Νέα τούρκικη προπαγανδιστική εκστρατεία στην ΕΕ

Σύμφωνα με σχόλιο της ερευνήτριας Amanda Paul της δεξαμενής σκέψης EPC (European Policy Center)** με τίτλο «Το αδιέξοδο μεταξύ Τουρκίας- ΕΕ», οι διαπραγματεύσεις για την είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ κατά το 2011 θα αντιμετωπίσουν πολλά εμπόδια. Το τρίγωνο Τουρκίας-ΕΕ-Κύπρου, η αντίθεση που εκφράζει αριθμός μελών-κρατών και η απογοήτευση της Τουρκίας σχετικά με την -ανειλικρινή κατά τη γνώμη της- προσέγγιση της ΕΕ στο ζήτημα, θα αποτελέσουν ένα απειλητικό συνδυασμό. Ο φαύλος κύκλος της επίρριψης ευθυνών ενισχύεται συνεχώς, και αν δεν υπάρξει αλλαγή προσέγγισης οι συνομιλίες θα καταλήξουν σε αδιέξοδο.

Ανατρέχοντας στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία το 2005, η ερευνήτρια σχολιάζει ότι έχουν ανοίξει μόνο 13 από τα 35 κεφάλαια, εκ των οποίων μόνο ένα έχει κλείσει προσωρινά. 18 κεφάλαια είναι «παγωμένα» εξαιτίας βέτο που έχουν θέσει η Κύπρος, η Γαλλία ή το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Οι Γάλλοι έχουν μπλοκάρει μερικά κεφάλαια για πολιτικούς λόγους αλλά τα περισσότερα είναι παγωμένα εξαιτίας της αποτυχίας της Τουρκίας να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της έναντι της Κύπρου, που απορρέουν από την Τελωνειακή Ένωση. Μέχρι σήμερα η Τουρκία αρνείται να το κάνει έως ότου η Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματοποιήσει τις υποσχέσεις που της είχε δώσει για απευθείας εμπόριο με τα κατεχόμενα, σε συνέχεια της θετικής ψήφου των Τουρκοκυπρίων στο δημοψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν. Ωστόσο ο κανονισμός αυτός δεν τέθηκε ποτέ σε ισχύ λόγω της αντίδρασης των Ελληνοκυπρίων, που τον αντιμετώπισαν ως ένα βήμα προς την αναγνώριση της τουρκοκυπριακής «διοίκησης».

Ως αποτέλεσμα, η εμπιστοσύνη των Τούρκων απέναντι στην Ε.Ε. μειώθηκε ενώ η πρόοδος των μεταρρυθμίσεων επιβραδύνθηκε. Με το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης CHP να μην επιδεικνύει ιδιαίτερη υποστήριξη στην ένταξη στην Ε.Ε., το κυβερνόν κόμμα AKP δεν αισθάνεται ιδιαίτερη πίεση να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις και να εκσυγχρονίσει τη νομοθεσία. Με τις εκλογές να έχουν προσδιοριστεί για τον ερχόμενο Ιούνιο, το ΑΚΡ φαίνεται να υιοθετεί μία πιο τοπικιστική/ εθνικιστική ατζέντα. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται αναμφίβολα οι πρόσφατες δηλώσεις τόσο του Πρωθυπουργού Erdogan όσο και του ΥΠΕΞ Davutoglu, που αναφέρονται σε έλλειψη οράματος και ηγεσίας από πλευράς της Ε.Ε. , παρά τις ακούραστες προσπάθειες που καταβάλει ο διαπραγματευτής Bagis και η ομάδα του.

“Δυστυχώς, η Ε.Ε. δεν αποτελεί ένα ουδέτερο παίκτη στο κυπριακό πρόβλημα”, σχολιάζει η Amanda Paul και αυτό έγινε πολύ ξεκάθαρο κατά την τελευταία επίσκεψη της Καγκελαρίου Merkel στο νησί, όταν κατηγόρησε ανοιχτά τη μία πλευρά για τις δυσκολίες που υπάρχουν στις συνομιλίες. Η επίσκεψή της , που πραγματοποιήθηκε λίγες μόνο εβδομάδες πριν από μία κρίσιμη συνάντηση των ηγετών των δύο πλευρών στη Γενεύη, δεν θα μπορούσε να είχε γίνει σε χειρότερη στιγμή, παρατηρεί. Η Κύπρος έχει χρησιμοποιηθεί από εξωτερικές δυνάμεις εδώ και αιώνες και φαίνεται ότι και τώρα αυτό συνεχίζεται καθώς το νησί και το πρόβλημά του γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από ηγεσίες που τάσσονται εναντίον της τουρκικής ένταξης στην Ε.Ε.

