Παίζουν τον «Ηγεμόνα» στο Αιγαίο - Η Τουρκία επιχειρεί να καταστήσει συνενόχους στις διεκδικήσεις της τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ολλανδία και το Βέλγιο

Ν. ΧΑΣΑΠΟΠΟΥΛΟΣ ΑΓΓ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ |
Την έμμεση νομιμοποίηση των διεκδικήσεών τους στο Αιγαίο επιδιώκουν οι Τούρκοι μέσω της άσκησης «Ηγεμόνας», η οποία έχει προγραμματιστεί να διεξαχθεί στο Αρχιπέλαγος με τη συμμετοχή δυνάμεων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία, την Ολλανδία και το Βέλγιο. Η Αθήνα εκτιμά ότι η Αγκυρα προσκαλώντας τρίτες χώρες θέλει να δημιουργήσει τετελεσμένα επί διαφόρων θεμάτων (όπως τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας σε περιόδους ασκήσεων στο Αιγαίο, το αίτημά της για...διαμοιρασμό του Αιγαίου στον 25ο παράλληλο, όπου βάσει του σεναρίου της άσκησης θα πραγματοποιηθούν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, καθώς και η αποστρατικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου) και να απαντήσει στην επιτυχή διεξαγωγή της νατοϊκής άσκησης «Νoble Αrcher» το περασμένο φθινόπωρο στον Αγιο Ευστράτιο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Εξωτερικών έχει προχωρήσει σε αλλεπάλληλα διαβήματα (στο υψηλότερο υπηρεσιακό επίπεδο) προς τις τέσσερις χώρες οι οποίες έχουν προσκληθεί να συμμετάσχουν στην τουρκική άσκηση. Προς το παρόν δεν υπάρχουν θεαματικά αποτελέσματα. Η Αθήνα δεν ζητεί, σύμφωνα με πληροφορίες, τη ματαίωση της άσκησης- γεγονός πολύ δύσκολο. Αυτό που επιδιώκει είναι να μη συμμετάσχουν οι τρίτες (κυρίως ναυτικές) δυνάμεις σε επιχειρήσεις που θα διεξαχθούν σε «ευαίσθητες περιοχές», όπως αυτές κοντά στον 25ο παράλληλο. Προς το παρόν οι συζητήσεις συνεχίζονται και διερευνώνται εναλλακτικές λύσεις.
Η Αγκυρα ωστόσο δεν περιορίζεται μόνο σε αυτό, αλλά επιδιώκει και γενικότερη αναθεώρηση του καθεστώτος των ασκήσεων στο Αιγαίο. Το τελευταίο διάστημα άλλαξε τακτική προσπαθώντας να εμφανίσει τη χώρα μας ως εκείνη η οποία παρενοχλεί τα μαχητικά της αεροσκάφη στο Αιγαίο, αγνοώντας τους κανόνες εναέριας κυκλοφορίας στο FΙR Αθηνών. Απανωτά ήταν το τελευταίο διάστημα τα διαβήματα στα οποία προχώρησε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών τόσο προς την Αθήνα όσο και προς το στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Νάπολι, παραθέτοντας μάλιστα κάθε μήνα λεπτομερή στοιχεία (με τους αριθμούς των ελληνικών μαχητικών) για τα τουρκικά αεροσκάφη που αναχαιτίστηκαν από ελληνικά εντός του FΙR Αθηνών.
Επιπλέον, το νέο τέχνασμα το οποίο χρησιμοποιεί η Αγκυρα αφορά τα σχέδια πτήσεων που υποβάλλουν τα μαχητικά της. Παρά το γεγονός ότι συντάσσεται με άλλες νατοϊκές χώρες για να αλλάξουν οι κανόνες αναγνώρισης αεροσκαφών στο FΙR, να καταργηθούν δηλαδή στρατιωτικές διαδικασίες αναγνωρίσεως, η Τουρκία επιμένει να καταθέτει ελλιπή στοιχεία πτήσεως στο νατοϊκό στρατηγείο της Νάπολι. Στην πραγματικότητα, απλώς ειδοποιεί τη Νάπολι ότι θα εισέλθουν τουρκικά αεροσκάφη στο FΙR Αθηνών, χωρίς όμως ποτέ να προσδιορίζει πότε και πόσα θα εισέλθουν, πότε θα εξέλθουν και τι οπλισμό μεταφέρουν. Και όχι μόνον αυτό. Εκτός του FΙR περιπολούν συνήθως μοίρες τουρκικών μαχητικών έτοιμες να προστρέξουν σε βοήθεια σε περίπτωση που εκείνα που βρίσκονται εντός του FΙR εμπλακούν σε αερομαχίες. Η Τουρκία θεωρεί ότι τα ηλεκτρονικά συστήματα αναγνώρισης των αεροσκαφών της (ΙFF) είναι αρκετά για την ταυτοποίησή τους και δεν χρειάζεται να απογειώνονται μαχητικά χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ για αναγνώριση και αναχαίτιση.
Οι ασκήσεις στο Αιγαίο αποτέλεσαν τα τελευταία 35 χρόνια σημείο τριβής ανάμεσα στις δύο χώρες. Ακόμη και οι παλαιότερες νατοϊκές ασκήσεις, όπως η «Display Determination», διεξάγονταν σε ατμόσφαιρα έντασης μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας, με αερομαχίες, διαβήματα και απόσυρση των δυνάμεών μας σε περίπτωση που στον σχεδιασμό δεν συμπεριλαμβανόταν, τότε, η Λήμνος. Το ΝΑΤΟ επιχείρησε πολλές φορές να κάνει τον διαιτητή ή τον επιτήδειο ουδέτερο, είτε βάζοντας ένα πυρηνοκίνητο αεροπλανοφόρο στο Αιγαίο για να έχει αυτό (δηλαδή οι Αμερικανοί) τον εναέριο έλεγχο είτε μεταφέροντας τις ασκήσεις εκτός Αιγαίου, συνήθως στην Αδριατική. Οι Τούρκοι μετά τη Λήμνο, τα Ιμια και την Ψέριμο ασχολούνται τώρα με τον Αγιο Ευστράτιο και τον εναέριο χώρο πάνω από τα νησιά και συνεχώς προβάλλουν αντιρρήσεις σε νατοϊκές ασκήσεις (ακόμη και επί χάρτου), όταν συμπεριλαμβάνονται νησιά στο Κεντρικό ή Ανατολικό Αιγαίο.
Η Αθήνα δεν έμεινε με σταυρωμένα χέρια. Προκάλεσε εκ του σύνεγγυς συνομιλίες με την Τουρκία στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες για την οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης στο Αιγαίο. Ενα εξ αυτών ήταν ο περιορισμός των ασκήσεων των δύο χωρών. Συμφωνία δεν επετεύχθη, καθ΄ ότι η Αγκυρα επιχείρησε να τορπιλίσει τη διαδικασία ζητώντας να περιοριστεί ο αριθμός των ασκήσεων, ενώ η Αθήνα ο αριθμός αλλά και το εύρος των ασκήσεων. Τα μόνα βήματα που έγιναν ήταν να συμφωνηθεί η παρουσία στρατιωτικών παρατηρητών στις ασκήσεις των δύο χωρών, η ανταλλαγή επισκέψεων αξιωματικών, αλλά και πολεμικών πλοίων, καθώς και η συνεργασία στη ναυτική δύναμη του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο.
ΤΟ ΒΗΜΑ