλλά και μιας Χεζμπολλάχ και Χαμάς, οι οποίες θα έχουν στρέψει την πλάτη τους στην τρομοκρατία.

Στην προσεγγιστική αυτή τάση κατά τη νέα περίοδο, η Τουρκία αποτελεί έναν θαυμάσιο διαμεσολαβητή λόγω τόσο κάποιων στοιχείων ιδεολογικής προσέγγισης, όσο και του οράματος του συμβούλου του Τούρκου Π/Θ, Davutoğlu. Η Τουρκία κατά την περίοδο Μπους είχε σταθεί δίπλα στο Ιράν, στη Συρία, στη Χαμάς και στη Χεζμπολλάχ, σε αντίθεση βέβαια με την πολιτική, την οποία ακολουθούσε ο τέως Α-μερικανός Πρόεδρος.

Όμως, εδώ και μερικές ημέρες, ορισμένα ΜΜΕ μέσα σε ένα κλίμα νίκης αναγγέλλουν την προσέγγιση αυτή ως ένα στρατηγικό συνεταιρισμό. Μήπως, όμως – καταλήγει ο αρθρογράφος – έχει να κάνει απλά με μια διαμεσολάβηση της Τουρκίας, την οποία άλλωστε επισημαίνω και εγώ; Αυτό θα το δείξει μόνο ο χρόνος.

****
Η Hürriyet φιλοξενεί άρθρο γνώμης του Mehmet Ali Birand με τίτλο «Οι ΗΠΑ θέλουν να κουμαντά-ρουν τον Ερντογάν…», στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρονται και τα εξής:

// Και την επίσκεψη Κλίντον παρακολούθησα και με την ίδια συνομίλησα, όπως συνομίλησα και με αυτούς, οι οποίοι διαμορφώνουν τις σχέσεις με την Τουρκία. Εάν όλα αυτά τα βάλουμε μαζί, θα έχουμε μπροστά μας τη γενική προσέγγιση της κυβέρνησης Ομπάμα. Οι ΗΠΑ ετοιμάζονται για μια σημαντική αλλαγή, ετοιμάζονται να ακολουθήσουν μια πολύπλοκη πολιτική.

Σκοπός τους είναι να μην εξοργίσουν τον Ερντογάν, να μην τον θέσουν αντιμέτωπό τους, αλλά και να κρατήσουν την Τουρκία στο δυτικό κόσμο.

Από τη δική μας άποψη, το πλέον σημαντικό σημείο είναι ότι η Κλίντον γνωρίζει την Τουρκία και δίνει σημασία στη συνεργασία της. Εάν ανατρέξουμε στο παρελθόν και ιδίως στις αρχές του 2008, θα δούμε ότι η κυβέρνηση του ΑΚΡ με την πολιτική της έδινε την εντύπωση ότι η Τουρκία σιγά – σιγά απομακρύ-νεται από τη Δύση. Τόσο στην Ουάσινγκτον, όσο και στις διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, τον Ερ-ντογάν τον αξιολογούσαν εντελώς διαφορετικά.

Όλοι έγραφαν και έλεγαν για τον «αέρα που απέπνεε η Τουρκία», όσον αφορά την «απομάκρυνσή της από το δυτικό λιμάνι». Σε μια τέτοια ακριβώς στιγμή ήρθε και η Κλίντον στην Τουρκία. Όλες οι δηλώσεις ήταν προς αυτή την κατεύθυνση: Να κερδίσει τις καρδιές της τουρκικής κοινής γνώμης, να ισορροπήσει τα αντιαμερικανικά αισθήματα και να δώσει την αίσθηση της έναρξης μιας νέας αρχής.

Κάνοντας όλα αυτά, σκοπός των ΗΠΑ είναι να κουμαντάρουν και τον Ερντογάν, να μην έχουν προστρι-βές μαζί του, να μην προσκρούσουν επάνω του και να πραγματοποιήσουν μαζί του τους λεπτούς χειρι-σμούς των σχέσεων με τις διάφορες χώρες.

