Και στο βάθος συνταγματικό «αλισβερίσι» με Κούρδους

Του ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ-Enet.gr/

Η κυριαρχία του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η σημαντική ενίσχυση όμως ταυτόχρονα και η περιχαράκωση των Κούρδων στη Νοτιοανατολική Τουρκία, αλλά και πολλά ερωτήματα τόσο για το μέλλον του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος όσο και για το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος, είναι τα πολιτικά συμπεράσματα που προκύπτουν από το αποτέλεσμα των εκλογών της περασμένης Κυριακής στην Τουρκία.

Ενα από τα κύρια ερωτήματα με τα οποία ασχολείται από χθες ο πολιτικός κόσμος στη γείτονα είναι το πώς θα προχωρήσει η υπόθεση του νέου Συντάγματος, αφού το κυβερνών κόμμα δεν έχει την απαιτούμενη πλειοψηφία των 330 βουλευτών. Εδώ υπάρχουν τέσσερα σημαντικά σημεία.


Το πρώτο είναι θεωρητικό και δίχως πρακτική σημασία και αφορά το ενδεχόμενο διαλόγου και συμβιβασμού, στους κόλπους σημαντικού μέρους του τουρκικού πολιτικού κόσμου.

Το δεύτερο και το τρίτο είναι το «παζάρι» που μπορεί να στήσει ο Ερντογάν με δύο χώρους, τους ακροδεξιούς και τους Κούρδους. Λογικά, «αλισβερίσι» μπορεί να στηθεί μεταξύ δύο πλευρών που μπορούν να πάρουν και να δώσουν. Οι Κούρδοι μπορεί να πάρουν την ικανοποίηση κάποιων από τα αιτήματα που προβάλλουν και να δώσουν τη στήριξή τους για το Σύνταγμα.

Οι ακροδεξιοί όμως δεν έχουν να πάρουν κάτι, έτσι ώστε να παράσχουν στήριξη. Ωστόσο, υπάρχει και μία άλλη εκδοχή, που πολιτικά στέκεται λίγο πιο «όρθια», με βάση την τουρκική πολιτική πραγματικότητα. Μπορεί δηλαδή να εξαναγκαστεί το ακροδεξιό κόμμα να συμπράξει ή, στη χειρότερη περίπτωση, να συμπράξουν με τον Ερντογάν κάποιοι από τους ακροδεξιούς βουλευτές.

Εδώ υπάρχουν μέχρι και στο ΡΛΚ κάποιοι βουλευτές που έχουν εκλεγεί και προέρχονται από την παράδοση του κεντροδεξιού χώρου. Πόσο μάλλον, ισχύει το ενδεχόμενο «σύμπραξης» για βουλευτές ακροδεξιούς που, αν μη τι άλλο, έχουν αρκετές «ιδεολογικές» συγγένειες με τον χώρο του Ερντογάν.

Το τέταρτο και σημαντικότερο σημείο σχετικά με το Σύνταγμα είναι το ότι ο Ερντογάν, έχοντας δεδομένο το 50%, θεωρεί πλέον ότι όχι μόνο μπορεί να αλλάξει το Σύνταγμα, αλλά και ότι μπορεί από εδώ και πέρα να προχωρήσει στη θεσμοθέτηση προεδρικού συστήματος. Ηδη το γεγονός ότι με τη συνταγματική αναθεώρηση του 2007 ο πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται από τον λαό έρχεται σε αντίθεση με τις σχετικά συμβολικές αρμοδιότητες του προέδρου. Εάν δηλαδή τεθεί θέμα «μετρήματος κουκιών» για το σχετικό δημοψήφισμα, ο Ερντογάν ξέρει ότι έχει μαζί του τους μισούς ψηφοφόρους της Τουρκίας.

Ενα δεύτερο σημαντικό αποτέλεσμα των εκλογών είναι αυτό που σχετίζεται με τους Κούρδους. Ενισχύθηκαν μεν στη Νοτιοανατολική Τουρκία, αλλά μειώθηκε η δύναμή τους στη Δυτική Τουρκία. Δηλαδή περιχαρακώθηκαν. Ενας άλλος τρόπος ανάγνωσης του αποτελέσματος αυτού είναι και το ότι το φιλοκουρδικό κόμμα είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού στη Νοτιοανατολική Τουρκία. Οι Κούρδοι πλέον είναι ένας βασικός πόλος στην τουρκική πολιτική.

Ο τρίτος πόλος είναι το ΡΛΚ, το οποίο καλείται να αποφασίσει για το μέλλον του. Το αποτέλεσμα έδειξε ότι η «φιλελεύθερη» και «φιλοκουρδική» τάση που ανέπτυξε κατά την προεκλογική περίοδο ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, δεν βρήκε την ανταπόκριση που τουλάχιστο περίμενε η ηγεσία του κόμματος. Δηλαδή υπάρχει ένα αδιέξοδο για το κατά πόσο μπορεί να είναι αποτελεσματικό το νέο προφίλ «σύγχρονου σοσιαλδημοκρατικού κόμματος» που ευαγγελίζεται ο Κιλιτσντάρογλου. Το ερώτημα είναι αν θα στραφεί και το ΡΛΚ σε εθνικιστικά μοτίβα και πάλι, ή θα επιλέξει τον δρόμο να είναι το κόμμα των αλεβίδων. Πολύ δύσκολη δουλειά έχει το κόμμα αυτό.

Τέλος, για τους ακροδεξιούς, το αποτέλεσμα μπορεί να έδωσε μια παράταση στη μάχη επιβίωσης, αλλά απέχει από το να είναι τεκμήριο του ότι το ΚΕΚ είναι ο τέταρτος πόλος. Εάν η διαδικασία περί Συντάγματος δώσει ένα πλήγμα στην εσωτερική συνοχή των ακροδεξιών, δεν αποκλείεται να αναπτυχθούν φυγόκεντρες τάσεις. Κάτι τέτοιο δεν θα συνέβαινε και το κόμμα θα ορθοποδούσε και πάλι, μόνο στον βαθμό που το κυβερνών κόμμα θα εγκατέλειπε στο ΚΕΚ το πλεονέκτημα άσκησης εθνικιστικής πολιτικής. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει μόνο αν ο Ερντογάν συνεργαστεί τελικά με τους Κούρδους.

http://infognomonpolitics.blogspot.com/2011/06/blog-post_827.html#more