Ρήγμα στις σχέσεις Ουάσιγκτον-Άγκυρας

Παρουσίαση με θέμα τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας και πως αυτές επηρεάζουν την Ελλάδα και την Κύπρο, διοργάνωσε το Αμερικανο-Ελληνικό Ινστιτούτο, στην Ουάσιγκτον.-

Ο Ted Carpenter, αντιπρόεδρος για θέματα Αμυντικής και Εξωτερικής Πολιτικής του Ινστιτούτου CATO, μιας απ’ τις σημαντικότερες δεξαμενές σκέψης εδώ στην Ουάσιγκτον, προέβη σε μια σύντομη αναδρομή της, κατά τη γνώμη του, φθίνουσας πορείας των Αμερικανο-Τουρκικών σχέσεων την τελευταία δεκαετία. Κατά τον κ. Κάρπεντερ η διαφωνία Άγκυρας-Ουάσιγκτον για τον πόλεμο στο Ιράκ, σε συνδυασμό με την σταδιακή «αλλαγή τόνου» στην εσωτερική Τουρκική πολιτική με την ενδυνάμωση του Ισλαμικού κυβερνητικού κόμματος και την στροφή προς τη Ρωσία και το Ιράν, δείχνει ότι η Άγκυρα προωθεί την δική της ατζέντα που σε πολλά σημεία διαφέρει απ’ αυτήν των ΗΠΑ.


Απαντώντας σε ερώτηση της Ελληνικής Υπηρεσίας της ΦτΑ, ο κ. Carpenter ανέφερε ότι κάνοντας μια ψυχρή εκτίμηση των συμφερόντων της στην ευρύτερη περιοχή, η Τουρκία έχει συμπεράνει πως μια στενή σχέση με την Ουάσιγκτον δεν την συμφέρει αυτή τη στιγμή. Πως όμως αυτή η Τουρκική στάση θα μπορούσε να επηρεάσει τις εξελίξεις στη Κύπρο;

«Μέχρι στιγμής η Ουάσιγκτον δεν έχει ασκήσει σοβαρές πιέσεις προς τη Τουρκία», σημείωσε ο κ. Carpenter, «αλλά αν διευρυνθεί η απόσταση μεταξύ των δύο πλευρών, τότε ενδεχομένως η Ουάσιγκτον να αποφασίσει να προβάλει περισσότερο το Κυπριακό και να επιδείξει λιγότερο φιλική διάθεση προς τις θέσεις της Άγκυρας για το θέμα. Αλλά κάτι τέτοιο, αν γίνει, θα συμβεί σε βάθος χρόνου. Αυτή τη στιγμή η Ουάσιγκτον συνεχίζει να προσπαθεί να αποκαταστήσει το ρήγμα στις σχέσεις της με την Άγκυρα».

Ο κ. Carpenter επεσήμανε ότι παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης Ομπάμα να γεφυρώσει τις διαφορές με τη Τουρκία με το ταξίδι του στην Άγκυρα, καθώς και με την ευρύτερη αλλαγή στάσης προς τον μουσουλμανικό κόσμο, η Τουρκία δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται, γεγονός που, κατά την αναλυτή του Ινστιτούτου CATO, «θα συνεχίσει να δυσαρεστεί την Ουάσιγκτον, ιδιαίτερα αν η Τουρκία αψηφήσει την Αμερικανική πολιτική προς Ιράν και αν οι σχέσεις της Άγκυρας με το Ισραήλ συνεχίσουν να αποσυντίθενται».

Ο κ. G. Copley με τον πρόσφατα εκλιπόντα, US Secretary of State Gen. Alexander M. Haig,στις 20 Οκτωβρίου 2006. Ο Alexander M. Haig ήταν μέλος του Δ.Σ. των Ιδρυμάτων του κ. G. Copley.

Από την πλευρά του ο αναλυτής, Gregory Copley, της Ένωσης Διεθνών Στρατηγικών Μελετών, έδωσε έμφαση στην «νέα συμμαχία της Τουρκίας με τη Ρωσία» η οποία, κατά τον Αμερικανό αναλυτή, επηρεάζει τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην ανατολική Μεσόγειο. Η επιρροή της Μόσχας στη περιοχή διευρύνεται και της Ουάσιγκτον περιορίζεται, επισημαίνει ο κ. Κόπλυ, με αποτέλεσμα η Τουρκία να αποδέχεται την διευρυνόμενη Ρωσική κυριαρχία. Πως όμως οι στενότερες Ρωσσο-Τουρκικές σχέσεις θα επηρεάσουν τις Ελληνο-Τουρκικές σχέσεις, δεδομένου ότι και η Αθήνα διατηρεί στενές σχέσεις με τη Μόσχα;

«Η Μόσχα βρίσκεται σε καλύτερη θέση απ’ ότι η Ουάσιγκτον για να πιέσει τη Τουρκία σε θέματα που αφορούν τις σχέσεις της με την Ελλάδα», μας είπε ο κ. Copley. «Οι ΗΠΑ έχουν χάσει την ικανότητα τους να επηρεάσουν τις διεθνείς εξελίξεις γενικά, κατά μεγάλο μέρος λόγω της απόφασης της κυβέρνησης Ομπάμα να αποσύρει τις Αμερικανικές στρατιωτικές δυνατότητες από διάφορα μέρη του κόσμου. Κατά συνέπεια, ειδικά η Άγκυρα, αισθάνεται ότι δεν έχει κανένα λόγο να υποκύψει σε πιέσεις από πλευράς Ουάσιγκτον. Έχει όμως κάθε λόγο να ακούσει τη Μόσχα, γεγονός που σημαίνει ότι θα εξαρτηθεί απ’ την Ελλάδα πως θα χειριστεί τις σχέσεις της με τους Ρώσους ομόθρησκους της. Το ίδιο ισχύει και για τη Κύπρο. Η Ελλάδα και η Κύπρος παίζουν σημαντικό οικονομικό ρόλο στη Μόσχα. Το ίδιο βέβαια κάνει και η Τουρκία. Η Ρωσία αναζητά επιρροή στην ανατολική Μεσόγειο και αγοράζει λιμάνια στη περιοχή, γεγονός που σημαίνει ότι χρειάζεται την συνεργασία της Ελλάδας. Γι’ αυτό πιστεύω ότι η Αθήνα και η Λευκωσία μπορούν να χρησιμοποιήσουν την διπλωματική τους ικανότητα στη Μόσχα, γεγονός που θα τους ωφελήσει στη προσπάθεια συγκράτησης της Τουρκίας. Ενδεχομένως αυτή η διπλωματική προσπάθεια να μην είναι αρκετή να αναγκάσει την Άγκυρα να αποσύρει τις δυνάμεις της απ’ την Κύπρο, αλλά αποτελεί σαφώς τρόπο άσκησης πίεσης στη περιοχή», κατέληξε ο Αμερικανός αναλυτής.

Στην εκδήλωση του Αμερικανο-Ελληνικού Ινστιτούτου τις απόψεις τους παρουσίασαν και οι καθηγητές Βαν Κουφουδάκης του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα και Θεόδωρος Καριώτης του Πανεπιστημίου του Μέρυλαντ.

Ο κ. Κουφουδάκης αναφέρθηκε στη «συμβιωτική», όπως τη χαρακτήρισε, σχέση της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, επισημαίνοντας παράλληλα ότι, κατά τη γνώμη του, οι Ελληνο-Τουρκικές σχέσεις αντιμετωπίζονται μόνο σε γραφειοκρατικό επίπεδο, εδώ στην Ουάσιγκτον και το Κυπριακό είναι για τις ΗΠΑ διακοινοτικό θέμα και όχι θέμα κατοχής.

Από την πλευρά του ο κ. Καριώτης αναφέρθηκε στην Ελληνο-Τουρκική διαμάχη στο Αιγαίο σημειώνοντας την σπουδαιότητα της σύστασης από την Ελλάδα «Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης» στο Αιγαίο και υποστηρίζοντας το ρόλο που θα μπορούσε να παίξει το Διεθνές Δικαστήριο στην επίλυση του θέματος της υφαλοκρηπίδας.

Καταλήγοντας ο ιδρυτής και πρόεδρος του Αμερικανο-Ελληνικού Ινστιτούτου, Gene Rossides, αναφέρθηκε σε τρόπους που οι ΗΠΑ θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τον, κατά τη γνώμη του, «αναξιόπιστο» σύμμαχο τους, τη Τουρκία, η οποία, όπως είπε ο κ. Rossides, δεν ευθυγραμμίζεται με τις Αμερικανικές αξίες και διεθνή πολιτική φιλοσοφία.

Σημειώνεται πως ο διακεκριμένος αναλυτής και μεγάλος φιλλέληνας, κ. G. Copley, είναι Πρόεδρος του «International Strategic Studies Association» με έδρα την Ουάσινγκτον (http://www.strategicstudies.org/) και του οργανισμού «Global Information System»(http://www.gisresearch.com/), εκδίδει το περιοδικό «Defense&Foreigna Affairs» (www.DFAonline.net) και πλήθος βιβλία κάθε χρόνο.

O διαχειριστής του παρόντος ιστολογίου, είναι συνεργάτης του κ. G. Copley, και είναι Δ/ντής των ως άνω για την Νοτιοανατολική Ευρώπη.