Έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις θρησκευτικές και ρατσιστικές διακρίσεις στην Τουρκία

Την ανησυχία της για τις συνεχιζόμενες διακρίσεις σε βάρος μη τουρκικών και μη μουσουλμανικών μειονοτήτων στην Τουρκία εξέφρασε με έκθεσή της ανεξάρτητη επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης (CoE). Η εν λόγω έκθεση επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά την ανάγκη για ριζική μεταρρύθμιση της τουρκικής νομοθεσίας.

Την έκθεσή της για τη στάση που τηρεί το τουρκικό κράτος σε βάρος των αλλόθρησκων και αλλοεθνών πολιτών και μεταναστών, ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα η Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων και των Διακρίσεων (ECRI) του Συμβουλίου της Ευρώπης. Σε πολυσέλιδη έκθεσή της η επιτροπή επισήμανε τους τομείς στους οποίους σημειώθηκε πρόοδος, εντόπισε τα κακώς κείμενα και προέβη σε κάποιες συστάσεις. Η έρευνα της επιτροπής διεξήχθη μεταξύ Οκτωβρίου 2009 και Απριλίου 2010.

Η έκθεση σημειώνει τα θετικά βήματα που πραγματοποιήθηκαν από τη μεριά της τουρκικής κυβέρνησης για την αντιμετώπιση του προβλήματος των ρατσιστικών διακρίσεων, τα οποία παρατηρούνται στους κόλπους της τουρκικής γραφειοκρατίας, δικαιοσύνης κ.λπ. Ως τέτοιου είδους προσπάθειες αναφέρονται η υιοθέτηση ορισμένων διατάξεων στα πλαίσια του νέου ποινικού κώδικα πριν από λίγα χρόνια, η ενημέρωση και εκπαίδευση του δικαστικού σώματος όσον αφορά τις υποχρεώσεις της χώρας που απορρέουν από τις ευρωπαϊκές συμβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι κυβερνητικές προθέσεις για το πολυσυζητημένο και εν πωλείς αποτυχημένο «άνοιγμα» προς τις μειονότητες κ.λπ. Ωστόσο, η έκθεση δεν λησμονεί να σημειώσει ότι η κυβέρνηση οφείλει να επιληφθεί ακόμη πολλών θεμάτων. Ως τέτοια αναφέρονται η ανάγκη υπογραφής του Πρωτοκόλλου 12 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο ορισμός της έννοιας της ρατσιστικής διάκρισης και η ψήφιση μιας νομοθεσίας ενάντια στις διακρίσεις, η άρση των διατάξεων που ευνοούν τις διακρίσεις από ορισμένους νόμους, όπως εκείνος περί πολιτικών κομμάτων κ.λπ. Η έκθεση υπογραμμίζει ακόμη ότι ορισμένες διατάξεις του Ποινικού κώδικα έχουν χρησιμοποιηθεί επανειλημμένος, όπως το αρθ. 301, για να τιμωρηθούν μέλη των μειονοτήτων που εκφράζουν τις απόψεις τους με ειρηνικό τρόπο. Η έκθεση καταγράφει επίσης στα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τόσο οι αναγνωρισμένες από τη Συνθήκη της Λωζάννης μειονότητες όσο και οι υπόλοιπες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν η Αρμενική και η Ελληνική μειονότητα στον τομέα της εκπαίδευσης και της θρησκείας, η κουρδική μειονότητα στον τομέα της κοινωνικής ένταξης, της εργασίας κ.λπ., και οι Ρομά σε μια πλειάδα τομέων με κυριότερους την εκπαίδευση, εργασία, υγεία και πρόσβαση στους δημόσιους χώρους. Η έκθεση επισημαίνει ακόμη ότι η Τουρκία οφείλει να ψηφίσει ένα περιεκτικό νόμο περί ασύλου. Τέλος, η έκθεση προβαίνει και σε ορισμένες συστάσεις προς την Τουρκία. Συγκεκριμένα ζητά από την Άγκυρα να υπογράψει το ταχύτερο δυνατό το Πρωτόκολλο 12 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, να ενισχύσει τις διατάξεις του συντάγματος, του ποινικού κώδικα κ.λπ. ενάντια στο ρατσισμό και κάθε είδους διάκρισης, να προωθήσει την εκπαίδευση των μειονοτήτων στη μητρική τους γλώσσα και να άρει τα οικονομικά και νομικά εμπόδια για εκείνους που αιτούνται άσυλο.

Ας υπενθυμίσουμε ότι η εν λόγω επιτροπή έχει συσταθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης και αποτελεί ένα ανεξάρτητο παρατηρητήριο σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ειδικότερα τον ρατσισμό και την ξενοφοβία. Απαρτίζεται από ανεξάρτητα μέλη, τα οποία έχουν διοριστεί μεταξύ προσωπικοτήτων με αποδεδειγμένο κύρος στα θέματα του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και της ανοχής. Η επιτροπή κάθε χρόνο διεξάγει έρευνες σε περίπου 10 χώρες-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η προηγούμενη έκθεση για την Τουρκία, φερ’ ειπείν, είχε δημοσιευθεί το 2005.

Η εν λόγω έκθεση, η οποία συντάχθηκε από ανεξάρτητους επιστήμονες με ειδικές γνώσεις στο επίμαχο θέμα, έρχεται να επιβεβαιώσει το χάσμα που χωρίζει την Τουρκία από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες σε θέματα σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ειδικότερα ρατσιστικών διακρίσεων εις βάρος των μειονοτήτων. Υπ’ αυτές τις συνθήκες η Ευρώπη όφειλε να πιέσει την Άγκυρα για εις βάθος εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας της και απάλειψή της από κάθε είδους διακρίσεις έτσι ώστε ένα πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη με ζητούμενο την αλλαγή νοοτροπίας να καταστεί κάποτε εφικτό.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος