Η Τουρκία τα θέλει όλα και κινδυνεύει να χάσει τα πάντα

O Βρετανός αξιωματικός Άρτσιμπαλντ Γουάβελ, είχε δηλώσει προφητικά με το τέλος του 1ου ΠΠ για την διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ότι πλέον είχε δημιουργηθεί «η ειρήνη που θα έβαζε τέλος στην ειρήνη». Τις επόμενες δεκαετίες, η περιοχή έγινε μάρτυρας φεουδαρχικών καθεστώτων, πραξικοπημάτων, επαναστάσεων και μιας επιδημίας ισλαμιστών φονταμενταλιστών.
Η επιχείρηση ενάντια στο Ιράκ το 2003, με πρωτοστατούσα την Αμερική, θα μπορούσε να είναι μια ύστατη προσπάθεια από την τελευταία στον κόσμο υπερδύναμη να επιβάλει την τάξη στην περιοχή. Τελικά, δημιουργήθηκε ένα κενό εξουσίας και το Ιράκ κατέληξε να είναι ο πιο αδύναμος κρίκος της περιοχής και απειλή για την σταθερότητά της.

H Τουρκία έκανε τα πάντα για να μην εμπλακεί στην συγκεκριμένη διαμάχη. Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν άφησαν καν την Αμερική να χρησιμοποιήσει τις τουρκικές αεροπορικές βάσεις κατά τη διάρκεια της επίθεσης το 2003.
Σύμφωνα με το Newsweek, η Τουρκία –και όχι το Ιράν όπως πολλοί ισχυρίζονται-είναι ο πραγματικός νικητής αυτού του πολέμου. Σε οικονομικό επίπεδο και οι δύο χώρες είναι οι μεγαλύτεροι εμπορικοί συνέταιροι του Ιράκ. Η Αμερική, είναι τελείως περιθωριοποιημένη. Και όσον αφορά τη συγκεκριμένη περιοχή, η Τουρκία είναι αυτή που πλέον παίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Οι ΝΑΤΟικοί της σύμμαχοι, βλέπουν την γείτονα χώρα να αναδύεται σε τοπικό πρωταγωνιστή, και βγάζουν φλίκτενες. Ένας από τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους τους είναι οι διαταραγμένες, πλέον, σχέσεις με το Ισραήλ με αφορμή τους βομβαρδισμούς στη Γάζα. Ο Τούρκος πρωθυπουργός είχε αποχωρίσει έξαλλος από τη συνάντηση του Νταβός για το θέμα των αθώων Παλαιστίνιων ενώ κατήργησε μια συμφωνία χρόνων η οποία επέτρεπε στους Ισραηλινούς Ίκαρους να εκπαιδεύονται στο τουρκικό έδαφος. Ο κύριος Ερντογάν επίσης υποστηρίζει τον Ομάρ αλ Μπασίρ, (τον Σουδανό πρόεδρο που καταζητείται ως υπεύθυνος για εγκλήματα πολέμου) με το σκεπτικό ότι αποκλείεται να είναι υπεύθυνος γενοκτονίας αφού είναι «καλός μουσουλμάνος». Σύμφωνα με τον Φίλιπ Γκόρντον, υπεύθυνος για τα τουρκικά της κυβέρνησης Ομπάμα «αυτή τη στιγμή, υπάρχουν περισσότερα σημεία διαφωνίας παρά συμφωνίας μεταξύ Άγκυράς και Ουάσινγκτον».
Αυτό που έχει πυροδοτήσει την μεγαλύτερη ανησυχία στον Λευκό Οίκο είναι η υποψία ότι η τουρκική πολιτική επέλαση της περιοχής, έχει να κάνει με μια συγκεκαλυμμένη ισλαμική ιδεολογία. Παρ’ όλες τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού Ερντογάν ότι η πολιτική και η θρησκεία δεν συμβαδίζουν, η νομιμότητα του κόμματός του μόλις πρόσφατα αμφισβητείτο από Ανώτατο Δικαστήριο διότι υπέθαλπε την κοσμικότητα του τουρκικού κράτους. Πλέον, η στάση της κυβέρνησης είναι εντελώς αντι δυτική ενώ σύμφωνα με τον αναλυτή Κεμπάλ Κοπρούλου «Κανείς δεν έχει προσπαθήσει να αναστρέψει το αντιαμερικανικό συναίσθημα στην τουρκική κυβέρνηση». «Η κυβέρνηση δεν μπορεί να το παραδεχτεί αλλά οι περισσότερες αποφάσεις σε επίπεδο εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής, αγνοεί παντελώς τις δυτικές αξίες».
Όπως συνεχίζει το δημοσίευμα, οι Τούρκοι βέβαια δεν πιστεύουν ότι οι Δυτικοί χάνουν και τον ύπνο τους γι’αυτούς. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι Αμερικανοί προκειμένου να προασπίσουν τα συμφέροντά τους στην περιοχή, υποστήριζαν δεσποτικές φιγούρες όπως ο Σάχης του Ιράν αλλά και Τούρκους πραξικοπηματίες που ανέτρεψαν τρεις φορές τις δημοκρατικές εκλεγμένες κυβερνήσεις τους. Τελικά, οι Αμερικανοί έκαναν μια τρύπα στο νερό αφού οι σύμμαχοί που είχαν επιλέξει μισήθηκαν από τον εκάστοτε λαό της χώρας. Στην Τουρκία δε, ο αντιαμερικανισμός έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ όταν η κυβέρνηση Ερντογάν αρνήθηκε το 2003 να παρέχει τις τουρκικές βάσεις στα αμερικανικά καταδρομικά εναντίον του Ιράκ.
