Περί "επίδειξης της τουρκικής σημαίας"

Του Σταύρου Λυγερού

Eάν επρόκειτο για μεμονωμένα περιστατικά, δεν θα είχαν σημασία...

Οι «άσκοποι» πλόες τουρκικών πολεμικών εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων και κοντά στις ακτές της Αττικής, όμως, επαναλαμβάνονται με μεγάλη συχνότητα. Πριν λίγες ημέρες, η κορβέτα «Μποντρούμ» βολτάρισε ανοιχτά της Κύμης. Μία εβδομάδα νωρίτερα, η φρεγάτα «Σελίχ Ρέις» βολτάρισε μεταξύ Μακρονήσου και Τζιας.


Η πρακτική του τουρκικού ναυτικού προσλαμβάνει χαρακτήρα πρόκλησης και επιβεβαιώνει τις χειρότερες εκτιμήσεις για τις προθέσεις της Άγκυρας. Υπενθυμίζουμε ότι ένα πολεμικό πλοίο μπορεί να πραγματοποιήσει στα χωρικά ύδατα μίας άλλης χώρας αβλαβή διέλευση. Αβλαβής διέλευση σημαίνει πλεύση με σταθερή πορεία, σταθερή ταχύτητα, τα κανόνια στραμμένα μπροστά και κάτω, τα ραντάρ των οπλικών συστημάτων να είναι εκτός λειτουργίας και να μην πραγματοποιούνται επί του πλοίου ασκήσεις. Το καθεστώς της αβλαβούς διέλευσης έχει καθιερωθεί, προκειμένου ένα πολεμικό πλοίο να μπορεί να μεταβαίνει από μια ανοιχτή θάλασσα σε μια άλλη μέσω ενός ή περισσότερων στενών, όπου υπάρχουν χωρικά και όχι διεθνή ύδατα.

Τα τουρκικά πλοία που στέλνονται κοντά στις ακτές της ηπειρωτικής Ελλάδας συνήθως δεν τηρούν τους κανόνες. Ορισμένα εξ αυτών έχουν επιδοθεί και σε ηλεκτρονική κατασκοπία. Βασικά, όμως, υπηρετούν τον πολιτικοψυχολογικό σκοπό, που στη ναυτική ορολογία ονομάζεται «επίδειξη σημαίας». Με τον τρόπο αυτό, η Άγκυρα υπογραμμίζει όχι απλώς τις επεκτατικές διεκδικήσεις της επί του ανατολικού Αιγαίου, αλλά και την αποφασιστικότητά της να έχει ναυτική παρουσία ακόμα και στην καρδιά της Ελλάδας.

Ορισμένοι θεωρούν ότι η αυξημένη τουρκική ναυτική κινητικότητα πηγάζει από την επιδίωξη της Άγκυρας να αποκτήσει με την προβολή ισχύος δικαιώματα στα πιθανολογούμενα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η διάσταση αυτή είναι βεβαίως υπαρκτή, αλλά η επιδίωξη είναι ευρύτερη. Η επίδειξη ναυτικής ισχύος εντάσσεται στη φιλοδοξία της Τουρκίας να αναδειχθεί σε περιφερειακή δύναμη. Η εφημερίδα Σαμπάχ έγραψε προ μηνών: «Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι κάποτε τη Μεσόγειο την αποκαλούσαν “τουρκική λίμνη”»!

Έτσι όπως σε ανύποπτο χρόνο έχει εκθέσει ο Αχμέτ Νταβούτογλου, η μετατροπή της Τουρκίας σε μεγάλη ναυτική δύναμη της Μεσογείου αποτελεί κεντρική συνιστώσα της νεοοθωμανικής στρατηγικής. Σε αντίθεση με τους κεμαλικούς, που είχαν στόχο να αποκτήσουν πρόσθετα κυριαρχικά δικαιώματα στο ανατολικό Αιγαίο, η επιδίωξη των νεοοθωμανών είναι ο γεωπολιτικός έλεγχος συνολικά του Αιγαίου και ισχυρή παρουσία σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο.

Η νέα αυτή ναυτική στρατηγική της Άγκυρας αφορά άμεσα την ελληνική εθνική ασφάλεια. Η Τουρκία κατάφερε να εκμεταλλευτεί το κενό που άφησε η Ελλάδα, όταν η κυβέρνηση Καραμανλή δεν έδωσε συμφωνημένο κονδύλι για τον εκσυγχρονισμό της αλβανικής ναυτικής βάσης στο Δυρράχιο. Ας σημειωθεί ότι η Τουρκία έχει εκσυγχρονίσει και τη ναυτική βάση της Αυλώνας, βάζοντας γερά πόδι ένα βήμα από την Κέρκυρα.

Στα τέλη του περασμένου Ιουνίου τουρκικός στολίσκος τεσσάρων φρεγατών και ενός βοηθητικού σκάφους, που πραγματοποίησε περιοδεία σε μεσογειακά λιμάνια, έφτασε και στην Αλβανία. Για να ελλιμενιστεί χρειάστηκε να ληφθεί απόφαση από την αλβανική Βουλή, γεγονός που σηματοδοτεί και την περαιτέρω αναβάθμιση της στρατιωτικής συνεργασίας των δύο χωρών. Δεν είναι, βεβαίως, άσχετη με την τουρκική επιρροή η ακύρωση από το αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο της ελληνοαλβανικής συμφωνίας για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών (υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης).

Τον περασμένο Ιούνιο, ο τουρκικός στολίσκος (με τη συμμετοχή και του υποβρυχίου «Ιnonu») πραγματοποίησε άσκηση με πραγματικά πυρά δυτικά της Κεφαλονιάς. Υπενθυμίζουμε ότι μετά το Ιόνιο, ο τουρκικός στολίσκος έπλευσε δυτικά της Κρήτης, όπου ενώθηκε με δύο άλλες φρεγάτες, δύο υποβρύχια και πυραυλακάτους για την πραγματοποίηση νέων ασκήσεων δυτικά, αλλά και ανατολικά της Κρήτης. Στις ασκήσεις συμμετείχαν και μαχητικά αεροσκάφη.

Η κλιμάκωση της τουρκικής ναυτικής πίεσης στο Αιγαίο, η αποστολή πολεμικών πλοίων για να κάνουν επίδειξη σημαίας έξω από το Σούνιο, όπως και η επέκταση του μετώπου στο Ιόνιο σηματοδοτούν μία νέα χωρίς προηγούμενο εποχή στον ελληνοτουρκικό ναυτικό ανταγωνισμό. Η Άγκυρα οχυρώνεται πίσω από το γεγονός ότι οι ναυτικές δραστηριότητές της κινούνται –έστω και οριακά– εντός της διεθνούς νομιμότητας. Θα είχε πολύ ενδιαφέρον, όμως, η τουρκική αντίδραση εάν η Αθήνα έστελνε μια φρεγάτα να κάνει βόλτες έξω από την Αττάλεια ή την Τραπεζούντα, επικαλούμενη αβλαβή διέλευση.

http://www.epikaira.gr/epikairo.php?id=8323&category_id=100