Η Τουρκία, ο ισλαμικός κόσμος και το ένταλμα σύλληψης κατά του Αλ Μπασίρ

Η επιθυμία της Τουρκίας να αναπτύξει στενότερους δεσμούς με τον ισλαμικό κόσμο δεν είναι πρόσφατη. Κορυφώθηκε, όμως, πριν από λίγο καιρό, με τη σαφή τοποθέτηση της κυβέρνησης ΑΚΡ υπέρ των Παλαιστινίων, ιδιαιτέρως της Χαμάς, στη Γάζα.
Η πολιτική προσέγγισης με τον ισλαμικό κόσμο που ακολουθεί η Άγκυρα, επιβεβαιώνεται και με τη στάση της στο θέμα που προέκυψε με το ένταλμα σύλληψης κατά του Προέδρου του Σουδάν, Ομάρ αλ Μπασίρ, που εκδόθηκε από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) στις αρχές του μήνα.

Παρά την υποστήριξη που παρείχε η Ουάσινγκτον, το Παρίσι και το Λονδίνο στο ΔΠΔ για τη σύλληψη του προέδρου του Σουδάν, Αλ Μπασίρ, ο οποίος κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στο Νταρφούρ, η Τουρκία συντάχθηκε με τις ισλαμικές χώρες, τη Ρωσία και κυρίως την Κίνα. Συγκεκριμένα, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Αλί Μπαμπατζάν, λίγο πριν από την επίσκεψη της Χίλαρι Κλίντον στην Άγκυρα, δήλωνε τη δυσαρέσκεια της χώρας του για το εκδοθέν ένταλμα σύλληψης κατά του Αλ Μπασίρ και μελετούσε σχέδια υποστήριξής του. Το γεγονός αυτό όμως αναδεικνύει μια αντίθεση που κάνει να αναρωτιέται κανείς: Σε τι οφείλεται η αλλαγή στην τουρκική στάση, όπως εκφράστηκε αυτή στο Νταβός για την τύχη των αμάχων στη Γάζα, αναφορικά με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;
Η ισλαμική κυβέρνηση της Τουρκίας, στο πλαίσιο της αφρικανικής πολιτικής που ακολουθεί τα τελευταία χρόνια, έχει αναπτύξει στενές σχέσεις με την ισλαμική ηγεσία του Σουδάν. Ο καταζητούμενος με ένταλμα σύλληψης Αλ Μπασίρ είχε πραγματοποιήσει μάλιστα επίσημη επίσκεψη στην Άγκυρα τον Ιανουάριο του 2008, ανταποδίδοντας εκείνο του τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το 2005. Παρατηρήθηκε δε μια έντονη κινητικότητα ανάμεσα στις δύο χώρες στα μέσα Φεβρουαρίου, όταν ο σουδανός αντιπρόεδρος επισκέφτηκε την Άγκυρα για συνομιλίες. Οι επικριτές της τουρκικής στάσης αναφέρουν ότι πίσω από την πολιτική στήριξη που παρέχει ο Ερντογάν στον Αλ Μπασίρ κρύβονται συμβόλαια εκμετάλλευσης πετρελαϊκών πηγών στο νότιο Σουδάν. Ας σημειωθεί ότι το κυρίαρχο στοιχείο στην περιοχή αυτή είναι οι χριστιανοί και οι ανιμιστές μαύροι που ζητούν την αυτονομία τους από τον βορρά, και οι οποίοι έπεσαν θύματα των διωγμών και των επιθέσεων που εξαπέλυσαν οι αραβόφωνοι “σύμμαχοι” του Χαρτούμ.
Η στάση των Δυτικών πάντως δεν φαίνεται να είναι ικανή να αποτρέψει την Άγκυρα από το να ενισχύσει τουλάχιστον έμμεσα το Σουδάν στο πλαίσιο ορισμένων διεθνών οργανισμών, όπως ο Οργανισμός Ισλαμικής Διάσκεψης (ΟΙΔ). Αξίζει να ειπωθεί ότι η Ισλαμική Διάσκεψη κατέχει ξεχωριστό μέρος στην πολιτική της Τουρκίας στον ισλαμικό κόσμο. Υπενθυμίζουμε ότι η Άγκυρα έχει κατορθώσει να εκλέξει στη θέση του γενικού γραμματέα της Διάσκεψης τον υποψήφιό της, Εκμελεντίν Ιχσάνογλου, το 2004. Στη διάσκεψη οφείλεται κατά πολύ και η πρόσφατη εκλογή της Τουρκίας σε μη μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Παρότι, λοιπόν, δεν μπόρεσε η Άγκυρα να δραστηριοποιηθεί επαρκώς υπέρ του Σουδάν στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας εξαιτίας των δυσμενών συσχετισμών, ο γενικός γραμματέας της Ισλαμικής Διάσκεψης επιδόθηκε σε σημαντική διπλωματική δράση στη Μέση Ανατολή. Στις συναντήσεις που είχε με ηγέτες του ισλαμικού και αραβικού κόσμου στην Τεχεράνη, το Κάιρο και αλλού δεν παρέλειψε να αναφερθεί στο θέμα καταδικάζοντας τη “μεροληπτική” στάση της Δύσης και απορρίπτοντας το ένταλμα του ΔΠΔ! Επισκέφτηκε ακόμη αυτοπροσώπως τον σουδανό πρόεδρο στο Χαρτούμ για να του εκφράσει τα μηνύματα συμπαράστασης του ισλαμικού κόσμου!
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το ισλαμικό στοιχείο, κατά κοινή ομολογία, καθορίζει σε σημαντικό βαθμό τις οικονομικές, πολιτικές και άλλες σχέσεις της Τουρκίας με τα έθνη ακόμη και της Αφρικής. Άλλωστε, αυτός είναι ο παράγοντας που κάνει την Άγκυρα, ενώ υπεραμύνεται τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Γάζα, να αδιαφορεί για την τύχη των χριστιανικών και άλλων πληθυσμών που δέχτηκαν επίθεση από τους μουσουλμάνους στο Νταρφούρ. Η διεθνής κοινότητα και κυρίως οι ΗΠΑ, που με την ενίσχυση που παρέχει στην Άγκυρα επικροτεί ουσιαστικά την τουρκική πολιτική αποστροφής των αρχών και αξιών του δυτικού κόσμου, οφείλει να την πείσει ότι είναι προς συμφέρον της να προσχωρήσει στη Σύμβαση της Ρώμης (ΔΠΔ). Κάτι τέτοιο θα αναγκάσει την Τουρκία να ακολουθήσει υπεύθυνες πολιτικές μπροστά στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και να αναθεωρήσει, ίσως κάποτε, την πολιτική άρνησης των εγκλημάτων που βαραίνουν την ίδια και την προκάτοχό της.
K. Βοσπορίτης, ο νεώτερος