Προσπάθεια σύγκλισης Τουρκίας και Ισραήλ Μυστικές συνομιλίες για επίλυση της περυσινής διπλωματικής κρίσης

Τούρκοι και Ισραηλινοί αξιωματούχοι διεξάγουν απευθείας μυστικές συνομιλίες, σε μια προσπάθεια να επιλυθεί η μεταξύ τους διπλωματική κρίση, όπως έγραψε, την Τρίτη, η έγκριτη ισραηλινή εφημερίδα «Χααρέτζ». Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το οποίο απέφυγαν να σχολιάσουν οι δύο πλευρές, οι συνομιλίες διεξάγονται μεταξύ ενός Ισραηλινού αξιωματούχου, για λογαριασμό του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου, και του υφυπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Φεριντούν Σινιρλίογλου, ένθερμου υποστηρικτή της αποκατάστασης των σχέσεων με το Ισραήλ.

Συνομιλίες διεξάγονται επίσης μεταξύ του Ισραηλινού και του Τούρκου αντιπροσώπου στην επιτροπή έρευνας του ΟΗΕ για την ισραηλινή επίθεση στον στολίσκο με προορισμό τη Γάζα, τον Μάιο του 2010, Γιοσέφ Σιχανόβερ και Οζντέμ Σανμπέρκ, αντιστοίχως. Οι δύο άνδρες έχουν εργαστεί από κοινού, για πολλούς μήνες, στο πλαίσιο της επιτροπής του ΟΗΕ, ευρισκόμενοι σε διαρκή επικοινωνία με τις κυβερνήσεις τους, στην προσπάθειά τους να εξευρεθεί έξοδος από την κρίση.

«Το Ισραήλ ενδιαφέρεται για την αποκατάσταση των διμερών σχέσεων με την Τουρκία, που είναι προς όφελος και των δύο πλευρών», είπε, την Τρίτη, Ισραηλινός αξιωματούχος στο AFP, αν και αρνήθηκε να σχολιάσει το δημοσίευμα της «Χααρέτζ». Οι σχέσεις των δύο αλλοτινών στενών συμμάχων κλονίστηκαν σοβαρά μετά τη βίαιη εισβολή των Ισραηλινών στο πλοίο Μαβί Μαρμαρά, πέρυσι τον Μάιο, που κατέληξε στον θάνατο εννέα Τούρκων πολιτών.

Επιπλέον, η αμερικανική κυβέρνηση συνομιλεί με κορυφαίους Τούρκους αξιωματούχους, κυρίως για να αποτρέψει ένα νέο ταξίδι του στολίσκου στη Γάζα, αργότερα μέσα στον μήνα, αλλά και προκειμένου να συμβάλει στη βελτίωση των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ. Το περασμένο Σάββατο, η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον σε συνομιλία της με τον Τούρκο ομόλογό της Αχμέτ Νταβούτογλου εξέφρασε την ικανοποίησή της για την ανακοίνωση της τουρκικής ανθρωπιστικής οργάνωσης ΙΗΗ ότι το πλοίο «Μαβί Μαρμαρά» δεν θα συμμετέχει αυτήν τη φορά στον στολίσκο.

Σε συνάντηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου με υπουργούς του, την προηγούμενη Πέμπτη, με αντικείμενο το επικείμενο ταξίδι του στολίσκου στη Γάζα και τις σχέσεις με την Τουρκία, το κυριότερο σημείο διαφωνίας ήταν αν το Ισραήλ θα έπρεπε να ζητήσει συγγνώμη από την Τουρκία ή να εκφράσει απλώς τη λύπη του, και αν οι τουρκικές οικογένειες, που θα αποζημιωθούν για την απώλεια των οικείων τους από την ισραηλινή επιδρομή, θα μπορούσαν να προβούν σε περαιτέρω αγωγές.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα είναι η τρίτη προσπάθεια, που καταβάλλουν το Ισραήλ και η Τουρκία για τον τερματισμό της μεταξύ τους κρίσης. Η πρώτη προσπάθεια έγινε τον Δεκέμβριο. Οι Σιχανόβερ και Σανμπέρκ έφθασαν σε κάποιου είδους συνεννόηση, αλλά ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Αβιγκτορ Λίμπερμαν απέρριψε το ενδεχόμενο να ζητήσει συγγνώμη το Ισραήλ για τα περυσινά συμβάντα και οι συνομιλίες διεκόπησαν. Μια άλλη ανεπιτυχής προσπάθεια πραγματοποιήθηκε προ διμήνου.

Μια από τις παραμέτρους που συνέβαλαν στην τρέχουσα προσπάθεια για την επίλυση της κρίσης είναι το πόρισμα της ερευνητικής επιτροπής του ΟΗΕ, που θα δημοσιευτεί στην πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου. Οι αντιπρόσωποι της Τουρκίας και του Ισραήλ στην επιτροπή θέλουν να χρησιμοποιήσουν την έκδοση του πορίσματος ως ευκαιρία για να αφήσουν οι δύο χώρες πίσω τους την υπόθεση και να αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους. Οι δύο πλευρές εξέφρασαν τις διαφωνίες τους για το περιεχόμενο ενός σχεδίου του πορίσματος, το οποίο τους γνωστοποιήθηκε πριν από λίγες εβδομάδες. Φαίνεται, ωστόσο, ότι ξεπεράστηκαν οι διαφωνίες, αφού τόσο η Τουρκία όσο και το Ισραήλ συμφώνησαν στην έκδοση του πορίσματος στις αρχές Ιουλίου.

