Το σκληρό πόκερ της Άγκυρας για την Έρευνα και Διάσωση

Τι μέλλει γενέσθαι τελικά με την Έρευνα και Διάσωση στο Αιγαίο; Τα γεγονότα που ακολούθησαν το τραγικό δυστύχημα που προκλήθηκε κατά τη διάρκεια αναχαίτισης μεταξύ ενός ελληνικού και ενός τουρκικού F-16C Fighting Falcon στην ευρύτερη περιοή της Καρπάθου καταδεικνύουν ότι το ζήτημα έχει εξελιχθεί σε μοχλό ικανοποίησης του τουρκικού ρεβιζιονισμού. Η άρνηση του Τούρκου χειριστή να περισυλλεχθεί από την ελληνική SAR αποστολή ως όφειλε να πράξει σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, έφερε
για άλλη μια φορά στο προσκήνιο την τακτική αμφισβήτησης της τουρκικής κυβέρνησης. Από την άλλη, η ελληνική πλευρά ισχυρίζεται ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει σε ό,τι αφορά το σε διεθνές επίπεδο νομικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της Ελλάδας να διεξάγει αποστολές Έρευνας και Διάσωσης (SAR και CSAR) στο Αιγαίο. Ας δούμε όμως τι έχει συμβεί από το 1944 που καθορίστηκαν οι διαδικασίες έρευνας και διάσωσης μέχρι και σήμερα…

Ο καθορισμός των ορίων της περιοχής Έρευνας & Διάσωσης

Το 1944 υπογράφτηκε η Σύμβαση του Διεθνούς Οργανισμού Αεροναυτιλίας (ICAO) στο Σικάγο, μαζί με τα παραρτήματά του (ANNEXES). Στο παράρτημα 12 (ΑΝΝΕΧ 12), το οποίο έχει γίνει νόμος του κράτους, καθορίζονται επακριβώς οι διαδικασίες για την αποτελεσματική Έρευνα και Διάσωση.

Κατά τα έτη 1950, ’52 και ’58, ο ICAO, στις αντίστοιχες συσκέψεις στην Κωνσταντινούπολη, τη Γενεύη και τη Ρώμη καθόρισε τα ΟΡΙΑ (BOUNDARIES) του FIR Αθηνών και της Λευκωσίας, με τη σύμφωνη θέση της Άγκυρας, ενώ παράλληλα καθόρισε και τα ΟΡΙΑ (BOUNDARIES) της περιοχής Έρευνας και Διάσωσης για τα αεροπορικά ατυχήματα, που για την Αθήνα συμφωνήθηκε να είναι τα ΟΡΙΑ του FIR Αθηνών. Με δυο λόγια, ο ICAO καθόρισε τα ΟΡΙΑ του FIR Αθηνών ως περιοχή της Αθήνας για την εκτέλεση Έρευνας και Διάσωσης για τα αεροπορικά ατυχήματα και για την εκτέλεση και τον έλεγχο της Εναέριας Κυκλοφορίας.

Το 1979 υπογράφηκε η Σύμβαση του Διεθνούς Οργανισμού Ναυσιπλοΐας στο Αμβούργο (Iinternational Maritime Organization-IMO), με την οποία καθορίστηκαν οι διαδικασίες για την αποτελεσματική Έρευνα και Διάσωση για τα Ναυτικά Ατυχήματα. Επειδή δεν υπήρχαν καθορισμένες περιοχές για τα Ναυτικά Ατυχήματα, ενσωματώθηκε στη Σύμβαση του Αμβούργου το άρθρο 2.1.4 βάσει του οποίου «επιβαλ-λόταν να συμφωνήσουν οι χώκαθορίσουν περιοχές Έρευνας και Διάσωσης». Λόγω του ότι η Ελλάδα δεν μπόρεσε να ανατρέψει το «επικίνδυνο» αυτό άρθρο, αναγκάστηκε να θέσει επιφύλαξη (Reservation) δηλώνοντας ότι «μέχρι να καθοριστούν τα όρια της περιοχής Έρευνας και Διάσωσης για τα Ναυτικά Ατυχήματα η Ελλάδα θα εκτελεί Έρευνα και Διάσωση στα όρια της ήδη καθορισμένης περιοχής για τα αεροπορικά ατυχήματα που είναι τα όρια του FIR Αθηνών.


Η Τουρκία αμφισβητεί το FIR Αθηνών

Από το Φεβρουάριο του 1975 η Άγκυρα άρχισε να αμφισβητεί το ΟΡΙΑ του FIR Αθηνών καταστρατηγώ-ντας όλες τις προαναφερθείσες αποφάσεις του ICAO, μη καταθέτοντας Σχέδια Πτήσης για τα τουρκικά μαχητικά και υποστηρίζοντας παράλληλα διεθνώς και εγγράφως ότι τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, Λήμνος, Αγ. Ευστράτιος, Θάσος, Σαμοθράκη, Λέσβος, Χίος, Σάμος, Ικαρία κ.α. είναι αποστρατικοποιημέ-νες περιοχές σύμφωνα με τις Συνθήκες της Λοζάνης, της Ειρήνης της Λοζάνης, των Παρισίων κλπ.

Από τότε μέχρι σήμερα τα σημαντικότερα σημεία της τουρκικής προκλητικότητας ήταν τα εξής:

> Το 1992 η Άγκυρα δήλωσε στο Διεθνή Οργανισμό Ναυσιπλοΐας (ΙΜΟ) ότι επειδή η Ελλάδα δεν δέχεται να συμφωνήσει τα όρια της περιοχής Έρευνας και Διάσωσης για τα Ναυτικά Ατυχήματα, σύμφωνα με την Σύμβαση του Αμβούργου 1979, η Τουρκία καθορίζει μονομερώς το μισό Αιγαίο ως περιοχή της Άγκυρας. Παράλληλα στις 12 Δεκεμβρίου 2001, η τουρκική Εθνοσυνέλευση ψήφισε το νόμο 24611, με τον οποίο καθόριζε το μισό ως περιοχή Έρευνας και Διάσωσης της Άγκυρας, την οποία περιοχή καθόριζε σε συγκεκριμένο χάρτη.


> Το 1994 προέβαλε αντίρρηση στον ΙCAO για τη χρησιμοποίηση του Ελικοπτέρου Έρευνας και Διάσωσης της Λήμνου επειδή υποστήριζε ότι το νησί είναι αποστρατικοποιημένο παρερμηνεύοντας τις Συνθήκες.

> Το 1997 στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ η Άγκυρα υποστήριξε σε επίπεδο τουρκικής πρεσβείας ότι η Λήμνος δεν είναι ελληνική.

> Στις 13 Φεβρουαρίου του 1999 εξέδωσε τη διεθνή ΝΟΤΑΜ Α240/99 με την οποία δήλωνε ότι τα ΟΡΙΑ (BOUNDARIES) του FIR Αθηνών είναι πλασματικά και ότι δεν έχουν καμία νομική βάση. Η ενέργεια αυτή της Άγκυρας αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά από την ελληνική κυβέρνηση, πλην όμως η Άγκυρα, προκλητική, συνέχιζε σε κάθε ευκαιρία να επαναλαμβάνει τη ΝΟΤΑΜ Α240/99, με αποτέλεσμα μέχρι
σήμερα να την έχει επανεκδώσει τουλάχιστον 100 φορές. Την εν λόγω ΝΟΤΑΜ έχει συμπεριλάβει και στο τουρκικό Εγχειρίδιο Αεροναυτιλίας (AIR/TURKEY), το οποίο είναι διεθνούς διανομής.