Πρέπει να προσέξουμε πολύ την επίσκεψη Ομπάμα

Του Χασάν Τζεμάλ (εφ, Μιλλιέτ)
Μετ. Σάββα Καλεντερίδη

Το νέο τουρκοαμερικανικό σενάριο, είναι δυνατόν να μας ωφελήσει
Έν καινούργιο σενάριο γράφεται για τις τουρκοαμερικανικές σχέσεις. Εαν το νέο σενάριο σκηνοθετηθεί και παιχτεί καλά, είναι δυνατόν να αποφέρει αμοιβαία οφέλη για τις δυο χώρες.
Από αυτή την άποψη η επίσκεψη της Κλίντον στην Άγκυρα ήταν θετική.
Τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο νέο τουρκοαμερικανικό σενάριο θα παίξει ο Μπάρακ Ομπάμα.
Αν και είναι περιττό να το επαναλάβουμε, η επίσκεψη Ομπάμα στην Τουρκία έχει μεγαλύτερη σημασία από τους συμβολισμούς που περιέχει.

Σε περίπτωση που Άγκυρα και Ουάσιγκτον καταφέρουν να θέσουν σωστές βάσεις με αυτή την επίσκεψη, θα ανοίξει πράγματι μια νέα σελίδα στις σχέσεις των δυο χωρών.
Και από αυτή την εξέλιξη έχουν να επωφεληθούν και οι...δυο χώρες και η ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής.
Ήδη έχουμε κάποιες ορατές ενδείξεις ότι το σενάριο αυτό έχει γραφτεί καλά και, μάλιστα, κάποια επεισόδεια παίζονται ήδη με επιτυχία.
Οι υπουργοί εξωτερικών της Τουρκίας και του Ισραήλ, Μπαμπατζάν, Λίβνι, συναντήθηκαν στις Βρυξέλες, ενώ είναι στο προσκήνιο επίσκεψη του Προέδρου Γκιούλ στο Οσραήλ.
Υπάρχουν σημάδια για εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας-Αρμενίας. Η Τουρκία ίσως ανοίξει τη συνοριακή πύλη με την Αρμενία.
Η υπόβάθμιση του θέματος της Γενοκτονίας των Αρμενίων στην Ουάσιγκτον είναι ένα ισχυρό ενδεχόμενο.
Σε περίπτωση που προχωρήσουμε σε μια διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων Τουρκίας-Αρμενίας, θα δείτε ότι θα έλθει ημέρα που το ζήτημα της Γενοκτονίας θα μετατοπιστεί από τον άξονα Άγκυρας-Ουάσιγκτον στην άξονα Άγκυρας-Εριβάν...
Εν των μεταξύ η επικείμενη επίσκεψη του Προέδρου Γκιούλ στη Βαγδάτη, μας δείχνει ότι το σενάριο προχωρεί καλά. Και τώρα άς έλθουμε στο κρίσιμο σημείο του σεναρίου:
Οι σχέσεις Άγκυρας-Ερμπίλ...
Οι σχέσεις της Άγκυρας με τον Μεσούτ Μπαρζανί, που αφορύν και επηρεάζουν άμεσα την ασφάλεια και τη σταθερότητα του Ιράκ, θεωρείται ένα θέμα που παρακολουθεί με εξαιρετικό ενδιαφέρον η Ουάσιγκτον... Και οι σχέσεις αυτές συνεχίζουν να προχωρούν στην κατεύθυνση της εξομάλυνσης.
Το θέμα αυτό, όμως είναι σύνθετο και περιπλεγμένο.
Συμπεριλαμβάνει και το ΡΚΚ.
Στην Ουάσιγκτον, στην Άγκυρα και στην Ερμπίλ, δεν επιθυμούν πλέον να έχουν στο κεφάλι τους το πρόβλημα του ΡΚΚ.
Για το λόγο αυτό, ένα από τα κύρια επεισόδια του νέου σεναρίου στις τουρκοαμερικανικές σχέσεις δεν είναι μόνο η εκκαθάριση του Βορείου Ιράκ από το ΡΚΚ, αλλά και η αποστρατικοποίηση και η διάλυση των ομάδων των ανταρτών.
Φυσικά είναι ένα θέμα εξαιρετικά δύσκολο.
Άραγε, ο πρωθυπουργός Ερντογάν θα επιδέιξει την απαραίτητη πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα για την επίλυση του θέματος αυοτύ;
Μπορούμε να πούμε το εξής:
Σε περίπτωση που η Άγκυρα κατορθώσει να κάνει κάποια πρακτικά βήματα στο Κουρδικό Πρόλημα και στο Αρμενικό Ζήτημα...
Σε περίπτωση που καταστεί δυνατόν να εξομαλυνθούν οι σχέσεις Τουρκίας-Αρμενίας και Τουρκίας-Κουρδικής Διοίκησης Βορείου Ιράκ...
Σε πε΄ριπτωση που η Άγκυρα και η Ουάσιγκτον γράψουν καλά το σενάριο και παίξουν καλά το έργο σε αυτά τα δυο ζητήματα, θα βγουν κερδισμένες και οι προαναφερθείσες χώρες και η σταθερότητα και η ειρήνη στην περιοχή.
Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ έχουν κάποιες προσδοκίες από την Τουρκία στα θέματα του Αφγανιστάν και της εκκένωσης-αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ.
Επί πλέον, ο ρόλος που μπορεί να παίξει η Τουρκία ως διαμεσολαβητής στον άξονα Συρίας-Ισραήλ, στη Χαμάς και το Ιράν, είναι ένα θέμα που τραβάει σίγουρα την προσοχή της διοίκησης του Ομπάμα.
Αυτή είναι η πολιτική.
Μια λεπτή τέχνη προσδιορισμού και καθορισμού των κοινών συμφερόντων και ισορροπιών. Αυτό, όμως, απαιτεί και πολιτική βούληση και δημιουργική διπλωματία.
Εαν δε το σενάριο προχωρήσει σωστά, θα δημιουργήσει πεδίο δράσης και ελιγμών για την Τουρκία στο θέμα της ευρωπαϊκής της προοπτικής. Η υποστήριξη της αμερικανικής διοίκησης, είναι δυνατόν να βοηθήσει την Τουρκία να ξεπεράσει ορισμένα δύσκολα εμπόδια με την Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένου και αυτού της Κύπρου.
Μια Τουρκία που διατηρεί καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., αφού υπογράψει τη συμφνωία με το ΔΝΤ μετά τις δημοτικές εκλογές, θα μπορούσε να παλαίψει πιο αποτελεσματικά με τα κύματα της διεθνούς κρίσης που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Μάλιστα, ένα αισιόδοξο άρθρο.
Κάτω από την αισιοδοξία αυτή κρύβεται η σημασία της απροσδόκητης επίσκεψης Ομπάμα στην Τουρκία...
Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η αισιοδοξία αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι με τον Ομπάμα, έχει εγκατασταθεί και έχει πιάσει δουλειά στην Ουάσιγκτον και μια ομάδα που πράγματι υπολογίζει την Τουρκία.
Η διοίκηση Ομπάμα δεν θέλει να δει μια Τουρκία που έχει καταστεί μια δημοκρατία δεύτερης κατηγορίας, έχει απομακρυνθεί από την Ευρώπη και έχει κατρακυλήσει προς την Ευρασία και το Ισλάμ.
Το αντίθετο, στη σημερινή διοίκηση Ομπάμα κυριαρχούν εκείνοι που θεωρούν ότι μια πραγματικά δημοκρατική Τουρκία που έχει θέσει ως στόχο την είσοδό της στην Ε.Ε., είναι αυτή που εξπυηρετεί τα αμερικανικά συμφέροντα...
Ανάμεσα σ' αυτούς συγκαταλέγονται η πραγματίστρια Χίλαρι Κλίντον, ο υπουργός άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς και ο σύβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου, πρώην ανώτατος διοικητής του ΝΑΟΤ, στρατηγός Τζιμ Τζόουνς (Jim Jones).
Το πιο ενδιαφέρον, την περαμσένη εβδομάδα ανακοινώθηκε ότι ο Φίλιπ Γκόρντον(*) επιλέχτηκε από τον πρόεδρο Ομπάμα για τη θέση του υφυπουργού εξωτερικών αρμόδιου για θέματα Ευρώπης και Ευρασίας.
Ελπίζουμε ότι το σενάριο θα παιχτεί καλά και θα ανοίξει μια νέα περίοδος στις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, με την πολύ σημαντική επίσκεψη Ομπάμα στην Τουρκία.
————————————
* Ο Philip H. Gordon είναι στέλεχος του ινστιτούτου Brookings και μαζί με τον Τούρκο Ömer Taşpınar έγραψε το βιβλίο: Winning Turkey: How America, Europe, and Turkey Can Revive a Fading Partnership, του οποίου η έκδοση επίκειται στην Τουρκία.