«Μην ανησυχείτε, δεν θα διακοπούν οι διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ ....

Φόρμουλα που θα επιτρέψει στην Τουρκία να ξεπεράσει το σκόπελο της υλοποίησης των ευρωπαϊκών υποχρεώσεών της έναντι της Κύπρου, τον ερχόμενο Δεκέμβριο, υποστηρίζει ότι βρέθηκε στις Βρυξέλλες ο τουρκικός Τύπος. Αρκετές τουρκικές εφημερίδες προβάλλουν σήμερα τη θέση ότι η Τουρκία δεν θα πιεστεί να ανοίξει λιμάνια κι αεροδρόμια στην Κυπριακή Δημοκρατία, εφαρμόζοντας έτσι το Πρωτόκολλο της 'Αγκυρας, αν προχωρήσει σε άλλα σημαντικά ανοίγματα.

Και η εφημερίδα "Σαμπάχ" αναφέρει ότι μια κίνηση που θα απαλλάξει την Τουρκία από τις κυπριακού ενδιαφέροντος υποχρεώσεις της είναι το άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, έναν από τους όρους που έχει θέσει η ΕΕ προς την 'Αγκυρα και ο οποίος όμως δεν αφορά άμεσα την Κύπρο αλλά την Ελλάδα. Οι ανωτέρω πληροφορίες προέκυψαν από επίσκεψη Τούρκων δημοσιογράφων στις Βρυξέλλες, οι οποίοι είχαν συνάντηση και με τον Επίτροπο Διεύρυνσης Όλι Ρεν. «Θεολογική Σχολή Χάλκης έναντι Κύπρου» είναι ο πρωτοσέλιδος τίτλος της εφημερίδας "Σαμπάχ", η οποία γράφει πως ακόμη και αν δεν υπάρξει λύση στην Κύπρο και δεν ανοίξουν τα λιμάνια της Τουρκίας μέχρι το τέλος του έτους, η 'Αγκυρα δεν θα βρεθεί αντιμέτωπη με επιπτώσεις αν καταφέρει να κάνει άλλου είδους σημαντικά βήματα, που θα διαγράψουν τις όποιες αρνητικές εντυπώσεις έχουν δημιουργηθεί εναντίον της στις Βρυξέλλες.

Θρησκευτικές ελευθερίες
Ο Ερντάλ Σαφάκ, ο διευθυντής της εφημερίδας Σαμπάχ, ο οποίος ήταν ανάμεσα στους δημοσιογράφους που συνάντησαν τον Ευρωπαίο Επίτροπο Όλι Ρεν στις Βρυξέλλες, επισημαίνει ότι αυτό που αναμένει η ΕΕ από την Τουρκία μέχρι το τέλος του 2009 είναι διεύρυνση των ελευθεριών με νομικές ρυθμίσεις, υπογραμμίζοντας ιδιαίτερα τις θρησκευτικές ελευθερίες. «Αν δεν βρεθεί λύση στο Κυπριακό και δεν ανοίξουν τα λιμάνια της Κύπρου αλλά ενισχυθεί το χέρι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με κάποια βήματα, τότε αυτή η κίνηση μπορεί να αποτελέσει σοβαρό λόγο για να ξεπεραστεί το πρόβλημα», φέρεται να δήλωσε προς τους Τούρκους δημοσιογράφους εκπρόσωπος υψηλόβαθμου αξιωματούχου της ΕΕ, ο οποίος θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του.

«Μην ανησυχείτε»
Μάλιστα, την ίδια άποψη οι Τούρκοι δημοσιογράφοι άκουσαν και από τον Τούρκο Πρέσβη στις Βρυξέλλες. «Μην ανησυχείτε, δεν θα διακοπούν οι διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ αν η 'Αγκυρα δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της ανοίγοντας τα λιμάνια της προς τους Ε/Κ. Αλλά με έναν όρο: η Τουρκία να κάνει βήματα σε άλλους τομείς, να κάνει ανοίγματα. Για παράδειγμα, να ανοίξει τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Να το ανακοινώσει την κατάλληλη στιγμή, όπως κατά την περίοδο των καυτών συζητήσεων για το άνοιγμα των λιμανιών...».

Ναι μεν αλλά, για Κύπρο
Η "Ραντικάλ" γράφει επίσης σε ανταπόκρισή της από τις Βρυξέλλες ότι ξεκαθάρισε πως η Τουρκία μπορεί να απαλλαχθεί από τη σύνδεση της ενταξιακής της πορείας με τις υποχρεώσεις της έναντι της Κύπρου, αν υπάρξουν άλλες μεταρρυθμίσεις. Σύμφωνα με την εφημερίδα, όταν ο Όλι Ρεν ρωτήθηκε από Τούρκο δημοσιογράφο αν «θα υπάρξει σιδηροδρομικό δυστύχημα στο τέλος του 2009», ο Ευρωπαίος Επίτροπος απάντησε ότι «δεν είναι σωστό να δίνουμε βάρος μόνο στο Κυπριακό. Η Κύπρος οπωσδήποτε είναι σημαντικό θέμα, αλλά το πιο σημαντικό στοιχείο της ενταξιακής πορείας είναι οι δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις». Η "Ραντικάλ" επισημαίνει ακόμη ότι τουρκικές πηγές υποστηρίζουν πως η Τουρκία μπορεί να απαλλαχθεί από τον εφιάλτη της επαναξιολόγησης της ενταξιακής της πορείας, αν μέχρι το τέλος του 2009 επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις και συνεχίσει να στηρίζει τις διαπραγματεύσεις στην Κύπρο.