Τι έκανε, λοιπόν, η Κλίντον; Δεν τον επέκρινε καθόλου. Απεναντίας, είπε ότι τον γνωρίζει από παλιά και ότι είναι ένας επιτυχημένος πολιτικός, ότι συνεχίζεται ο ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή, ότι δεν πρό-κειται να υπάρξουν προβλήματα, στο βαθμό βέβαια που [η Τουρκία] υποστηρίζει τη γενική προσέγγιση της Αμερικής. Ξεκαθάρισε, επίσης, ότι οι στενές σχέσεις με τη Χαμάς και το Ιράν, αλλά και η ένταση, η οποία υπάρχει με το Ισραήλ, δεν δημιουργούν ανησυχίες.

Όσον αφορά το Αρμενικό, τουλάχιστον για φέτος, δεν θα υπάρξει κάποια εξέλιξη, η οποία θα προκαλέσει ανησυχία στην Τουρκία. Για τα θέματα του Ιράκ και του ΡΚΚ ανέφερε ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε μια προ-σέγγιση και συμφωνία με την Τουρκία. Όμως, δεν έκρυψε και το αίτημα για την αποστολή, εκ μέρους της Τουρκίας, μεγαλύτερης στρατιωτικής δύναμης στο Αφγανιστάν.

Δηλαδή, έθεσε επί τάπητος την προσέγγιση του πάρε – δώσε, έδειξε στην Τουρκία το καρότο, διευκρινί-ζοντας παράλληλα ποιο θα ήταν το αντίκρισμα σε αντίθετη περίπτωση. Μπορούμε να πούμε ότι ο άνε-μος πνέει προς την πλευρά της Τουρκίας και ότι από αυτό θα επωφεληθεί και ο Ερντογάν, αρκεί όμως να μην ξεπεράσει κάποιες γραμμές όσον αφορά τα θέματα της δημοκρατίας, της ελευθερίας του Τύπου, του κοσμικού χαρακτήρα και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων… //

*****
Η Milliyet καταχωρεί άρθρο γνώμης του επικεφαλής της εφημερίδας στην Άγκυρα Fikret Bila με τίτλο «Ποιες είναι οι προσδοκίες της Άγκυρας από τον Ομπάμα;», στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής:

// Οι δηλώσεις, οι οποίες έγιναν μετά τις επαφές Κλίντον, έδειξαν ότι η Ουάσινγκτον και η Άγκυρα προσέγγισαν σε μια κοινή γραμμή. Μια άλλη πραγματικότητα είναι ότι νέα αμερικανική διοίκηση, σε αντί-θεση με την προηγούμενη του Μπους, δίνει σημασία στο ρόλο, τον οποίο διαδραματίζει η Τουρκία στην περιοχή μας.

[…] Οι προσδοκίες της Άγκυρας:
Ποιες είναι οι προσδοκίες της Άγκυρας από τη διοίκηση Ομπάμα; Εάν εξετάσουμε τις δηλώσεις που έγι-ναν μετά τις επαφές που πραγματοποίησε η Κλίντον με τον ΥΠΕΞ Μπαμπατζάν, τον Π/Θ Ερντογάν και τον Πρόεδρο Γκιουλ, μπορούμε να καταλήξουμε στα ακόλουθα:

1- Ο Ομπάμα δημιούργησε μεγάλες προσδοκίες σε όλο τον κόσμο. Παράλληλα, σε τομείς με πρώτους την οικονομική κρίση, αλλά και την προσέγγιση των θεμάτων όχι με στρατιωτική ισχύ, αλλά με διπλωματικό διάλογο, ζητεί την άρση των εντάσεων.
2- Απομακρύνεται από μια προσέγγιση, η οποία θέλει τις ισλαμικές χώρες να θεωρούνται ως η πηγή της τρομοκρατίας.
3- Επιθυμεί μια δίκαιη και ισότιμη προσέγγιση τόσο με την Παλαιστίνη όσο και με το Ισραήλ.
4- Επιθυμεί την ενθάρρυνση της Συρίας ώστε η χώρα αυτή να αναπτύξει τις σχέσεις της με τη Δύση.
5- Επιθυμεί τη συνέχιση του διαλόγου μεταξύ Συρίας και Ισραήλ.
6- Επιθυμεί την επίλυση των προβλημάτων με το Ιράν, μέσω ενός διαλόγου.
7- Μετά την απαγκίστρωση των ΗΠΑ από το Ιράκ, επιθυμεί να διαφυλαχθεί, με τη λήψη των κα-τάλληλων μέτρων, η εδαφική ακεραιότητα της χώρας αυτής, η πολιτική της ενότητα, αλλά και η σταθερότητά της.

Στο πλαίσιο αυτό, επιθυμεί να αξιολογηθούν οι απόψεις, οι εισηγήσεις, αλλά και οι εμπειρίες της Τουρκί-ας… //

*****
Ο Çağrı Erhan σε άρθρο του στην Türkiye με τίτλο «Ξεπροβοδίσαμε την Κλίντον, έρχεται ο Ομπά-μα» γράφει μεταξύ άλλων τα εξής:

// Ασφαλώς και έχει μεγάλη σημασία η άφιξη του Ομπάμα στην Τουρκία, τον προσεχή μήνα. Στις συνομιλίες αναμένεται να συζητηθούν θέματα, όπως του Ιράκ, του Ιράν, της αρμενικής γενοκτονίας, των ενεργειακών πηγών της Μέσης Ανατολής κ.τ.λ.

Στις συζητήσεις, που πρόκειται να πραγματοποιηθούν, θα συζητηθούν και τα εξής θέματα:

- Το σχέδιο απαγκίστρωσης από το Ιράκ: Θα αποφασισθεί εάν κατά το στάδιο απαγκίστρωσης θα χρη-σιμοποιηθούν τόσο η Βάση του Ιντζιρλίκ, όσο και τα λιμάνια της Τουρκίας. Οι ΗΠΑ, οι οποίες δεν είχαν καταφέρει να μπουν στο Ιράκ από την Τουρκία κατά το στάδιο της κατάληψής του, τώρα θα ζητήσουν η απαγκίστρωσή τους να γίνει μέσω Τουρκίας.

- Παράλληλα, όμως, η Τουρκία θέλει να στείλει κάποια μηνύματα προς τον Μπαρζανί, ο οποίος ή θα πρέπει να λάβει μέτρα εναντίον του ΡΚΚ και να συνεργασθεί μαζί της ή θα οδηγηθεί στην απομόνωση. Η Τουρκία θα στείλει τα μηνύματα αυτά μέσω των ΗΠΑ.

- Το ψήφισμα για την αρμενική γενοκτονία θα επιφέρει ζημίες και ενδέχεται να διαταράξει τις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας. Υπάρχουν ακόμη και οι προσδοκίες των ΗΠΑ από την Τουρκία, δηλαδή η συμβολή της Τουρκίας στις σχέσεις των ΗΠΑ με τον ισλαμικό κόσμο, ώστε να επωφεληθούν από τις διπλωματικές εμπειρίες της με τη Χαμάς, το Ιράν και το Πακιστάν… //

****
Στην Taraf καταχωρείται άρθρο γνώμης του Temel İşkit με τίτλο «Με τη νέα Αμερική νέα περίοδος», στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής:

// Από ό,τι φαίνεται, για την επίσκεψη Κλίντον θα χυθεί ακόμη πολύ μελάνι και θα γραφούν πολλά. Το βέβαιο είναι ότι η επίσκεψη αυτή πέρασε θετικά και πέραν των αναμενομένων.

Τόσο οι δηλώσεις των δύο ΥΠΕΞ, όσο και το κοινό ανακοινωθέν, σηματοδότησαν τη σοβαρή προσέγγιση μεταξύ των δύο χωρών, αλλά και την αξιολόγηση των κοινών συμφερόντων μέσω της συνεργασίας.

Τώρα αυτό, το οποίο είναι σημαντικό, είναι εάν η βούληση Ομπάμα να προσδιορίζει την Τουρκία «ως έναν στρατηγικό εταίρο στραμμένο προς τη Δύση και τη δημοκρατία», θα ανοίξει παράλληλα και το δρόμο για να υπάρξει κάποια αλλαγή όσον αφορά τη στενή θεώρησή μας από το εξωτερικό.

Το κατά πόσο θα επηρεάσουν την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, αλλά και ποιο ρόλο θα διαδραματίσουν κατά το στάδιο του εκδημοκρατισμού της Τουρκίας, οι αναφορές Ομπάμα περί δημοκρατικών αξιών, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περί «ηθικών» αξιών, επαφίεται στην κυβέρνηση και στο πώς θα αξιολογήσει τις σχέσεις της με την Δύση, εξαλείφοντας παράλληλα και τις όποιες αμφιβολίες υπάρχουν. Επαφίεται, επίσης, στην κυβέρνηση και το πώς θα αξιολογήσει τα ανοίγματα των ΗΠΑ.

Και όλα αυτά, χωρίς να ξεχνάμε ότι πρέπει να πραγματοποιηθούν θαρραλέα βήματα και όσον αφορά το θέμα των μεταρρυθμίσεων για την Ε.Ε… //

****
Η Zaman φιλοξενεί άρθρο γνώμης του Mümtazer Türköne με τίτλο «Μια νέα Μέση Ανατολή κοινής αρχιτεκτονικής Τουρκίας – Αμερικής», στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής:

// Αυτό δεν είναι μια κινηματογραφική ταινία, αλλά ένα νέο σχέδιο διεθνούς αρχιτεκτονικής. Από πλευράς ΗΠΑ, είναι μια απόπειρα για τη νέα διευθέτηση όχι μόνο της Μέσης Ανατολής, αλλά όλου του κόσμου. Όσον αφορά δε την Τουρκία, είναι μια ευκαιρία για να τοποθετήσει τον εαυτό της μεταξύ των πρωταγωνιστών, στο αρχιτεκτονικό σχέδιο του νέου κόσμου.

Ο Ομπάμα στη νέα πολιτική ειρήνης και ασφάλειας που θέλει να χαράξει, έχει ανάγκη και την Τουρκία. Την τιμητική αυτή θέση της Τουρκίας πρέπει να την συνεκτιμήσουμε με τη στάση μας στο Νταβός.

Το κέντρο του νέου σχεδιασμού της Μέσης Ανατολής, αλλά και το μέρος, όπου θα αρχίσει η εφαρμογή του, είναι η Τουρκία. Η Τουρκία οφείλει τη θέση αυτή στην πρωτοπορία των ηθικών αξιών, που ακολουθεί τα τελευταία χρόνια στην περιοχή της. Προκειμένου δε να συνεχίσει να διαδραματίζει τον ίδιο ρόλο, πρέπει να εξασφαλίσει και την ηθική ανωτερότητά της. Πρέπει, δηλαδή, να διατηρήσει την ταυτότητα μιας δίκαιης και ασφαλούς εξουσίας.

Το κέρδος όλων των παραγόντων της περιοχής, αλλά και των ΗΠΑ, εξαρτάται από το κατά πόσο η Τουρκία θα μπορέσει να διατηρήσει αυτή την ανωτερότητά της. Όμως, ένα είναι σημαντικό: Η Τουρκία είναι εκείνη που έφερε τις ΗΠΑ στο σημερινό σημείο... //