Μια δεύτερη παράμετρος είναι οι τουρκικές εκλογές της περασμένης εβδομάδας. Κορυφαίοι Ισραηλινοί αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός δεν είχε μεγάλα περιθώρια ευελιξίας στις απαιτήσεις του πριν από την ψηφοφορία. Μετά την εκλογική του νίκη, ο Ταγίπ Ερντογάν ενδεχομένως να ακολουθήσει μια πιο ρεαλιστική στάση, παρατηρούν οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι.

Μια τρίτη παράμετρος έχει να κάνει με την κατάσταση στη Συρία. Η βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων από το καθεστώς του Μπασάρ αλ Ασαντ και το κύμα προσφύγων προς την Τουρκία έχει ανησυχήσει την Αγκυρα. Οπως υποστηρίζουν Ισραηλινοί αξιωματούχοι, οι Τούρκοι εξεπλάγησαν από το γεγονός ότι ο Ασαντ απέρριψε τις προτάσεις τους, τους είπε ψέματα και προτιμά για πάτρωνά του το Ιράν.

«Η κατάσταση στη Συρία δημιουργεί μεγάλα προβλήματα, τόσο στην Τουρκία όσο και στο Ισραήλ κι έχουν συμφέρον να επιλύσουν τα μεταξύ τους προβλήματα», είπε κορυφαίος αξιωματούχος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών.

Τις τελευταίες εβδομάδες, Ισραήλ και Τουρκία έχουν προβεί ήδη σε πολλές σημαντικές χειρονομίες.

Δεν θα συμμετάσχει το «Μαβί Μαρμαρά»

Το «Μαβί Μαρμαρά», το τουρκικό σκάφος που έγινε πέρυσι διεθνές σύμβολο του αντιισραηλινού ακτιβισμού, δεν θα συμμετάσχει στη φετινή αποστολή για την άρση του αποκλεισμού στη Γάζα. Αν και οι διοργανωτές επιμένουν ότι δεν υπέκυψαν στις πιέσεις οποιασδήποτε κυβέρνησης, η απουσία συμμετοχής του συγκεκριμένου πλοίου απομακρύνει ένα πιθανό στοιχείο αντιπαράθεσης. Ο επικεφαλής της τουρκικής οργάνωσης ΙΗΗ που διοργάνωσε την αποστολή, Μπουλέντ Γιλντιρίμ, επέμεινε ότι «τεχνικοί λόγοι» είναι αυτοί που δεν θα επιτρέψουν τη συμμετοχή του «Μαβί Μαρμαρά».

Ωστόσο, τουρκικά δημοσιεύματα το αμφισβητούν και κάνουν λόγο για πιέσεις από μέρους της κυβέρνησης. Σ’ ένα τέτοιο σχετικό δημοσίευμα, αρθρογράφος της «Χουριέτ» επικαλείται επίσης τον παράγοντα «Φετχουλάχ Γκιουλέν», τον ηγέτη μιας σημαντικής τουρκικής ισλαμικής οργάνωσης, ο οποίος ζει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ και έχει πολλούς υποστηρικτές στο κυβερνών Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (ΑΚΡ), και ο οποίος εναντιώθηκε σε μια νέα προσπάθεια του «Μαβί Μαρμαρά» να σπάσει τον ισραηλινό αποκλεισμό της Γάζας.

Επιπλέον, κάποιοι από τους ξένους διοργανωτές της αποστολής άφησαν να εννοηθεί ότι είναι δυσαρεστημένοι από το γεγονός ότι το Ισραήλ πέτυχε να παρουσιάσει μια διεθνή προσπάθεια ως τουρκοϊσλαμική πρωτοβουλία. Στο μεταξύ, το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι έδωσε άδεια στην τουρκική Ερυθρά Ημισέληνο να μεταφέρει όλο το απαραίτητο ιατροφαρμακευτικό υλικό για τη Γάζα μέσω του περάσματος Ερέζ, αφαιρώντας από την ΙΗΗ το επιχείρημα ότι μεταφέρονται απαραίτητες ιατροφαρμακευτικές προμήθειες με το «Μαβί Μαρμαρά». Επειτα, είναι η κρίση στη Συρία, στην οποία η ΙΗΗ ως ανθρωπιστική οργάνωση δεν μπορεί να κλείσει τα μάτια, ενώ καμία εταιρεία δεν θα αναλάμβανε να ασφαλίσει το «Μαβί Μαρμαρά». Εντέλει η Αγκυρα δεν θα μπορούσε να διακινδυνεύσει μια νέα κρίση εν καιρώ αυξημένων περιφερειακών της υποχρεώσεων.

http://news.kathimerini.gr