Δύο ζητήματα
Και η "Μιλλιέτ" γράφει ότι το μήνυμα του Όλι Ρεν είναι ότι η Τουρκία πρέπει να σηκώσει τα μανίκια της και να εργαστεί για τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις, διαφορετικά τα πράγματα θα δυσκολέψουν! Σύμφωνα με την ανταπόκριση του Χασάν Τζεμάλ από τις Βρυξέλλες, η Τουρκία πρέπει να επικεντρωθεί σε δύο ζητήματα. Πρώτον, τις μεταρρυθμίσεις και δεύτερον, την επίλυση του Κυπριακού. «Αναμένουμε η Τουρκία να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της σε σχέση με το Πρωτόκολλο και να ομαλοποιήσει τις σχέσεις της με την Κυπριακή Δημοκρατία», είπε ο Όλι Ρεν. Ο Χασάν Τζεμάλ διερωτάται τι θα γίνει αν δεν ανοίξει τα λιμάνια της η Τουρκία για τα πλοία της Κυπριακής Δημοκρατίας και απαντά ο ίδιος, προφανώς από την παρασκηνιακή εικόνα που έλαβε στις Βρυξέλλες, ότι αυτό δεν θα είναι και το τέλος του κόσμου. Θα συνεχιστούν οι σχέσεις με την ΕΕ με μια φόρμουλα, η οποία θα βρεθεί μέχρι το τέλος του χρόνου, αν και αυτό θα είναι ένα νέο και σοβαρό χτύπημα.

