Το ΑΚΡ και η ίδρυση της «Προεδρίας των Τούρκων του Εξωτερικού»

Νόμος περί ίδρυσης «Προεδρίας των Τούρκων του Εξωτερικού» ψηφίστηκε πρόσφατα από την τουρκική Εθνοσυνέλευση. Η νομοθετική αυτή εξέλιξη συνδέεται άμεσα τόσο με τις βραχυπρόθεσμες επιδιώξεις της ισλαμικής κυβέρνησης όσο και με τους μακροπρόθεσμους διεθνείς στόχους της Άγκυρας.

Ο νέος αυτός θεσμός είναι άμεσο αποτέλεσμα των εσωτερικών πολιτικών συγκυριών και στοχεύει να συντονίσει τις επαφές και τη δράση της Άγκυρας με τους πολίτες της και τις τουρκογενείς κοινότητες του εξωτερικού.

Η Προεδρία θα υπόκειται απευθείας στον έλεγχο του τούρκου πρωθυπουργού και θα είναι επιφορτισμένη αφενός με την επίλυση ζητημάτων που αφορούν τούρκους πολίτες που διαβιούν στο εξωτερικό, και αφετέρου με την ανάπτυξη των κοινωνικών, πολιτιστικών και οικονομικών σχέσεων της χώρας με τους τουρκογενείς πληθυσμούς της Κεντρικής Ασίας, του Καυκάσου και των Βαλκανίων.

Στις αποκλειστικές αρμοδιότητες της Προεδρίας περιέρχονται κυρίως τα θέματα που αφορούν την εκπαίδευση των ξένων σπουδαστών, που προέρχονται ως επί το πλείστον από τις τουρκικές Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας και φοιτούν στη χώρα στο πλαίσιο διμερών μορφωτικών συμφωνιών. Για την επιτυχή ολοκλήρωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η Προεδρία θα είναι επίσης αρμόδια για τον συντονισμό με τους εμπλεκόμενους φορείς.

Όσον αφορά την οργάνωση του θεσμού, προβλέπεται ο πρόεδρος να περιστοιχίζεται από τρεις αντιπροέδρους και τρεις συμβούλους και να έχει στην υπηρεσία του προσωπικό που θα ξεπερνά τα 100 άτομα. Οι σημαντικότερες μονάδες της Προεδρίας θα είναι η Διεύθυνση Πολιτών Εξωτερικού, η Διεύθυνση Πολιτιστικών και Κοινωνικών Σχέσεων, η Διεύθυνση Ξένων Φοιτητών και η Διεύθυνση Ανάπτυξης Στρατηγικών. Η Προεδρία θα χαίρει ακόμη των υπηρεσιών μιας σειράς συμβουλευτικών επιτροπών, όπως αυτή των Πολιτών του Εξωτερικού ή εκείνες για την αξιολόγηση του συντονισμού των πολιτιστικών και κοινωνικών σχέσεων και την αξιολόγηση των ξένων φοιτητών. Ακόμη, κατόπιν πρότασης του προέδρου και έγκρισης του πρωθυπουργού, θα είναι σε θέση να συστήνει ειδικές επιτροπές έρευνας που άπτονται των θεμάτων της αρμοδιότητάς της. Τέλος, δύναται να ανοίξει γραφεία «συντονισμού» όπου αυτή το θεωρεί αναγκαίο, ενώ οι αγορές ακινήτων, υπηρεσιών κ.λπ. για την αντιμετώπιση των αναγκών της στο εξωτερικό δεν θα υπάγονται στους κανονισμούς περί διεθνών διαγωνισμών.

