Οι αλλαγές και οι προκλήσεις της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής

Αφότου ο Αχμέτ Νταβούτογλου ανέλαβε το υπουργείο Εξωτερικών τον περασμένο μήνα, πολλοί είναι αυτοί που πιθανολογούν για την πορεία που θα ακολουθήσει η τουρκική εξωτερική πολιτική.

Κατά τη διάρκεια της επταετίας του κυβερνώντος κόμματος δικαιοσύνης και ανάπτυξης, ο Νταβούτογλου εργάστηκε ως σύμβουλος στον πρωθυπουργό Ρέτζιπ Ταγίπ Ερντογάν. Συμμετείχε δε σε συναντήσεις κλειδιά σε δυτικές πρωτεύουσες και τη Μέση Ανατολή, ως ειδικός απεσταλμένος του Ερντογάν.

Ο Νταβούτογλου συνδέεται γενικά με την ιδέα του τουρκικού νεο-οθωμανισμού, η οποία ευνοεί την κοινοπολιτεία με τους γείτονες της Τουρκίας.

Οι πολιτικές του κόμματος δικαιοσύνης και ανάπτυξης σε διάφορα θέματα – περιλαμβανομένων και των σχέσεων με τη Χαμάς, το Νταρφούρ και την κρίση στο Ιράν – διαφέρουν από τον τρόπο προσέγγισης των Δυτικών χωρών. Λόγω αυτού, οι ευρωπαίοι διπλωμάτες προβληματίζονται για το εάν ο Νταβούτογλου θα θέσει την ένταξη στην ΕΕ στο ψυγείο για να εστιαστεί στο νεο-οθωμανικό όραμα της Τουρκίας.
Ο Νταβούτογλου δεν άργησε να ξεκαθαρίσει με τα ανησυχίες αυτές κατά τη διάρκεια επίσκεψης, το Μάιο, στις Βρυξέλλες.
"Η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ θα συνεχίσει να είναι κορυφαία μας προτεραιότητα" είπε στους πρέσβεις της ΕΕ.
"Θα πρέπει να συνεργαστούμε για να καταστήσουμε την ΕΕ και την Τουρκία κύριους πρωταγωνιστές του παγκόσμιου πολιτικοοικονομικού και νομικού συστήματος, στο οποίο η Τουρκία θα προσθέτει αξία στην ΕΕ, αντί να αποτελεί βάρος".
Ο Νταβούτογλου επανέλαβε ότι η Τουρκία θέλει να ολοκληρώσει τις ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ μέχρι το 2013 και να γιορτάσει τα 100 χρόνια της τουρκικής δημοκρατίας το 2023 ως μέλος της ΕΕ. Για την εκπλήρωση των στόχων αυτών, ο Νταβούτογλου είπε ότι η Τουρκία θα επιταχύνει τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις και θα υποστηρίξει τη δημοκρατία.
Είπε δε ότι τα σχέδια της τουρκικής κυβέρνησης είναι να εμπνέει εμπιστοσύνη, ασφάλεια και ελευθερία στην γύρω περιοχή, περιλαμβανομένων και των Βαλκανίων, της περιοχής του Καυκάσου και της Μέσης Ανατολής.
Παρά τις προθέσεις αυτές, οι ειδικοί αμφιβάλλουν για το εάν οι προτάσεις του Νταβούτογλου θα ήταν αρκετά ουσιώδεις ώστε να μεταβάλλουν την παραδοσιακή τουρκική εξωτερική πολιτική. Δυτικοί αναλυτές το έχουν ήδη επικρίνει ότι συντηρεί το "status quo" και ότι δεν ακολουθεί τις παγκόσμιες τάσεις.
Επιπλέον, η Τουρκία αντιμετωπίζει διαχρονικά προβλήματα που αφορούν την Κύπρο, τη συμφιλίωση με την Αρμενία, τις σχέσεις με τους Κούρδους του Ιράκ και την εξάλειψη του τρομοκρατικού κόμματος εργαζομένων του Κουρδιστάν (ΠΚΚ).
Ο καθηγητής Κάγκρι Ερχάν του πανεπιστημίου της Άγκυρας έχει αμφιβολίες. "Φαίνεται λογικό να ακολουθείται μια πολιτική μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες και την ανάπτυξη μιας οικονομικής σφαίρας ευημερίας. Στον πραγματικό κόσμο, όμως, δεν είναι τόσο απλό… όσο όταν μιλάς γι' αυτό" είπε ο Ερχάν στους Southeast European Times.