Ιδανική ευκαιρία για την Τουρκία να αρπάξει γη από ένα Ιράκ που διαλύεται

Ζήτημα ημερών θεωρείται η έγκριση από την τουρκική Εθνοσυνέλευση απόφασης που θα επιτρέπει στην κυβέρνηση Ερντογάν να διατάξει ανά πάσα στιγμή την εισβολή των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στο κουρδικό Βόρειο Ιράκ. Η απόφαση της Βουλής θα ληφθεί ενδεχομένως και μέσα στην τρέχουσα εβδομάδα. Το ερώτημα, όμως, είναι άλλο, πιο ουσιαστικό: Θα εισβάλει όντως η Αγκυρα στο Ιράκ;
Η λογική απάντηση είναι, κατ αρχάς, αρνητική. Το ιρακινό Κουρδιστάν είναι η μοναδική περιοχή του υπόδουλου Ιράκ όπου λαός και ηγεσία υποστηρίζουν ψυχή τε και σώματι τους Αμερικανούς κατακτητές, αφού χάρη στην υποδούλωση του Ιράκ από την Ουάσιγκτον οι Κούρδοι του Ιράκ κατέκτησαν πλήρη αυτονομία, η οποία στην πράξη ελάχιστα διαφέρει από την ανεξαρτησία.

Ενδεχόμενη εισβολή μεγάλης κλίμακας των Τούρκων είναι βέβαιο πως θα αποσταθεροποιούσε το ιρακινό Κουρδιστάν με απρόβλεπτες συνέπειες, οπωσδήποτε πάντως πολύ αρνητικές για τον αμερικανικό έλεγχο του Ιράκ.
Αν σταματήσει κανείς την ανάλυσή του εδώ, ευνόητο είναι να εκτιμήσει ότι ο Λευκός Οίκος αποκλείεται να επιτρέψει στην Αγκυρα να πραγματοποιήσει εισβολή. Τα πράγματα είναι πιο σύνθετα, όμως, αν αρχίσει κανείς να συνυπολογίζει και τι διακυβεύεται από τουρκικής πλευράς.
Κατ αρχάς, είναι πρόδηλο ότι η σταδιακή παγίωση του καθεστώτος ημιανεξαρτησίας στο ιρακινό Κουρδιστάν έχει οδηγήσει σε σοβαρότατη αναζωπύρωση της δράσης των ανταρτών του ΡΚΚ στο έδαφος του τουρκικού Κουρδιστάν. Από τη μία, είναι η ανύψωση του ηθικού και της μαχητικότητας όλων των Κούρδων, οπουδήποτε και αν ζουν, εξαιτίας του γεγονότος ότι ένα τμήμα της εθνικής εστίας τους είναι πλέον σχεδόν ανεξάρτητο. Από την άλλη, οι Κούρδοι αντάρτες που δρουν στην Τουρκία μπορούν τώρα πολύ πιο εύκολα να βρίσκουν καταφύγιο αλλά και πολεμοφόδια στο ιρακινό Κουρδιστάν. Είναι αντικειμενικά βάσιμος, λοιπόν, ο φόβος της Αγκυρας ότι η ύπαρξη του ιρακινού Κουρδιστάν συνιστά μόνιμο παράγοντα αποσταθεροποίησης των κουρδικών περιοχών της Τουρκίας, άρα απειλή ακόμη και ενδεχόμενης απόσπασης κάποιων από αυτές στο μέλλον από την τουρκική επικράτεια.
Η μετά βίας συγκρατούμενη επιθετικότητα της Αγκυρας δεν έχει, όμως, μόνο αμυντικό χαρακτήρα. Εδώ και έναν αιώνα η Τουρκία επιβουλεύεται τα πετρέλαια των κουρδικών περιοχών. Αν αναλάμβανε κάποια στιγμή τους πολιτικούς κινδύνους μιας σοβαρής ρήξης με τις ΗΠΑ που θα συνεπαγόταν η εισβολή στο Βόρειο Ιράκ, η Αγκυρα δεν θα περιοριζόταν στην αντιμετώπιση των απειλών για την εδαφική της ακεραιότητα. Η ιδέα να αποκτήσει μόνιμες στρατιωτικές βάσεις στο ιρακινό Κουρδιστάν και να εγγράψει υποθήκες για κατάληψη και πετρελαιοφόρων εδαφών, αν κάποτε το επιτρέψουν οι περιστάσεις, θα αποτελούσε τον απώτερο στόχο της τουρκικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Ούτως ή άλλως, αμερικανικές κυρίως και άλλες δυτικές πετρελαϊκές εταιρείες θα καλούσε η Αγκυρα να εκμεταλλευτούν αυτά τα πετρέλαια από κοινού με την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία, άρα οι Αμερικανοί δεν θα είχαν και καμιά θεμελιώδη αντίρρηση, πέρα από τις φυσιολογικές αρχικές αντιδράσεις τους στον τομέα αυτόν! Φίλη τους είναι η Τουρκία, δεν είναι εχθρός τους.
Στον πολιτικό τομέα, η κατάσταση είναι πιο δύσκολη, καθώς τα αμερικανικά και τα τουρκικά συμφέροντα είναι όντως διαμετρικά αντίθετα στο Κουρδικό. Η Ουάσιγκτον επιθυμεί οπωσδήποτε τη συνέχιση της ύπαρξης του υποτελούς σ' αυτήν και πλούσιου σε πετρέλαια ιρακινού Κουρδιστάν, η Άγκυρα θέλει να το εξαλείψει ως κρατική οντότητα. Ο συμβιβασμός θα μπορούσε να βρεθεί ίσως σε μια φόρμουλα συγκυριαρχίας, όπου το ιρακινό Κουρδιστάν θα περνούσε υπό τον ουσιαστικό στρατιωτικό έλεγχο της Τουρκίας, ώστε να είναι ακίνδυνο για την εθνική της ακεραιότητα. Σε αντάλλαγμα η Αγκυρα θα γινόταν πολύ πιο συνεργάσιμη με την Ουάσιγκτον - ιδίως αν οι Τούρκοι άρπαζαν και αυτοί κάτι από τη λεία των πετρελαίων.
Οι συνθήκες υλοποίησης, πάντως, αυτών των βλέψεων της Τουρκίας στο Ιράκ είναι σήμερα ευνοϊκότερες παρά ποτέ, εδώ και έναν αιώνα, καθώς η χώρα διαμελίζεται και όλοι αρπάζουν κάτι. Ας μην παίρνουμε όρκο, λοιπόν, ότι η Αγκυρα θα αποφύγει να εκμεταλλευτεί αυτή τη μοναδική ευκαιρία.
ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΙΣΒΟΛΗΣ: Άραβες και Ιράν υπέρ Αγκυρας!
Η Τουρκία έχει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα σε αυτή τη συγκυρία. Το Ιράν και η Συρία έχουν κουρδικούς πληθυσμούς στα εδάφη τους, άρα θα είχαν έμμεσο κέρδος από ενδεχόμενη τουρκική εισβολή στο ιρακινό Κουρδιστάν. Επιπλέον, καθώς οι Αμερικανοί χρησιμοποιούν τους Κούρδους του Ιράκ ως πολιορκητικό κλοιό για τον διαμελισμό της χώρας, όλοι οι Αραβες θα ήταν καταρχήν υπέρ μιας τουρκικής εισβολής, ώστε να αποσταθεροποιηθεί το κουρδικό κράτος και να δοθεί η δυνατότητα στους Ιρακινούς Αραβες να ανακαταλάβουν τις περιοχές αυτές, ιδίως τη Μοσούλη. Από πλευράς τοπικών παραγόντων, οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για την Άγκυρα.
Γιώργος Δελαστίκ