Η ίδρυση της Προεδρίας ενσαρκώνει τα οράματα των παντουρκικών στοιχείων της γείτονας για στενή συνεργασία της «μητέρας πατρίδας» με τις τουρκογενείς κοινότητες. Προς αυτήν την κατεύθυνση βαίνουν τουλάχιστον οι δηλώσεις του εκπρόσωπου του ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) Σενόλ Μπαλ, ο οποίος δήλωσε ότι, μολονότι το νομοσχέδιο ήρθε καθυστερημένα στην Εθνοσυνέλευση, το περιεχόμενό του προκάλεσε ρίγη συγκίνησης στο κόμμα του. Εντύπωση προκάλεσε ακόμη η δήλωσή του σχετικά με τις προθέσεις του κόμματός του για τις προοπτικές του νέου θεσμού. Ο Μπαλ δήλωσε συγκεκριμένα ότι όταν το ΜΗΡ έρθει στην εξουσία, από τα πρώτα πράγματα που θα κάνει είναι να αναβαθμίσει την Προεδρία σε υπουργείο. Η αλήθεια είναι, βέβαια, ότι τα θέματα της «διασποράς» και των κοινωνικών και πολιτιστικών σχέσεων με τις τουρκογενείς ομάδες είχαν πάψει να υπάγονται στην αρμοδιότητα του υπουργείου Εξωτερικών εδώ και αρκετό καιρό και είχαν περιέλθει στην αρμοδιότητα υπουργών Επικρατείας, γνωστών για το «ενδιαφέρον» τους για τον «τουρκικό κόσμο».

Η κίνηση του ισλαμικού κυβερνώντος κόμματος να φέρει στην Ολομέλεια νομοσχέδιο σχετικό με την ίδρυση της εν λόγω Προεδρίας συνδέεται άμεσα με την εξαιρετικά τεταμένη εσωτερική πολιτική συγκυρία, λόγω κυρίως των διώξεων εις βάρος υψηλόβαθμων στρατιωτικών, η οποία ευνοεί παραχωρήσεις προς τους ακροδεξιούς κύκλους. Πέραν της οποιασδήποτε συνεργασίας που ενδέχεται να προκύψει μεταξύ ισλαμιστών και ακροδεξιών εντός της Εθνοσυνέλευσης, θα πρέπει να υπολογίζει κανείς και την αγωνία στην οποία έχουν αρχίσει να περιέρχονται στελέχη της κυβερνητικής παράταξης αναφορικά με τις κοινοβουλευτικές εκλογές που άρχισαν να φαίνονται στον ορίζοντα. Εξάλλου, είναι κοινό μυστικό ότι οι ψηφοφόροι του ΜΗΡ και των μικρότερων ακροδεξιών κομμάτων αποτελούν εν δυνάμει ψηφοφόρους του ισλαμικού κόμματος ΑΚΡ.

Η ψήφιση του νομοσχεδίου σχετίζεται ακόμη με τους διεθνείς στόχους της Άγκυρας, τους οποίους ο ισλαμιστής πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται διατεθειμένος να εξυπηρετήσει στο έπακρο. Η ίδρυση της Προεδρίας θα επισπεύσει την πλήρη θέση υπό έλεγχο των τουρκικών κοινοτήτων που διαβιούν κυρίως στο δυτικό ημισφαίριο, και τη χρησιμοποίησή τους προς όφελος της Άγκυρας. Στο θέμα αυτό ο Ερντογάν είχε την ευκαιρία να εκφράσει τις πραγματικές προθέσεις του σε συγκέντρωση όλων των τούρκων ηγετών του εξωτερικού που είχε διοργανώσει η Άγκυρα τον περασμένο Φλεβάρη. Ο ισλαμιστής πρωθυπουργός, απευθυνόμενος προς τους τούρκους της «διασποράς», είχε επαναλάβει για πολλοστή φορά το γνωστό «πολιτογραφηθείτε στις χώρες όπου διαβιώνετε για να δραστηριοποιηθείτε στην εσωτερική πολιτική σκηνή αυτών των χωρών (προς όφελος της Τουρκίας)».

Η ίδρυση του νέου αυτού θεσμού αποτελεί σημαντικό ολίσθημα της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ, η οποία προβάλλεται κατά καιρούς ως φιλοδυτική, προς την υπερεθνικιστική ιδεολογία. Εξάλλου, η εξέλιξη αυτή συμβάλλει στην ανατροπή της όλης φημολογίας περί της απουσίας ουσιαστικού ενδιαφέροντος στην τουρκική εξωτερική πολιτική για τους τούρκους και τουρκογενείς του εξωτερικού, μιας και τώρα έχει θεσπιστεί και επίσημα πλέον ίδρυμα αρμόδιο για τις σχέσεις με τον τουρκικό κόσμο. Η εν λόγω Προεδρία έρχεται να προστεθεί στους ήδη υφιστάμενους φορείς που δραστηριοποιούνται στην περιοχή μας, και ενδέχεται με τη δράση της να μας απασχολήσει εκ νέου στο άμεσο μέλλον.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος