Πώς ο Ερντογάν «οικοδομούσε» την τουρκική ατζέντα

Της Δωρας Aντωνιου

Μετά τις οδηγίες της Ουάσιγκτον για διάβημα προς την Αγκυρα για τις υπερπτήσεις πάνω από Αγαθονήσι και Φαρμακονήσι και παρέμβαση προς την Αθήνα για ενέργειες που θα μειώσουν την ένταση στο Αιγαίο, οι αμερικανικές πρεσβείες στις δύο πρωτεύουσες κινητοποιούνται. Σε συνέχεια του χθεσινού δημοσιεύματος, η «Κ» παρουσιάζει σήμερα αποκλειστικά το περιεχόμενο των τηλεγραφημάτων των Wikileaks που αφορούν τις αντιδράσεις που εισέπραξαν οι Αμερικανοί από Αθήνα και Αγκυρα.

Στις 17 Ιουνίου 2009, ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα, Ντάνιελ Σπέκχαρντ, συντάσσει σημείωμα για τη συνάντησή του την ίδια ημέρα με την υπουργό Εξωτερικών, Ντόρα Μπακογιάννη. «Ο πρέσβης υπογράμμισε την ανησυχία της κυβέρνησης των ΗΠΑ για την αύξηση της έντασης στο Αιγαίο», αναφέρεται στο τηλεγράφημα. Αφού επισήμανε την ανάγκη αποκλιμάκωσης της στρατιωτικής δραστηριότητας στο Αιγαίο, συμπεριλαμβανομένων και των αιθέρων πάνω από το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι, ο πρέσβης «τόνισε ότι ορισμένες ελληνικές δραστηριότητες εκλαμβάνονται ως προκλητικές και η αντιμετώπισή τους θα βοηθούσε», ενώ ανέφερε ότι αντίστοιχο μήνυμα, με επίκεντρο τον προβληματισμό για τις υπερπτήσεις σε Αγαθονήσι και Φαρμακονήσι, μετέφερε στην Αγκυρα ο εκεί Αμερικανός πρέσβης. Απαντώντας στις παρατηρήσεις του κ. Σπέκχαρντ, η κ. Μπακογιάννη «αναφέρθηκε στην ανάγκη μιας “νέας ατμόσφαιρας’’ που θα παρείχε το περιβάλλον για ώθηση στην προσπάθεια να επιλυθούν τα εκκρεμή ζητήματα και την ευελιξία που θα πρέπει να επιδείξουν οι δύο πλευρές. Οι υπερπτήσεις στο Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι καθιστούν αδύνατη την επίδειξη ευελιξίας από την Ελλάδα», είπε η τότε υπουργός. Ακολούθως, η κ. Μπακογιάννη, σύμφωνα με το σημείωμα του κ. Σπέκχαρντ, αναφέρει ως τουρκική ενέργεια που θα μπορούσε να διαμορφώσει αυτή τη «νέα ατμόσφαιρα» την άρση του casus belli. Ο κ. Σπέκχαρντ, αφού επισημαίνει ότι αυτό είναι μάλλον ανέφικτο για πρώτο βήμα, προτείνει την ταυτόχρονη παύση των τουρκικών υπερπτήσεων και ορισμένων ελληνικών ενεργειών που η Τουρκία θεωρεί προκλητικές. «Η υπουργός Εξωτερικών απέρριψε τον συσχετισμό, “δεν θα πέσω στην παγίδα”, με την Τουρκία να βάζει ένα ακόμη θέμα στο τραπέζι (τις υπερπτήσεις) και να ζητά ελληνικό συμβιβασμό για να το αποσύρει».

Το τηλεγράφημα
Μία ημέρα νωρίτερα, στην Αγκυρα, ο Αμερικανός πρέσβης Τζέιμς Τζέφρι συναντάται με τον Τούρκο υφυπουργό Εξωτερικών Ερτουγρούλ Απακάν. Σε τηλεγράφημα του κ. Τζέφρι με ημερομηνία 19/6/2009, περιγράφει τη συνάντηση και το διάβημα προς την τουρκική πλευρά για τις υπερπτήσεις. Αναφέρεται ότι «ο Απακάν αιφνιδιάστηκε από την προσέγγισή μας για τις υπερπτήσεις». Ακολούθως, επισημαίνει ότι «ο Απακάν είπε ότι η Τουρκία επιδιώκει να διαπραγματευθεί με την Ελλάδα τα ζητήματα του Αιγαίου ως πακέτο και το να αποσύρει ένα σημαντικό για την Ελλάδα ζήτημα -με εντολή των ΗΠΑ- θα μείωνε σημαντικά τη διαπραγματευτική δύναμη της Τουρκίας για τα υπόλοιπα ζητήματα».

Στην ίδια συνάντηση, ο Απακάν ανέφερε ότι η Αγκυρα προχωρούσε σε καταγραφή των ζητημάτων στο Αιγαίο προκειμένου να τα θέσει ο Τούρκος πρωθυπουργός κ. Ερντογάν στην επικείμενη επίσκεψή του στην Αθήνα (πρόκειται για την επίσκεψη για τα εγκαίνια του Μουσείου Ακροπόλεως, που τελικά δεν πραγματοποιήθηκε). Ως ζητήματα που η Τουρκία θεωρούσε ότι θα πρέπει να συζητηθούν, ο Τούρκος υφυπουργός ανέφερε «τον εναέριο χώρο, τα χωρικά ύδατα, την υφαλοκρηπίδα, το καθεστώς γεωγραφικών σχηματισμών, την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, το FIR». Να σημειωθεί ότι, όπως σημειώνει ο κ. Τζέφρι, ο Απακάν κράτησε σημειώσεις για το αμερικανικό διάβημα, ζήτησε όμως από τον Αμερικανό πρέσβη να μην επιδώσει αντίγραφο αυτών ως επίσημο non paper.

http://news.kathimerini.gr