Από τότε, η Τουρκία έχει εξελιχθεί σε οικονομικό γίγαντα της περιοχής ενώ η σχέση της με την Ουάσινγκτον έχει περάσει σε άλλο στάδιο. Η επιδίωξη της Τουρκίας συνοψίζεται στην ατάκα του Τούρκου ΥΠΕΞ Αχμέτ Νταβούτογλου «ένας συνέταιρος για να λύνει τα προβλήματα τις περιοχής». Κάτι τέτοιο έχει γίνει εφικτό, μόνο από την εποχή που ο Ερντογάν ανέλαβε τα ηνία της χώρας.
Σε αριθμούς, η οικονομία της Τουρκίας έχει διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία. Οι εμπορικές συναλλαγές της έχουν μεταφερθεί προς Ανατολάς: πλέον η Τουρκία έχει περισσότερες εμπορικές σχέσεις με τη Ρωσία, το Ιράκ και το Ιράν από ότι με την Ευρώπη. Τρεις αγωγοί διασχίζουν τη χώρα, κάτι που την αναδεικνύει αυτόματα σε σημαντικό ενεργειακό παίκτη. Χρόνια εσωτερικής σταθερότητας έχουν αποδώσει επίσης, αφού φαίνεται να υπογράφεται μια ιστορική συμφωνία με τους Κούρδους, μιας σύρραξης που έχει ως αποτέλεσμα 35,000 νεκρούς στο τελευταίο τέταρτο του εικοστού αιώνα. Όπως δηλώνει ένας συνεργάτης του Ερντογάν «Δεν μπορούμε να ευδοκιμήσουμε σε μια φτωχή γειτονιά ούτε να νοιώθουμε ασφαλείς σε μια βίαιη γειτονιά». Επίσης η Τουρκία έχει συνάψει συμμαχίες με τη Συρία, το Ιράν και την Αρμενία.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η Τουρκία λόγω διπλωματικών και οικονομικών δεσμών με την γύρω περιοχή, είναι πολύ κοντά στο να πραγματοποιήσει αυτό που ο Νταβούτογλου ονομάζει «μηδέν προβλήματα με τις πολιτικές των γειτονικών χωρών». Ως εκ τούτου έχει εξελιχθεί σε «διαιτητή» της περιοχής σε διαμάχες ετών όπως μεταξύ Χαμάς και Φατάχ, Συρίας και Ιράκ και Ισραήλ- Συρίας. Η δήλωση του πρωθυπουργού Ερντογάν στη Ρώμη πρόσφατα ήταν ενδεικτική «Ο Νετανιάχου δεν μας εμπιστεύεται. Δική του επιλογή».
Οι Σαουδάραβες από την άλλη, παραδοσιακά υποστήριζαν τους Οθωμανούς που αναχαίτισαν τους Πέρσες και φυσικά προτιμούν τους Σουνίτες Τούρκους από τους Σιίτες Ιρανούς. «Η Σαουδική Αραβία καλωσορίζει την τουρκική αναγέννηση» δήλωσε πρόσφατα ο αρχισυντάκτης της Al Watan Τζαμάλ Κασόγκι. Ο λόγος; «παρόλο που κανείς δεν θα το παραδεχτεί δημόσια», η τουρκική κυβέρνηση κλείνει προς τον ισλαμισμό και δη των σουνιτικό Ισλάμ.
Σε ότι αφορά το Ιράν, οι Τούρκοι έχουν επιλέξει τη δική τους γραμμή. Όπως δηλώνει ο ίδιος ο πρωθυπουργός «εδώ και αιώνες συναναστρεφόμαστε τους Ιρανούς. Τους δείχνουμε τον απαραίτητο σεβασμό και την αναγκαία φιλία. Αν ήμασταν επιθετικοί, δεν θα λυνόταν το πρόβλημα των πυρηνικών». Τη στιγμή που η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας πρότεινε στο Ιράν να ανταλλάξει το εμπλουτισμένο ουράνιό του με καύσιμα από τη Γαλλία, ο Τούρκος πρωθυπουργός αντιπρότεινε (με τις ευλογίες των Αμερικανών), να αποθηκεύσει το ουράνιο στην Τουρκία αντί να το στείλουν σε μια μη μουσουλμανική χώρα.
Παρόλο που το Ιράν αρνήθηκε, είναι ενδεικτικό ότι οι Τούρκοι, δεν ακολουθούν την δυτική γραμμή αλλά ένα δικό τους πρόγραμμα για να κρατήσουν την περιοχή σταθερή και ασφαλή. Σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου του Νταβούτογλου «Η Τουρκία θεωρεί το ΝΑΤΟ τον πιο σημαντικό σύμμαχο, και οι σχέσεις με την Ευρώπη είναι ο βασικός στόχος της εξωτερικής πολιτικής. Αυτοί όμως οι ισχυροί δεσμοί, δεν σημαίνουν ότι θα αγνοήσουμε τη Μέση Ανατολή, την Ασία, την Κεντρική Ασία, την Βόρεια Αφρική και την Αφρική».