Τα αιτήματα Ταλάτ και Τουρκίας προβληματίζουν την ομάδα Κυπριακού της Κομισιόν

Εμμονή Τ/Κ για παρεκκλίσεις

O «Π» αποκαλύπτει σήμερα το περιεχόμενο της δεύτερης συνάντησης της Ομάδας Καθοδήγησης υπό τον Ζοζέ Μπαρόζο για την παρακολούθηση των απευθείας συνομιλιών - Η Κομισιόν δεν συμφωνεί στο τ/κ αίτημα να καταστεί η λύση πρωτογενές δίκαιο
Συνεχή αιτήματα από τους Τ/Κ και την Τουρκία λαμβάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να δεχθεί μόνιμες παρεκκλίσεις, καθώς και να καταστήσει μια συμφωνία λύσης του Κυπριακού πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ. Το γεγονός οδηγεί την Κομισιόν σε σοβαρές σκέψεις για αναβάθμιση-ενίσχυση της παροχής νομικών συμβουλών για το Κυπριακό, προκειμένου να αντιμετωπισθεί ενδεχόμενη αύξηση των αιτημάτων από τα Ηνωμένα Έθνη και τις εμπλεκόμενες πλευρές. Σε αυτό το Συμπέρασμα κατέληξε η δεύτερη συνάντηση σε υπηρεσιακό επίπεδο της Ομάδας Καθοδήγησης (steering group), σύμφωνα με εμπιστευτικό εσωτερικό έγγραφο της Κομισιόν (με ημερομηνία 29 Μαΐου) το οποίο ήλθε σε γνώση του «Π». Ειδικότερα το ζήτημα του πρωτογενούς δικαίου και των μόνιμων παρεκκλίσεων από το κοινοτικό κεκτημένο βρίσκεται πάντα στο προσκήνιο: «οι Τ/Κ θέλουν μια νέα Συνθήκη προσχώρησης, μια ισότιμη πράξη πρωτογενούς δικαίου η οποία να περιλαμβάνει διακυβερνητική και επικύρωσή της» ενώ, όπως επισημαίνεται «Ε/Κ και Κομισιόν θεωρούν ότι αρκεί μια πράξη του Συμβουλίου η οποία να βασίζεται στο άρθρο 4 του Πρωτοκόλλου 10» (προσχώρησης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ).
Περί παρεκκλίσεων
Ένα δεύτερο σημείο από τη συνάντηση της Ομάδας Καθοδήγησης αφορά το ζήτημα των μόνιμων έναντι των μεταβατικών παρεκκλίσεων από το κοινοτικό κεκτημένο, σε σχέση με το περιουσιακό. Όπως αναφέρει το κείμενο ο απεσταλμένος της ΕΕ, Πίτερ Βαν Νούφελ, στην ενημέρωσή του προς την Ομάδα Καθοδήγησης αναφέρθηκε στις δύο επισκέψεις του στη Λευκωσία, στη μία από τις οποίες ήρθε σε επαφή με Τ/Κ τους οποίους δεν μπόρεσε να μεταπείσει σε ό,τι αφορά τα ισχύοντα στην κοινότητα. Ως εκ τούτου, η προεδρεύουσα της Ομάδας, γενική γραμματέας της Κομισιόν Κάθριν Ντέι, ζήτησε σε αυτό το πλαίσιο να εξετασθούν τα ολίγα κράτη μέλη για τα οποία η ΕΕ έχει ήδη δεχθεί μόνιμες εξαιρέσεις από το κεκτημένο σε ορισμένες περιπτώσεις. Όπως αντιλαμβάνεται ο «Π» πρόκειται για χώρες όπως η Βρετανία, η Δανία, η Ιρλανδία, η Σουηδία, η κοινή γνώμη των οποίων δεν διάκειται ευνοϊκά προς την κοινότητα.
Έγινε ενημέρωση
Σύμφωνα με τα πρακτικά της Συνάντησης, ο γενικός διευθυντής της διεύρυνσης Μάικλ Λι αναφέρθηκε στην πολιτική κατάσταση που επικρατεί, λαμβάνοντας υπόψη τις 26 συναντήσεις των δύο ηγετών όπου «άγγιξαν» τρία από έξι κεφάλαια: «Διακυβέρνηση και μοίρασμα της εξουσίας», «περιουσίες» και «ζητήματα ΕΕ». «Τα αποτελέσματα είναι απτά», σύμφωνα με τον κ. Λι, «με εξαίρεση το περιουσιακό». Ο ίδιος τόνισε ότι «η προκαταρκτική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου δεν έγινε θετικά αποδεκτή από τους Τ/Κ», ενώ πρόσθεσε ότι «ο κ. Χριστόφιας ανέφερε ότι οι νομικοί κανόνες δεν θα επιλύσουν το περιουσιακό». Αναφερόμενος στις «βουλευτικές εκλογές» των κατεχομένων, ο κ. Λι προέβαλε τις διαβεβαιώσεις Ερντογάν ότι η διαδικασία συνομιλιών θα συνεχισθεί καθώς και ότι η εντολή Ταλάτ λήγει τον Απρίλιο του 2010 και η προοπτική μιας ενδεχόμενης λύσης είναι άμεσα συνδεδεμένη μαζί του. Ο κ. Λι παραθέτει το καλύτερο σενάριο που είναι η διευθέτηση μέχρι το τέλος του χρόνου και τα δημοψηφίσματα στις αρχές του επομένου, ενώ σημειώνει ότι τα δημοψηφίσματα αποτελούν πρόκληση, δεδομένης της αρνητικής διάθεσης που επικρατεί στην κυπριακή κοινή γνώμη. «Οι διαπραγματεύσεις με την Τουρκία, για απόσυρση στρατευμάτων και το μέλλον της συνθήκης εγγυήσεων, είναι ζητήματα που δεν πρέπει να υποτιμηθούν» είπε ο ίδιος, υπογραμμίζοντας ότι «η διαδικασία του πραγματικού πάρε-δώσε αναμένεται να αρχίσει το φθινόπωρο».
Παράδειγμα Γερμανίας
Η προεδρεύουσα της Ομάδας Καθοδήγησης ζήτησε πληροφορίες για την περίπτωση της γερμανικής ενοποίησης (πιθανή συσχέτιση με Κυπριακό) τις οποίες έλαβε από εκπρόσωπο της διεύρυνσης που εξήγησε μεταξύ άλλων ότι τότε (το 1990) η Κομισιόν είχε ολοκληρωμένη πρόταση που περιλάμβανε μεταβατικές περιόδους μέχρι δύο ετών, ενώ ως βασική διαφορά με το Κυπριακό τονίσθηκε ότι οι δύο «Γερμανίες» είχαν διεθνώς αναγνωρισμένες κυβερνήσεις. Εντούτοις, τονίσθηκε, ότι είναι δυνατόν να συμφωνηθούν με τις αρχές της Ενωμένης Κύπρου άλλα μεταβατικά μέτρα μετά την ενεργοποίηση της διευθέτησης, δεδομένου ότι δεν υπάρχει αυτόματη αναστολή του κεκτημένου την ημέρα της ενοποίησης. Η πρόεδρος παρότρυνε τα μέλη να συνεχίσουν την προπαρασκευαστική τους εργασία, στο πλαίσιο της προόδου των συνομιλιών, να σέβονται τον εμπιστευτικό χαρακτήρα τής υπόθεσης ενώ άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να συνέλθουν εκ νέου, πριν τις καλοκαιρινές διακοπές (τέλος Ιουλίου), εκτός κι αν υπάρξει σημαντική αλλαγή.