Η κατάσταση δείχνει ότι το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις μπορεί να συνεχιστεί και κατά το 2011 και ακόμα περισσότερο , με δεδομένο ότι το 2012 η Κύπρος θα έχει την εναλλασσόμενη προεδρία της Ε.Ε. και θα πραγματοποιηθούν οι προεδρικές εκλογές στη Γαλλία. Αναμφίβολα κάποια κράτη μέλη ελπίζουν ότι κάποια στιγμή η Άγκυρα θα εγκαταλείψει την ενταξιακή της πορεία αλλά αυτό δεν είναι πιθανό, τονίζει. Παρά τη σκληρή ρητορική που χρησιμοποιεί το ΑΚΡ χρειάζεται πολύ ην Ε.Ε. τόσο για να εξακολουθήσει τις μεταρρυθμίσεις όσο και για να προσελκύσει σταθερές και συνεχόμενες ξένες επενδύσεις. Η λύση στο κυπριακό πρόβλημα θα άνοιγε το δρόμο για την Τουρκία, παρατηρεί. Ωστόσο υπάρχουν ακόμα πολλά κενά που πρέπει να γεφυρωθούν στις συνομιλίες παρόλο που έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος. Καθώς μάλιστα το Μάιο θα πραγματοποιηθούν κοινοβουλευτικές εκλογές στην Κύπρο, δεν φαίνεται πιθανό να υπάρξει κάποια συμφωνία στο άμεσο μέλλον.

Αναφορικά με τις εκλογές στην Τουρκία, η Amanda Paul σχολιάζει ότι το ΑΚΡ φαίνεται ότι θα επιτύχει μεγάλη νίκη, που μπορεί να το οδηγήσει στο να έχει 400 έδρες στη βουλή σε σύνολο 550. Εάν ο Erdogan βγει ενισχυμένος έχοντας μία τόσο ισχυρή εντολή, θα είναι σε θέση να λάβει σοβαρές αποφάσεις. Με δεδομένο μάλιστα ότι ο Erdogan μπορεί να είναι ο επόμενος Πρόεδρος της Τουρκίας το 2012, ενδέχεται να αποφασίσει να λύσει το Κυπριακό προκειμένου να βοηθήσει τις σχέσεις Ε.Ε. – Τουρκίας. Οι μεγάλες επιχειρήσεις στην Τουρκία φαίνεται ότι σιωπηλά πιέζουν την κυβέρνηση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της , που απορρέουν από το Πρόσθετο Πρωτόκολλο της Άγκυρας, επομένως αν η κυβέρνηση αποφάσιζε να ανοίξει τα λιμάνια και τα αεροδρόμια, θα είχε υποστήριξη, αναφέρει το σχόλιο. Εάν αυτό τώρα οδηγούσε με τη σειρά του στην υιοθέτηση του κανονισμού για το απευθείας εμπόριο, παραμένει ερωτηματικό.

Επιπλέον δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η Άγκυρα να κάνει κάποια βήματα για τη λύση του Κυπριακού. Η Τουρκία όμως δεν μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο μόνη της και θα χρειαστεί την υποστήριξη και άλλων παικτών, ιδιαίτερα της Ελλάδας. Αυτό θα μπορούσε να πάρει τη μορφή μιας κοινής πρωτοβουλίας Άγκυρας- Αθήνας, η οποία στη συνέχεια θα υποστηριζόταν και από άλλες δυνάμεις, όπως είναι τα ΗΕ, οι ΗΠΑ και η ΕΕ.

Εάν δεν σημειωθεί πρόοδος στο Κυπριακό, καταλήγει το σχόλιο, οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία τελικά θα σταματήσουν. Τότε η ΕΕ θα πρέπει να βρει έναν τρόπο να κρατήσει την Άγκυρα συνδεδεμένη στην τροχιά της. Ένας τρόπος να μειωθούν οι αντιστάσεις θα αποτελούσε η αυξανόμενη συνεργασία ΕΕ – Τουρκίας σε τομείς όπως είναι η ενέργεια, η εξωτερική πολιτική, το εμπόριο και η ασφάλεια. Καλό σημάδι επίσης θα ήταν η απελευθέρωση των θεωρήσεων εισόδου για τους Τούρκους πολίτες αφού θα έδειχνε ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να αγκαλιάσει την Τουρκία, που σε κάθε περίπτωση αποτελεί έναν οικονομικό και πολιτικό εταίρο κρίσιμης σημασίας.

**Να σημειωθεί ότι το EPC αποτελεί δεξαμενή σκέψης που χρηματοδοτείται από κυβερνήσεις και ιδιώτες προκειμένου να προβάλλει από ανεξάρτητες ως καθοδηγούμενες απόψεις και πως της ανάλυσης της κας Πωλ ακολούθησε η παρουσίαση των θέσεων της Άγκυρας από τον κ. Μπαγίς. Άλλωστε, η επαναφορά από την κα Πωλ, της πρότασης για “πενταμερή” που απορρίπτεται τόσο από Λευκωσία όσο κι από την Αθήνα δείχνει από που κατευθύνεται η όλη “ανάλυση”, που δεν λαμβάνει υπόψιν της κανένα από τα “κεκτημένα” της ΕΕ σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό.